Duurzaamheidsuitdagingen worden veroorzaakt door en hebben gevolgen voor tal van actoren. Wanneer je vooruitgang wilt boeken, zijn overleg en samenwerking essentieel. Niet enkel tussen de verschillende rechtstreeks betrokken stakeholders, maar ook tussen wetenschappers van uiteenlopende disciplines, tussen politici van verschillende partijen, tussen werkgevers en werknemers, tussen natuurbewegingen en landbouwers, enzovoort. Hoe meer mensen je betrekt bij de zoektocht naar een oplossing, hoe complexer het proces maar hoe groter ook de kans op een breed gedragen oplossing.

Een goed voorbeeld is de Antwerpse Oosterweelverbinding. Decennialang probeerden politici en allerhande experts (van milieu tot mobiliteit) het ene tracé na het andere naar voor te schuiven, maar telkens opnieuw werden ze terug naar de tekentafel verwezen doordat belangengroepen van burgers beroepsprocedures aanspanden en wonnen. De knoop leek niet te ontwarren, tot men onder begeleiding van een intendant alle partijen rond de tafel bracht. Iedereen kreeg de kans om elkaars standpunten en argumenten te beluisteren en dit leidde tot een voorstel waar iedereen zich achter kon scharen.

Verschillende andere duurzaamheidscompetenties, waaronder de strategische en normatieve, impliceren contacten met andere betrokkenen. De interpersoonlijke competentie haakt daarop in.

Studenten moeten leren omgaan met en zich leren inleven in de positie en argumenten van anderen. Met een empathische blik leren ze situaties benaderen vanuit verschillende invalshoeken: jongeren vs. volwassenen, man vs. vrouw, stad vs. platteland, Noord vs. Zuid, ecologie vs. economie enz. Dit lukt het best via echte interactie.

Tijdens de opleiding inzetten op samenwerking in een inter- of transdisciplinaire context biedt ook een meerwaarde voor de latere beroepspraktijk waarin studenten terechtkomen. Samenwerken is immers een essentiële vaardigheid op bijna iedere werkvloer, inclusief scholen.

Groepsprocessen bieden studenten bovendien kansen om te experimenteren met verschillende taken en rollen. Zo kunnen ze al doende leren welke rol ze later als actieve burger willen opnemen in de samenleving.

Dit gebeurt best in een diverse groep van studenten en eventueel andere stakeholders. Mensen uit verschillende disciplines, met andere (culturele) achtergronden, spreken vaak een andere taal. Ze denken anders, hebben andere waarden, andere kennis, een andere kijk op de situatie, kunnen toegepast of minder toegepast denken, filosofischer of wetenschappelijker, enzovoort. Door ideeën uit te wisselen, te luisteren naar elkaar en te onderhandelen vergroot het wederzijds begrip. Dit kan spontaan gebeuren, maar ook via een methodiek zoals een begeleide discussie, een simulatie- of rollenspel, een debat enzovoort.

Beslissingen worden liefst genomen via democratische besluitvorming. Leren aanvaarden dat je soms water bij de wijn moet doen om tot een oplossing te komen, is ook een belangrijke leerschool.

Wanneer studenten na afloop van een groepswerk hun bevindingen aan elkaar moeten presenteren en elkaars proces en product moeten evalueren, trainen ze zich ook in het overtuigen van anderen en het verdedigen van hun ideeën. Dit zijn opnieuw belangrijke vaardigheden in de meeste beroepssectoren.

Specifiek voor de interpersoonlijke competentie zou je de volgende doelstellingen kunnen formuleren:

• De student kan zijn eigen standpunt duidelijk overbrengen aan anderen;
• De student is bereid begrip op te brengen voor de visie van anderen met betrekking tot duurzaamheidsuitdagingen;
• De student kan in een inter- en transdisciplinaire setting samen met anderen werken aan een duurzaamheidsoplossing;
• De student is bereid om compromissen te sluiten en rekening te houden met principes van democratische dialoog;
• De student kan verschillende rollen opnemen in een groepsproces.