Aantal UiTactiviteiten en bereik
UiTactiviteiten zijn initiatieven met een culturele of actieve inslag die in de UiTdatabank van publiq geregistreerd worden. Vaak gaat het om een evenement of tijdelijke activiteit zoals een workshop, theatervoorstelling of eetfestijn waarbij de vrijetijdsbeleving primeert, maar het kan evengoed om een locatie gaan die op zichzelf bezocht wordt en waar het vrijetijdsgehalte de bovenhand krijgt.
Publiq is specialist in communicatie over het publieke vrijetijdsaanbod. De lokale vrijetijdsmonitor ontsluit het aantal activiteiten dat in de UiTdatabank van publiq werd geregistreerd door lokale besturen en particuliere cultuur-, jeugd-, of sportorganisatoren. Publiq bezorgt de lokale vrijetijdsmonitor ook data over UiTPAS-houders.
Activiteiten in de UiTdatabank
Iedere Vlaamse stad of gemeente biedt UiTactiviteiten aan. Zowel lokale besturen als particulieren kunnen vrijwillig activiteiten in de UiTdatabank ingeven. De steden en gemeenten sporen verscheidene lokale organisaties aan om hun aanbod via de UiTkalender bekend te maken, want die UiTkalender verschijnt vaak in het gemeenteblad of op de website van het lokaal bestuur. Naargelang hun vrijetijdsstrategie verschillen de lokale besturen onderling in het gebruik en de promotie van de UiTdatabank. Weinig UiTactiviteiten in een gemeente betekenen daarom nog niet dat er in die gemeente effectief weinig cultuur- of vrijetijdsactiviteiten zijn.
Evolutie van het aantal UiTactiviteiten
De UiTdatabank registreerde voor 2023 heel wat meer activiteiten dan in de vorige twee referentiejaren. We zien een heuse stijging ten opzichte van het coronajaar 2021. Dat is niet verrassend. De coronapandemie van 2020 en 2021 heeft namelijk een zware impact op de lokale vrijetijdsbesteding gehad. Toch toont de grafiek voor 2021 alle geplande activiteiten, ongeacht of ze wel of niet hebben plaatsgevonden door coronamaatregelen.
Filter op UiTtype en jaar. Je kan hiermee verschillende UiTactiviteiten en werkjaren vergelijken:
Dit laat zien dat lokale besturen en verenigingen het tijdens corona op zijn zachtst gezegd niet makkelijk hebben gehad in het organiseren van UiTactiviteiten. Het lijkt er evenwel op de organisaties die goed zijn gerecupereerd nu meer activiteiten op de UiTkalender plaatsen dan in 2017. Toch telt de UiTdatabank voor werkjaar 2023 minder organisaties dan toen. Volgens publiq zijn een aantal organisaties mogelijks niet meer opgestart na een moeilijke coronaperiode, en er zijn organisaties die na de coronaperiode mogelijks vergeten zijn om prioriteit te geven aan het invoeren van hun activiteiten in de UiTdatabank.
Grootste stijger
Een vergelijking tussen 2017 en 2023 is dan wellicht representatiever. Zoomen we in op het type activiteiten, dan meet zich voor het totale aantal kampen en vakanties het grootste verschil op (+10.060!). Dat is goed nieuws voor kinderen en jongeren, maar het hoge aantal verklaart zich wellicht beter in het feit dat steeds meer aanbieders van het kamp- en vakantieaanbod UiTPAS-partner geworden zijn. UiTPAS-partners dienen immers hun activiteiten in de UiTdatabank te registreren om er UiTPAS-korting op te genereren.
UiTactiviteiten per vergelijkingsgroep
De lokale vrijetijdsmonitor volgt het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen voor een indeling van vergelijkingsgroepen waarin steden en gemeenten zijn ondergebracht. Het Ruimtelijk Structuurplan is een belangrijk fundament van het ruimtelijk beleid. Het is een visie die aangeeft hoe we in Vlaanderen best met onze ruimte omgaan. Op basis van urbanisatiegraad zijn er in Vlaanderen zes groepen van gemeenten: grootsteden, centrumsteden, stedelijke rand, kleinere steden, overgangsgebied en platteland.
De centrumsteden organiseren in 2023 in totaal 40.653 UiTactiviteiten, komende van 15.022 geplande UiTactiviteiten in 2021. Dat is een stijging van +37,4 activiteiten op 10.000 inwoners. Zoomen we verder in op de vergelijkingsgroepen, dan merken we op dat in de kleinere steden en vooral in de overgangsgebieden overwegend meer activiteiten plaatsvinden dan in de andere vergelijkingsgroepen. Overgangsgebieden bevatten kenmerken van een stedelijke agglomeratie, maar zij hebben nog voldoende open ruimte. De centrumsteden maken sinds 2021 opnieuw een inhaalbeweging, daar zij in 2021 een stevige knauw krijgen in het plannen van UiTactiviteiten. Bedenk wel dat een stad niet al haar activiteiten in de UiTdatabank registreert. Sommige steden werken immers ook met een eigen voordeelprogramma. Een aantal activiteiten nemen ze niet op in de UiTdatabank.
Je kan in bovenstaande grafiek filteren op UiTtype en jaar. Met deze filters vergelijk je verschillende UiTactiviteiten en werkjaren:
Top drie van UiTactiviteiten
De top drie van meest georganiseerde UiTactiviteiten in 2023 bestaat uit Cursussen of workshops (42.442), Sportactiviteiten (22.886), en Concert of muziekvoorstellingen (15.249). Sommige organisatoren tellen een langlopend evenement of initiatief als ‘1’, ook als dat onderliggend een hele reeks van activiteiten bevat. Sommige andere organisatoren registreren de activiteiten van zo’n reeks apart, bijvoorbeeld per dag. Toch heeft dit geen significante invloed op de vergelijkbaarheid van types van activiteiten. Een geregistreerde UiTactiviteit hangt vooral af van hoe de deelnemers voor die activiteit betalen: voor de volledige duur of voor een aparte dag.
Steeds populairdere UiTactiviteiten
Na een ongekende opstoot van lokale fiets- en wandelroutes tijdens coronajaar 2021 zijn de organisatoren nu wel wat fiets- en wandelmoe, zo blijkt (-1.994). Men organiseert nu zelfs 210 routes minder dan in precoronajaar 2017. Het gaat dan om georganiseerde fiets- en wandelactiviteiten, niet om de vaste bewegwijzerde routes. Toch is de zucht naar dagtrips niet verdwenen. Dat bewijst het met +4.053 gestegen aantal begeleide uitstappen of rondleidingen tussen 2017 en 2023.
Andere opvallende gegevens zijn die voor kermissen, markten en braderieën. Die gaan sinds 2017 in een rechte lijn naar omhoog, óók met het coronajaar in rekening. Het cijfer voor de festivals vindt eveneens een weg naar boven, ongeacht de crisis van 2021.
Benieuwd of die trend zich voortzet in jouw stad of gemeente? Klik door naar de benchmarktool.
De UiTPAS
Met de UiTPAS van publiq kan je aan veel van de activiteiten deelnemen. Lokale besturen, bibs, cultuurhuizen en andere organisatoren stimuleren je met een puntenspaarsysteem tot vrijetijdsparticipatie. Als pashouder spaar je een punt telkens je aan een activiteit deelneemt. De verzamelde punten kan je dan, wanneer je wil, omruilen tegen een bepaald voordeel van een vrijetijdsorganisatie. De lokale vrijetijdsmonitor ontsluit het aantal pashouders dat in Vlaanderen woont.
Bovenop deze spaar- en ruilkansen krijgen specifiek mensen in armoede structurele korting op het vrijetijdsaanbod. Daarvoor is er de UiTPAS met kansentarief. Die korting is geldig in de regio waar personen in armoede zich voor de pas hebben ingeschreven.
Evolutie van het aantal UiTPAS-houders
Het aantal pashouders met een nog geldige UiTPAS (links) stijgt van 119.316 in 2017 naar 260.984 in 2021, en vervolgens naar 407.383 in 2023. De procentuele toename is tussen de eerste twee referentiejaren hoger (+119%) dan in de laatste twee referentiejaren (+56%). Steeds meer gemeenten rollen dan ook de UiTPAS uit en pashouders kunnen hun UiTPAS vaker voor activiteiten inzetten. Tussen 2017 en 2021 traden 56 gemeenten tot het UiTPAS-programma toe. Nadien volgden nog zo’n 43 tot en met 2023. In totaal gaat het om 135 gemeenten in 31 UiTPAS-regio’s, met uitzondering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Ook voor het aantal UiTPAS-houders dat minstens één kansentarief opneemt (rechts), is er een opvallend positieve trend. Weet wel dat het aantal UiTPAS-houders dat minstens één kansentarief opneemt niet per se gelijk is aan het aantal UiTPAS-houders dat aan kansentarief participieert. Dat komt omdat de gemeenten ieder jaar zelf bepalen hoe vaak mensen in armoede van de UiTPAS met kansentarief kunnen gebruik maken.
Evolutie van UiTPAS-houders per vergelijkingsgroep
De UiTPAS vindt zijn weg naar de buitengebieden. Hoewel het gebruik van de UiTPAS sterk toeneemt in de centrumsteden, stijgt het gebruik ervan procentueel gezien vooral in gemeenten uit het overgangsgebied. Diezelfde trend zien we bij UiTPAS-houders die minstens één kansentarief opnemen.
Evoluties in PDF-formaat
Deel je deze evoluties graag met anderen?
Dat kan met een pdf-bestand. Klik op de knop om het bestand te exporteren.