Onderzoek en publicaties Cultuureducatie

Op deze pagina vind je een overzicht van de meest recente onderzoeksprojecten rond cultuureducatie. Oudere publicaties kun je opzoeken op de publicatiedatabank van de Vlaamse overheid.

Wil je meer weten over ander onderzoek? Neem dan ook een kijkje in de rubriek 'Onderzoek en publicaties' voor cultuuronderzoek en bij 'Onderzoek' voor jeugdonderzoek.

• Participatiesurvey 2020-2022
• Cultuureducatie in de vrije tijd. Een tweede veldtekening
• Jong geleerd, Jong gedaan. Onderzoek naar cultuureducatie en -participatie bij de allerkleinsten
• Cultuur leren smaken. Een onderzoek bij Vlaamse jongeren naar cultuurparticipatie en cultuureducatie
• De dialoog over muziekeducatie
• Screening van het beleidsinstrumentarium inzake cultuureducatie binnen de beleidsvelden Cultuur en Jeugd
• Art for Art’s Sake? The Impact of Arts Education
• De beroepencluster cultuureducator en het competentieprofiel voor de begeleider van kunstbeoefenaar
• Veldtekening cultuureducatie. Beschrijvende studie met evaluatieve SWOT-analyse
• Competentieverwerving en -waardering stimuleren 

UITVOERDER: Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie samen met het Onderzoeksplatform Sport en het Jeugdonderzoeksplatform | 2020-2022

KORT: Van 2020 tot 2022 werd voor de 4de keer de participatiesurvey afgenomen: een grootschalig onderzoek naar de vrijetijdsbesteding van de Vlaming. Via die participatiesurvey wil de Vlaamse overheid meer kennis vergaren over de vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen, meer specifiek voor cultuur, jeugd, sport en media. 

UITVOERDER: HIVA KU Leuven | 2021

KORT: Het onderzoek gaat na welke gesubsidieerde cultuur- en jeugdorganisaties aan cultuureducatie doen en wat hun beleid en visie hierop is. Naast een beschrijvende analyse bevat de studie ook een evaluatieve sterkte-zwakte-analyse van het cultuureducatieve veld, een analyse van het overheidsbeleid rond cultuureducatie en aanbevelingen voor beleid en onderzoek. Deze studie is een actualisering van de eerste veldtekening cultuureducatie die in 2011 werd uitgevoerd. De cijfers en tendensen van toen (2011) en nu (2021) worden vergeleken en nieuwe evoluties worden opgespoord. In een apart onderzoeksrapport bij deze studie wordt een beleidsanalyse gemaakt van filmeducatie in Vlaanderen.

THEMA'S: Cultuureducatie

UITVOERDER: HIVA KULeuven/ UGent | 2018

KORT: Cultuur is er voor iedereen. Ook voor jonge kinderen. Maar wat hebben jonge kinderen aan cultuurdeelname en cultureel leren? Is het verstandig daar in te investeren (niet alleen als ouder of opvoeder, maar ook als overheid)? En zo ja, hoe doe je dat het best? Hoewel de praktijk- en beleidsaandacht voor cultuureducatie en –participatie bij die allerkleinsten toeneemt, is de wetenschappelijk kennis over dit thema fragmentair. Deze studie brengt de bestaande kennis rond dit thema samen.

THEMA'S: Cultuurparticipatie, cultuureducatie, allerjongsten

UITVOERDER: Steunpunt voor beleidsrelevant onderzoek Cultuur en Universiteit Gent | 2016

KORT: In dit rapport wordt in eerste instantie een beschrijving van cultuurparticipatie en –educatie bij Vlaamse jongeren gegeven. De onderzoekers beschrijven de verschillende vormen van vrijetijdsbesteding, cultuurparticipatie en cultuureducatie in de vrije tijd. Daarna wordt dieper ingegaan op zowel formele, informele als non-formele vormen van cultuur(educatie) op school. Deze culturele kenmerken worden dan in tweede instantie gerelateerd aan enkele relevante schoolkenmerken zoals onderwijsvorm en graad.

THEMA'S: Cultuurparticipatie, cultuureducatie, jongeren

UITVOERDER: Tempera | 2015

KORT: In het veld van de muziekeducatie bestaat er tot op vandaag een kloof tussen het hoger muziekonderwijs en de organisaties die muziekeducatie aanbieden. Vooral organisaties die niet- en informele leertrajecten aanbieden, blijven voor de studenten uit het hoger muziekonderwijs onbekend en onbemind. Toch ligt afstemming tussen het hoger muziekonderwijs en het muziekeducatieve veld voor de hand. Een ruime meerderheid van studenten uit het hoger muziekonderwijs gaat in zijn latere loopbaan immers ooit aan de slag als muziekeducator. Een dialoogtraject puurde uit welke obstakels een nauwere afstemming in de weg staan en bracht overleg hierover op gang tussen vertegenwoordigers uit het hoger muziekonderwijs en het niet- en informele muziekeducatieve veld. Drie projectfiches worden voorgesteld als concrete uitkomsten van het dialoogtraject over muziekeducatie. Ze willen het hoger muziekonderwijs, het muziekeducatieve veld en overige stakeholders ondersteunen bij de verdere uitbouw en professionalisering van samenwerking rond muziekeducatie.

THEMA'S: Muzische vorming , Deeltijds kunstonderwijs , Cultuureducatie , Kunsten

UITVOERDER: Commissie Groeien in Cultuur | 2014

KORT: In het najaar van 2012 werd de tijdelijke commissie Groeien in cultuur opgericht om het beleidsinstrumentarium op het vlak van cultuureducatie in de beleidsvelden cultuur en jeugd te verbeteren. De commissie kreeg de opdracht om de verschillende bestaande beleidsinstrumenten (naast sectorale en transversale decreten ook andere regelgeving en concrete beleidsmaatregelen) te screenen, de bestaande beoordelings- en evaluatiecriteria te vergelijken en concrete voorstellen voor een coherent en geïntegreerd kwaliteitskader met betrekking tot cultuureducatie te formuleren. Het rapport beschrijft de resultaten.

THEMA'S: Beleid en regelgeving cultuur, jeugd, sport, media en toerisme

UITVOERDER: OESO | 2013

KORT: Volgens de OESO zijn skills als creativiteit en innovatie in toenemende mate cruciaal voor onze economie. Kunst vervult een essentiële rol in de ontwikkeling van deze cruciale skills. Daarom verdient kunst, naast andere vakken en inhouden, een blijvende plaats in het onderwijs. Tot die conclusie komt "Art for Art’s Sake? The Impact of Arts Education", het onderzoeksrapport dat de OESO in juni 2013 uitbracht. In haar rapport roept de OESO de diverse OESO-landen op om kunsteducatie - of onderwijs in de kunsten - blijvend binnen het onderwijs te ondersteunen en te verankeren.

THEMA'S: Creativiteit, Innovatie, Kunst, Onderwijs

UITVOERDER: Tempera | 2012

KORT: In opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en het Departement Onderwijs en Vorming werkte Tempera aan een beschrijving van de beroepencluster 'cultuureducator’ en de opmaak van het competentieprofiel 'begeleider van kunstbeoefenaars’. Een eerste deel van het eindrapport beschrijft de beroepencluster Cultuureducator. De cluster situeert de verschillende types van cultuureducatoren ten opzichte van elkaar en maakt een profielschets. Anders dan een competentieprofiel lijst de schets niet alle competenties en hun onderliggende kennen en kunnen op. Maar ze laat wel toe om de accentverschillen tussen verschillende types van cultuureducatoren tegenover elkaar te duiden. Deel twee van de publicatie beschrijft het competentieprofiel van de begeleider van kunstbeoefenaars, als één type van cultuureducatoren. Het profiel gaat in detail in op de competenties die een begeleider van kunstbeoefenaars idealiter beheerst. De beschreven competenties zijn bedoeld als inhoudelijke leidraad voor vorming, opleiding en Erkenning van Verworven Competenties (EVC).

THEMA'S: Kunsten, Competenties, Cultuureducatie

UITVOERDER: HIVA-KULeuven (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving) | 2011

KORT: In het voorjaar van 2011 werd in opdracht van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, Joke Schauvliege en in coördinatie van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media het onderzoek ‘Veldtekening cultuureducatie’ uitgevoerd door het HIVA-KULeuven (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving). Het onderzoek ging na welke gesubsidieerde cultuur- en jeugdorganisaties aan cultuureducatie doen en hoe die organisaties dat doen. Naast een beschrijvende analyse bevat de studie ook een evaluatieve sterkte-zwakte-analyse van de cultuureducatieve sector. Vanuit de geformuleerde conclusies volgen uiteenlopende aanbevelingen om het domein van de cultuureducatie nog sterker te organiseren en positioneren.

THEMA'S: Cultuureducatie

UITVOERDER: Verschillende deskundigen uit het veld, onder leiding van het Departement Cultuur, Jeugd en Media | 2010

KORT: In het kader van Cultuurforum 2020 werden verschillende deskundigen uitgenodigd om na te denken over de doelstellingen van de Beleidsnota Cultuur 2009-2014. De deskundigen hielden in zeven ateliers de strategische doelstellingen tegen het licht van de toekomst. Een van die ateliers ging over het stimuleren van competentieverwerving en -waardering.

THEMA'S: Competenties, Beleid, Cultuur, Cultuurforum