Digitalisering gevangenisbibliotheken

Het Departement Cultuur, Jeugd en Media biedt een éénmalige financiële ondersteuning aan de steden en gemeenten met een gevangenis op hun grondgebied, voor de digitaliseringskosten met betrekking tot de bibliotheekwerking van de gevangenis.

De aandacht voor digitale vaardigheden en digitale innovatie vinden we zowel in de strategische doelstellingen van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden als in de beleidsnota cultuur terug. Bij de voorbereiding van de nieuwe convenant gevangenisbibliotheken werd een evaluatie gemaakt van de afsprakennota’s uit de voorbije legislatuur (2014-2019). Uit de resultaten kwam naar voren dat, ondanks de goede wil, er toch heel wat verschillen zijn tussen de gevangenisbibliotheken. Vanuit de Vlaamse overheid was de ambitie om, binnen de mogelijkheden en bevoegdheden, de situatie zo efficiënt mogelijk te optimaliseren. Een investering in een digitale optimalisatie van de gevangenisbibliotheken leek de meest opportune keuze.

Digitalisering van het leenproces

Vanuit de evaluatie formuleerden we beleidsaanbevelingen die input leverden aan de afsprakennota's. Eén van de beleidsaanbevelingen is het digitaliseren van het leenproces via de installatie van RFID (Radio Frequentie Identificatie). Het doorkruist verschillende internationale criteria voor gevangenisbibliotheken en draagt bij tot een beter leef- en werkklimaat voor gedetineerden en  professionele medewerkers. Door de installatie van RFID kunnen de mensen en middelen efficiënter en adequater ingezet worden. Dit biedt de mogelijkheid om meer culturele activiteiten en een persoonlijke dienstverlening voor de gedetineerden te organiseren. Uiteraard zijn er nog andere digitaliseringsmogelijkheden zoals bijvoorbeeld het voorzien van digitale content (e-boeken, audioboeken, ….).

De verbetering en uitbreiding van de digitale uitrusting in de gevangenisbibliotheken komt tegemoet aan de digitale behoeften van de gedetineerden wat betreft ontspanning, vorming en informatie. Bovendien heeft een gedigitaliseerde dienstverlening een positief effect op de re-integratie. In een samenleving waar heel wat persoonlijke dienstverlening is vervangen door digitale media, is digitale geletterdheid een meerwaarde. Door een ruimer en makkelijker individueel raadpleegbaar aanbod wordt een efficiëntere rehabilitatie en herstel verwacht. De Vlaamse overheid wil het leven in de gevangenis zoveel mogelijk laten overeenkomen met het leven buiten de gevangenis (normaliseringsprincipe). Het is dus logisch dat het publiek dienstenaanbod overeenkomt met dat van buiten de muren.

Daarnaast sluit dit initiatief aan bij het importmodel: bedrijven of organisaties die diensten verlenen aan vrije burgers, bieden deze dienstverlening ook aan in de gevangenis. Zo zijn de gedetineerden al verwant met de werking van deze organisaties, wat het leven makkelijker maakt wanneer ze de gevangenis verlaten. Goede praktijkvoorbeelden uit het buitenland tonen het belang van digitalisering en het import-model in de gevangenissen aan. In Finland gaat men aan de slag met het idee dat een gevangenis een echte digitale leeromgeving moet zijn.

Om een ‘digitaliseringssubsidie’ aan te vragen moeten lokale besturen over een convenant gevangenisbibliotheken en afsprakennota beschikken en moet de openbare bibliotheek deel uitmaken van het Eengemaakt Bibliotheek Systeem (hierna het EBS). Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle gevangenisbibliotheken als een filiaal van de lokale openbare bibliotheek worden beschouwd en zo deel uitmaken van het bibliotheeknetwerk.