Bijzondere beschermingsmaatregelen
Kinderen hebben recht op bescherming tegen alle vormen van geweld. Het belang van het kind moet steeds op de eerste plaats komen bij elke beslissing die het kind aangaat. Kinderen mogen slechts van hun vrijheid beroofd worden als uiterste middel, en zo kort mogelijk. Kinderen mogen niet opgesloten worden met volwassenen. Deze maatregelen zitten onder meer vervat in de volgende rechten uit het Verdrag voor de Rechten van het Kind:
- Artikel 19: Recht op bescherming tegen alle vormen van geweld, verwaarlozing of misbruik
- Artikel 25: Recht op periodieke evaluatie bij uithuisplaatsing
- Artikel 37: Recht op bescherming tegen wrede behandeling en onwettige vrijheidsberoving.
- Artikel 40: Recht op menswaardige behandeling voor kinderen verdacht van of veroordeeld voor een misdrijf.
De indicatoren in dit thema vertellen ons iets meer over de situatie in Vlaanderen en Brussel met betrekking tot deze kinderrechten.
Aantal jongeren aangemeld op de Vlaamse jeugdparketten voor een jeugddelict
De parketten in België registreren het aantal minderjarigen die betrokken zijn bij een jeugddelinquentie (MOF) zaak. Deze gegevens worden verzameld in de gegevensbank van het College van Procureurs-generaal en ontsloten door het Openbaar Ministerie van België.
De tabellen en grafieken op deze webpagina tonen de cijfers voor de Vlaamse parketten, meer bepaald Antwerpen, Limburg, Halle-Vilvoorde, Leuven, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen en dit voor de jaren 2018 tot en met 2022 (het meest recent beschikbare jaar).
In 2022 waren 21.987 minderjarigen in Vlaanderen betrokken bij een jeugddelict waarvan een proces-verbaal, klacht of melding is gebeurd.
De totale bevolking binnen deze leeftijdscategorie in het Vlaamse Gewest bedroeg in 2022 1.373.160. Dit betekent dat 1,60% van de minderjarigen in het Vlaamse Gewest in 2022 betrokken was in een jeugddelinquentie-zaak.
Het aantal minderjarigen dat betrokken was bij een zaak van jeugddelinquentie daalde in 2022 met 5,17% ten aanzien van de aantallen in 2021. Tijdens het coronajaar 2020 was er een opmerkelijke stijging van het aantal jeugddelinquentie-zaken, met een stijging van 17,61% ten opzichte van het jaar voordien. Sindsdien is een dalende trend ingezet.
Ten aanzien van alle Vlaamse minderjarigen, schommelt het percentage jongeren dat bij een zaak van jeugddelinquentie betrokken is in de geanalyseerde jaren tussen een minimum van 1,43% in 2018 en een maximum van 1,77% in 2020.
Wanneer we de cijfers voor het Vlaamse Gewest opsplitsen per parket, dan stellen we vast dat het aantal minderjarigen die betrokken waren bij een zaak van jeugddelinquentie het hoogste ligt bij het parket van Antwerpen en het laagste bij het parket van Leuven. Het ging in 2022 respectievelijk om 6.952 en 1.768 zaken.
Tussen de verschillende parketten is ook een zekere variatie waar te nemen. De piek in het aantal minderjarigen tijdens het coronajaar 2020 is bijvoorbeeld zeer duidelijk bij het parket in Oost-Vlaanderen, terwijl het parket van Antwerpen in 2021 het hoogste aantal minderjarigen registreerde.
Leeftijd en geslacht zijn cruciale factoren bij zaken van jeugddelinquentie
Wanneer we de cijfers voor het jaar 2022 bekijken, stellen we vast dat leeftijd en geslacht een grote impact hebben op de kans om betrokken te zijn bij een zaak van jeugddelinquentie. Minderjarigen zijn vaker betrokken bij jeugddelinquentie naarmate ze ouder worden. Bij kinderen tussen 12 en 14 jaar ging het in 2022 bijvoorbeeld om 3.573 minderjarigen (2,30% van de Vlaamse bevolking in deze leeftijdscategorie), terwijl dit bij kinderen tussen 16 en 18 jaar steeg naar 9.221 minderjarigen (6,32% van de bevolkingsgroep in deze leeftijdscategorie). De daling in de categorie “vanaf 18 jaar” is te wijten aan de grote kans om als meerderjarige als volwassene berecht te worden.
Daarnaast stellen we in 2022 ook vast dat er ruim 3 keer zo veel jongens betrokken zijn bij zaken van jeugddelinquentie dan meisjes. Daarbij stellen we vast dat het verschil fluctueert naargelang de leeftijd, zonder daarbij echt een duidelijke trend te vertonen.