Aantal fysieke locaties van speelpleinwerkingen
Juli 2024
Definitie
Speelpleinwerk is een unieke jeugdwerkvorm in de vakanties van kinderen en jongeren. Spelen om te spelen is het hoofddoel voor kleuters, lagere schoolkinderen en tieners. Jongeren krijgen er kansen om te groeien, voeren het speelaanbod uit en worden betrokken bij
de aanpak en invulling ervan. Speelpleinwerk heeft een sterk lokaal karakter en wordt gekenmerkt door een hoge graad van toegankelijkheid.
De lokale vrijetijdsmonitor ontsluit het aantal speelpleinwerkingen van organisaties die zijn aangesloten bij de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS). Spelen is voor VDS het hoofddoel van speelpleinwerk. Op het speelplein is spelen geen middel om een extern doel te bereiken. Spelen is een doel op zich. Speelpleinwerk vindt namelijk plaats in de vrije tijd van kinderen. Ze kunnen die dan zelf en zonder agenda vormgeven. Een speelpleinwerking brengt haar speelfunctie in de praktijk door dagelijks optimale speelkansen aan kinderen te bieden. Het ontwikkelt daarvoor een prikkelende omgeving met diverse speelstimulansen.
Kinderen zijn de doelgroep. Speelpleinwerk is door zijn specifieke eigenheid uitermate afgestemd op kinderen tot en met vijftien jaar. Het maakt geen onderscheid in afkomst, religie of achtergrond van een kind. Ook kinderen met een handicap zijn welkom. Ook jongeren zijn deel van de werking. Speelpleinwerk is jeugdwerk. Ondanks een professionele omkadering bestaat de speelpleinbegeleiding dus uit jongeren. Hun taak bestaat erin om dagelijks een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod van activiteiten voor kinderen uit te werken. Door hun enthousiasme worden ze deskundigen in het uitlokken, ondersteunen, stimuleren en waardevoller maken van kinderspel.
Tot slot kiezen alle deelnemers zelf hoe vaak ze deelnemen. Speelpleinwerk vereist geen langdurig en vastgelegd engagement van de deelnemers. Het voorziet geen lidmaatschap en de kinderen hoeven niet elke dag aanwezig te zijn. Wie voor één dag komt, is even welkom als wie elke dag op het speelplein vertoeft. Deelnemen kan echter alleen in de schoolvakanties. Speelpleinwerk vindt in minstens één schoolvakantie van het jaar plaats. Overnachtingen zijn uitzonderlijke events en vormen dus geen regelmatige standaardactiviteit.
De steden en de gemeenten kunnen de organisatie van een speelpleinwerking op een andere manier invullen maar het hoofddoel blijft spelen binnen een gestructureerd aanbod. De bovenstaande kenmerken zorgen er doorgaans voor dat een organisatie de term speelpleinwerk aangemeten krijgt. Door een aparte belichting van gemeentelijke en particuliere werkingen krijgt het lokale bestuur met de lokale vrijetijdsmonitor zicht op hoe de twee niveaus elkaar op het eigen grondgebied kunnen versterken.
Gemeentelijke organisatoren zijn het lokaal bestuur en gemeentelijke vzw's. Dat zijn vzw's met door de gemeente aangestelde bestuurders. Particuliere organisatoren zijn in dit kader feitelijke verenigingen zonder rechtspersoon. Het zijn vennootschappen en zelfstandige vzw's van privépersonen, buurt- of oudercomités, mutualiteiten, bedrijven, parochies, scholen, scholengroepen of andere externe organisaties.
Bron
2017, 2021, 2023: Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS)
Leveringsperiode
2023: juli 2024, 2021: juni 2022, 2017: januari 2018
Vergelijkbaar in tijd
Referentiejaren 2017, 2021 en 2023
Originele vraagstelling
De data worden gegenereerd van de website van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) waarop speelpleinorganisatoren zelf een profiel met o.a. de gevraagde informatie dienen aan te maken. Een organisatie kan meerdere werkingen ingeven.
Opmerkingen
Dit is geen exhaustieve lijst van speelpleinwerkingen in Vlaanderen. De lokale vrijetijdsmonitor ontsluit enkel de speelpleinwerkingen van organisaties die zijn aangesloten bij de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS). De ledenlijst van VDS ging van 291 aangesloten organisaties in 2017 naar 421 aangesloten organisaties in 2022 en 373 aangesloten organisaties in 2023 in Vlaanderen en Brussel.
Een speelpleinorganisator is de effectieve organisator. Die kan verschillende werkingen hebben bijvoorbeeld opgesplitst in leeftijdsgroepen of locaties. In 2017 zijn er in Vlaanderen alleen al xxx speelpleinwerkingen. In 2021 zijn dat er 628 en in 2023 579.
De definitie van speelpleinwerking vat de basis van speelpleinwerk samen. Werkingen die niet aan de definitie voldoen, zijn voor VDS geen speelpleinwerking. Toch is speelpleinwerk geen eenheidsworst: speelpleinorganisatoren bepalen zelf het beleid. Door een verschil in organisatie of visie ontstaan er heel wat speelinitiatieven.
Responsgraad
275 gemeenten hebben in 2023 minstens één speelpleinwerking die bij VDS is aangesloten (92%)