• Veranderingsstrategieën: samen met alle betrokkenen transitiestrategieën en actieplannen ontwerpen gericht op duurzaamheid. Hierbij worden doelen opgesteld op lange, middellange en korte termijn, en worden prioriteiten bepaald.
• Onderzoeken en evalueren: samen lopende en afgeronde acties en initiatieven kritisch onderzoeken, en waar nodig alternatieven bedenken die tot een betere uitkomst kunnen leiden.
• Hindernissen overwinnen: nadenken over manieren om hindernissen te overwinnen die verandering tegenhouden.
• Innovatieve ideeën, oplossingen en benaderingen: bedenken van verschillende innovatieve/radicale ideeën om (meer)waarde te creëren, met inbegrip van betere oplossingen voor bestaande en nieuwe uitdagingen.
• Nadenken over impact: het effect en de gevolgen van acties voor de betrokkenen, de markt, de samenleving en het milieu inschatten.
• Financiële en economische geletterdheid: de financiële impact van het al dan niet uitvoeren van strategieën beoordelen.
• Gedeelde verantwoordelijkheid: relevante belanghebbenden bij een strategie betrekken.
• Onzekerheid, ambiguïteit en risico: beslissingen nemen, ook wanneer het resultaat ervan onzeker is en/of de beschikbare informatie onvolledig of dubbelzinnig is.

Complexe duurzaamheidsuitdagingen vragen om gepaste transitiestrategieën. Je wil op basis van wat vandaag niet goed loopt een veranderingstraject opstellen zodat het in de toekomst beter kan gaan. Daarbij moet je niet alleen kijken naar wat je kan doen als individu, maar ook denken aan de rol van je opleiding, de hogeschool, politici, bedrijven, verenigingen enzovoort. Redeneren vanuit gedeelde verantwoordelijkheid geeft meer motivatie om tot actie over te gaan. Die actie kan er ook in bestaan anderen te wijzen op hun verantwoordelijkheden.

De strategische competentie hangt sterk samen met de competentie waardendenken. Bij het ontwerpen van strategieën moet je rekening houden met diverse opvattingen en machtsverhoudingen tussen betrokkenen. Een aanpak vinden waar iedereen achter staat, is niet altijd gemakkelijk.

Studenten kunnen veel leren uit strategieën die nuttig zijn gebleken in andere situaties. Je kan hen in groep (liefst interdisciplinair en zelfs met buitenschoolse stakeholders erbij) laten nadenken over oplossingen voor een uitdaging. Dit kan via een brainstorm over (fictieve) casussen, die leidt tot een veranderingsstrategie op papier. Een voorbeeld is het uitwerken van een strategie voor meer leerlingeninspraak op school, of het uitwerken van een nieuw beleid voor duurzame en gezonde voeding in het studentenrestaurant. Ontwerpmethodieken zoals design thinking zijn zeer geschikt om de strategische competentie van studenten aan te wakkeren.

Ook de actualiteit kan een vertrekpunt zijn. Oorlogen, zoals de huidige conflicten tussen Israël en Palestina of tussen Rusland en Oekraïne, en natuurrampen, zoals de grote overstromingen in Wallonië en Valencia, of de aardbeving in Turkije enkele jaren geleden, leiden vaak tot het verlangen bij studenten om hulp te bieden. Het uitwerken van een goed actieplan en bijbehorende taakverdeling zijn een ideale opstap naar andere duurzaamheidscompetenties.

Specifiek voor de strategische competentie zou je de volgende doelstellingen kunnen formuleren:

• De student kan acties voorstellen die gericht zijn op het oplossen van een duurzaamheidsuitdaging;
• De student kan voor een gekozen actie een strategie uitwerken die gesteund wordt door alle betrokkenen;
• De student kan samen met anderen tot een taakverdeling komen om een strategie te realiseren;
• De student kan de effectiviteit van een gekozen strategie inschatten en bijsturingen voorstellen.

• Competentie waardendenken: de wenselijkheid van mogelijke transitiestrategieën afwegen, dwingt je om na te denken over de waarden die eraan ten grondslag liggen. Een strategie die gebouwd is op onduurzame waarden, vermijd je best.
• Competentie systeemdenken: een effectieve strategie probeert bij te dragen aan een oplossing voor een duurzaamheidsuitdaging met respect voor alle betrokkenen. In kaart brengen wie allemaal kan bijdragen aan een strategie, helpt voorkomen dat problemen eenzijdig benaderd worden.
• Competentie toekomstdenken: het uitwerken van strategieën helpt om een vooropgesteld toekomstbeeld te verfijnen en eventueel bij te sturen.
• Implementatiecompetentie: hoe beter een strategie is uitgewerkt, hoe makkelijker het is om de nodige acties te implementeren.
• Intrapersoonlijke competentie: nadenken over veranderingsstrategieën werkt motiverend. Het geeft een gevoel van eigenaarschap en helpt om door te zetten, ook als het moeilijk is.
• Interpersoonlijke competentie: bij het opstellen van veranderingsstrategieën merk je snel dat duurzaamheidsuitdagingen een gedeelde verantwoordelijkheid zijn. Een goede strategie helpt om anderen te betrekken en enthousiast te maken.