Verenigde Naties

De Verenigde Naties (VN) is een internationale organisatie met 193 lidstaten. De missie van de VN is om de internationale vrede en veiligheid te handhaven. Bovendien promoot de VN duurzame ontwikkeling en democratie en verdedigt het de mensenrechten en het internationaal recht. De VN biedt zijn lidstaten een forum om een gezamenlijk antwoord te bieden op de uitdagingen van de 21ste eeuw.

De VN heeft in zijn beleid specifiek aandacht voor kinderen, jongeren en kinderrechten. In tegenstelling tot in Vlaanderen worden jeugdbeleid en kinderrechten niet geïntegreerd opgevolgd. Wel is het zo dat de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs) een gemeenschappelijk beleidskader vormen voor jeugdbeleid en kinderrechten. 

In 2015 gingen alle VN-lidstaten akkoord met de ambitieuze Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, ook wel de Sustainable Development Goals of SDGs genoemd. Het jeugdbeleid en de kinderrechten maken integraal deel uit van deze duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. 

Agenda 2030 bestaat uit 17 universele doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, gekoppeld aan 169 targets en 242 globale indicatoren. De SDGs zijn gebaseerd op vijf pijlers (5 P’s): people, planet, prosperity, peace, en partnership. Het bereiken van de doelstellingen zal een positieve invloed hebben op kinderen en jongeren. Sommige van de doelen zijn expliciet gericht op kinderen en jongeren en hun rechten.

De 17 doelen zijn: geen armoede, geen honger, goede gezondheid en welzijn, kwaliteitsonderwijs, gendergelijkheid, schoon water en sanitair, betaalbare en duurzame energie, waardig werk en economische groei, industriële innovatie en duurzame groei, verminderde ongelijkheid, duurzame steden en gemeenschappen, verantwoorde consumptie en productie, klimaatactie, leven in het water, leven op het land, vrede, veiligheid en sterke publieke diensten, en tot slot partnerschap om de doelstellingen te bereiken.

De VN-jeugdagenda bestaat uit deze beleidsdocumenten:

World Programme of Action for Youth (WPAY)

Het Wereldactieprogramma voor jongeren (WPAY) is een ander belangrijk instrument van het wereldwijde jeugdbeleid. Het WPAY biedt een ‘beleidskader en praktische richtlijnen voor nationale actie en internationale steun om de situatie van jongeren te verbeteren'. Het WPAY beslaat 15 prioritaire thema’s voor jongeren en bevat specifieke doelstellingen en voorstellen voor actie op elk van deze gebieden.

De 15 prioriteiten zijn: onderwijs, werkgelegenheid, honger en armoede, gezondheid, milieu, middelenmisbruik, jeugdrechtspraak, vrijetijdsactiviteiten, meisjes en jonge vrouwen, en de volledige en effectieve participatie van jongeren in het maatschappelijk leven en bij de besluitvorming, naast globalisering, informatie- en communicatietechnologieën, HIV en AIDS, gewapende conflicten en intergenerationele kwesties.

Youth2030: United Nations Youth Strategy

Het meest recente beleidsdocument voor jongeren is de VN-Jeugdstrategie. Youth2030 biedt de VN-lidstaten een kader voor het versterken van hun nationale jeugdbeleid.

Doel van de jeugdstrategie is

• om de rechten van jongeren te bevorderen;
• om nationaal, regionaal en internationaal jeugdbeleid te stimuleren dat tegemoetkomt aan de noden van jongeren:
• en om jongeren eigenaarschap te geven in de implementatie en evaluatie van de 2030 agenda voor duurzame ontwikkeling en andere relevante internationale kaders.

Youth2030 schuift 5 prioriteiten naar voren:

1. betrokkenheid, participatie en belangenbehartiging – versterk de stem van jongeren voor het promoten van een vreedzame, rechtvaardige en duurzame wereld;
2. onderwijs en gezondheid – ondersteuning van grotere toegankelijkheid van jongeren tot kwaliteitsonderwijs en gezondheidsdiensten;
3. economisch empowerment aan de hand van waardig werk – ondersteuning van een grotere toegang voor jongeren tot waardig en productief werk;
4. jeugd- en mensenrechten – bescherming en bevordering van de rechten van jongeren en ondersteuning van hun burgerzin en politieke betrokkenheid;
5. vrede en veerkracht – ondersteuning van jongeren als katalysatoren voor vrede, veiligheid en humanitaire actie.

Het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind (VRK, 1989) is het belangrijkste wettelijke instrument dat de rechten van kinderen op een internationaal bindende manier vastlegt. Het bevat zowel burgerlijke, politieke, economische, sociale als culturele rechten. Het VRK is universeel het meest geratificeerde mensenrechtenverdrag. Alleen de Verenigde Staten hebben het niet geratificeerd. In 2000 werd het aangevuld met twee facultatieve protocollen, namelijk het protocol over kinderprostitutie, kinderhandel en kinderpornografie en het protocol over de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten. In 2011 volgde een derde protocol, het klachtenprotocol.

In 2002 keurde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het wereldactieplan ‘A world fit for children’ goed. Een nieuw afzonderlijk plan over kinderrechten kwam er niet meer. Wel is er aandacht voor de rechten van kinderen en jongeren in de SDGs. UNICEF maakte de verbanden tussen de SDGs en kinderrechten duidelijk.

UNESCO is de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur. Doel van UNESCO is om vrede te bevorderen door middel van internationale samenwerking op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur. Er zijn 193 landen lid van UNESCO.

Om de twee jaar organiseert UNESCO een Jeugdforum, dat voorafgaat aan de algemene vergadering van de organisatie. Het Jeugdforum brengt jongeren uit de hele wereld samen om met elkaar en met de lidstaten van gedachten te wisselen over verschillende UNESCO-thema’s. Vlaanderen vaardigt daarvoor ook een UNESCO-jongerenvertegenwoordiger af.