Aantal jeugdverenigingen
Oktober 2024
Definitie
Jeugdverenigingen bieden gestructureerde activiteiten aan met een specifiek vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren. Dankzij diverse jeugdinitiatieven krijgen jongeren de ruimte om relaties en sociale netwerken uit te bouwen: ze kunnen er experimenteren met verschillende omgangsstijlen, doen er succeservaringen op, leren sociale vaardigheden aan, krijgen kansen tot zelfexpressie en kunnen zich oriënteren op de samenleving om hen heen. De lokale vrijetijdsmonitor ontsluit data over negen types jeugdverenigingen of particuliere initiatieven:
Initiatieven voor maatschappelijk kwetsbare jeugd gaan om particuliere initiatieven die de participatie van kinderen en jongeren met een maatschappelijke kwetsbaarheid bevorderen. Die term wordt gebruikt om een toestand aan te duiden van een bevolkingsgroep waarvan de kwetsbaarheid in de samenleving volgens een aantal jeugdspecifieke kansarmoede-indicatoren wordt bepaald, bijvoorbeeld een handicap, migratieachtergrond, korte scholing, werkloosheid, kinderen en jongeren in armoede of bijzondere jeugdhulp, etc.
Jeugdatelier is een plek waar kinderen tussen zes en vijftien jaar terecht kunnen om er in groep te knutselen, timmeren, schilderen, dansen, toneelspelen, boetseren, filmen, koken en nog zoveel meer. Daarbij wordt vooral belang gehecht aan het creatieve ontwikkelingsproces.
Jeugdmuziekatelier (JMA) is een plek waar kinderen en jongeren op een pedagogisch losse manier individueel of in groep vocaal of instrumentaal musiceren. In jeugdmuziekateliers gebeurt de muzikale vorming in een ervarings- en handelingsgericht proces waarbij elke poging tot muzikale expressie wordt aangemoedigd. Een JMA is een atelier waarin men zich kan voorstellen. Dat kan in een jaarconcert, een opendeurdag of een ander toonmoment. De werking verschilt van de gemeentelijke muziekacademie in het deeltijds kunstonderwijs (DKO). Ateliers en academies hebben verschillende belangen. Zo heeft JMA een autonome structuur en een eigen bestuursvorm. De nadruk ligt er eerder op het ontdekken van muziekvormen.
Jeugdwerkverenigingen met als doel het organiseren van fuiven, concerten of (muziek)festivals geeft jongeren de gelegenheid om zich in een gemoedelijke sfeer te ontmoeten en zich op muziek uit te leven. Jongeren krijgen de kans om organisatorische vaardigheden aan te leren zoals bepaalde reglementeringen handhaven en overeenkomsten sluiten. Jeugdwerkverenigingen met dit specifieke doel hebben financiële waarde. Hun initiatieven zijn voor de vereniging vaak een aangewezen bron van inkomsten.
Levensbeschouwelijke jeugdinitiatieven werken rond existentiële thema’s voor kinderen en jongeren. Dat zijn thema's waarover kan worden gereflecteerd: het ontstaan van de wereld, een geloofs- of spirituele beleving, lijden, passie, angst, familie, identiteit, etc. Die onderwerpen groeien doorgaans uit intrinsieke levensvragen en kaderen dus in overkoepelende thema’s zoals religie, humanisme of vrijzinnigheid.
Studentenverenigingen bevorderen het contact tussen medestudenten via bijvoorbeeld lezingen, workshops, uitstappen, tentoonstellingen, etc. Sommige studentenverenigingen werken volgens een principe of inhoudelijk thema. Hun voornaamste doel blijft sociale activiteiten organiseren. Daardoor kunnen ook zeker sport- of cultuuractiviteiten op de agenda staan.
Thematische jeugdwerkverenigingen werken samen kinderen en jongeren rond specifieke thema’s gaande van natuur en milieu tot de brede samenleving. Er zijn socio-culturele verenigingen voor cultuurcreatie en -spreiding, verenigingen voor jeugdexpressie en creatief communiceren, verenigingen voor begeleide uitstappen, cultuur-educatieve jeugdverenigingen, sportverenigingen, etc.
Verenigingen voor amateuristische kunstbeoefening spitsen hun werking vooral toe op het beoefenen van één of meerdere kunstvormen zoals zang, muziek, toneel, woordkunst, choreografie, nieuwe media, etc. Ze doen dat in groepsverband en onder educatieve begeleiding. Kinderen en jongeren kunnen dankzij deze verenigingen in hun vrije tijd een creatieve hobby uitoefenen. Ze kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan een jeugdkoor, jeugdfanfare of jeugddansgroep. De deelnemers profileren zich voor een ruim publiek door op geregelde tijdstippen optredens te organiseren.
Zelforganisaties (allochtone) jongeren zijn organisaties door en voor jongeren die tot dezelfde etnische of nationale groep behoren. Omdat er geen vrijetijdsaanbod is of om andere jongeren te ondersteunen in hun ontwikkeling zorgen jongvolwassenen vrijwillig voor een lokaal vrijetijdsaanbod. Sommige van die zelforganisaties spitsen zich toe op jongeren met een migratieachtergrond: ze helpen hen bijvoorbeeld om het goed te doen op school, om een positieve identiteit uit te bouwen, om verantwoordelijkheid op te nemen of om een job te vinden.
Bron
2017, 2021 en 2023: registratietool lokale vrijetijdsmonitor
Leveringsperiode
2023: juni 2024, 2021: juni 2022; 2017: juni 2018
Vergelijkbaar in tijd
Referentiejaren 2017, 2021 en 2023
Originele vraagstelling
Vul het aantal jeugdverenigingen in dat uw gemeente op basis van een erkenningsprocedure erkent. Dit zijn lokale groepen van jeugdverenigingen gekend op lokaal niveau. Registreer het aantal lokale groepen of initiatieven van andere particuliere jeugdverenigingen per type.
Opmerkingen
Het overzicht van verenigingen is niet exhaustief. De lokale vrijetijdsmonitor somt alleen de meest voorkomende werksoorten of verschijningsvormen op om zo een vergelijking op basis van data mogelijk te maken. Een jeugdvereniging kan meerdere verschijningsvormen aannemen. De steden en gemeenten duidden in dat geval de werksoort aan die bij een hybride jeugdvereniging primeert.
Responsgraad
194 gemeenten voor 2023 (65%), 155 gemeenten voor 2021 (52%), 157 gemeenten voor 2017 (52%)