Onderzoek en publicaties media

In 2023 schreef het Departement Cultuur, Jeugd en Media een onderzoeksopdracht uit over de toekomstige organisatie van een leefbaar digitaal radiolandschap in de Vlaamse Gemeenschap. De opdracht werd toegekend aan consultancybedrijf BrightWolves  en onderzoeksgroep imec-mict-UGent. De onderzoekers publiceerden hun resultaten in mei 2024. 

De studie formuleert scenario’s en beleidsaanbevelingen voor:

• de transitie van analoge (FM) naar digitale radio (T-DAB+, IP,..);
• een potentiële afschakeldatum voor FM of verschillende afschakeldata voor FM;
• de toekomstige DAB+/digitaal only omgeving in de Vlaamse Gemeenschap.

De scenario’s en beleidsaanbevelingen zijn terug te vinden in het onderzoeksrapport. 

In welke mate nemen Vlamingen deel aan het vrijetijdsleven in Vlaanderen? Welke factoren beïnvloeden die participatie positief of wat zijn drempels om deel te nemen? Van 2020 tot 2022 onderzochten het Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie samen met het Onderzoeksplatform Sport en het Jeugdonderzoeksplatform de vrijetijdsbesteding van de Vlaming. Via dat onderzoek brengen we de participatie van de Vlaming in verschillende domeinen in kaart. Daarbij wordt in het bijzonder ingezoomd op cultuur, jeugd, sport en media.

De resultaten van de participatiesurvey vind je per thema terug op verschillende platformen:

• algemeen
• cultuur en media
• sport

Conform het mediadecreet krijgt de Vlaamse Regering tweejaarlijks een rapport voorgelegd over de vooruitgang van digitaal radioluisteren in Vlaanderen. Na 2018 en 2019, voerde IPSOS in september-oktober 2021 opnieuw een meting uit in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap: Rapport Digitale Radio, wave 4.

In 2023 vond in diezelfde periode een nieuwe meting plaats. De resultaten lees je in het Rapport Digitale Radio. 

In opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd en Media hebben onderzoekers van de Vlaamse Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen het Vlaamse audiovisuele beleid, inclusief het gamebeleid, doorgelicht.

De doorlichting omvat

• een analyse van belangrijke trends en behoeften in de audiovisuele en gamesector
• een analyse en evaluatie van het Vlaams Audiovisueel Fonds
• een analyse van de stimuleringsregeling voor dienstenverdelers
• een analyse van de investeringsverplichting voor niet-lineaire omroeporganisaties.

Doorlichting audiovisueel beleid 2021

De studie werd uitgevoerd door onderzoekers van het Instituut voor Mediastudies (KU Leuven) en bevat tal van aanbevelingen om het beleid rond mediawijsheid in Vlaanderen te verbeteren. 

Aanbevelingen

De onderzoekers wijzen op de vele goede initiatieven die al worden genomen, maar waarschuwen ook voor een te versnipperd beleid. Heel concreet moet er beter worden samengewerkt tussen de media- en onderwijssector. Hierin kan volgens de onderzoekers het kenniscentrum Mediawijs een prominentere rol opnemen als netwerkorganisatie, door alle mediawijze initiatieven van partnerorganisaties beter te coördineren en te stroomlijnen. Daarnaast kunnen ze duurzame partnerschappen met overkoepelende organisaties stimuleren in tal van sectoren: bibliotheken, mediabedrijven, jeugd en cultuurorganisaties, …  

Ook vragen de onderzoekers om een sterkere focus op mediawijsheid. Het huidige ‘Mediawijs Competentiemodel’ dat Mediawijs hanteert, kan daarvoor verder worden uitgebouwd. Daarnaast is er een belangrijke rol weggelegd voor de succesvolle Mediacoach-opleiding. Deze opleiding richt zich tot professionelen die hun organisatie een versnelling hoger willen laten schakelen op het vlak van digitale media en mediawijsheid. De opleiding zal zich verder specialiseren en kan inhoudelijk aangepast worden afhankelijk van de doelgroep, zoals het jeugdwerk. 

Het beleid moet volgens de onderzoekers ook inzetten op kwetsbare groepen. 

Rapport

• Rapport 'Naar een mediawijs Vlaanderen'

• Er zijn ook 2 aparte deelrapporten beschikbaar: 

  • Advies over implementatie kijkwijzersysteem bij (niet-)lineaire tv-diensten 

  • Advies over Nieuws in de Klas 

Het onderzoeksbureau Podium Perception Management (PPM) leverde van 2012 tot en met 2017 jaarlijks een wetenschappelijk onderbouwd waarderingsrapport van de journaals en informatieprogramma’s aan van de Vlaamse regionale televisieomroepen. Het waarderingsrapport 2017 geeft een zicht op de evolutie van deze cijfergegevens doorheen de tijd.

Sinds 2018 staan de regionale omroepen zelf in voor de jaarlijkse meting. NORTV krijgt daarvoor een jaarlijkse subsidie. 

Eind 2016 bezorgde PPM ons de studie over de leefbaarheid van de Vlaamse regionale televisieomroepen. Dit onderzoek nam de impact van de samenwerkingsovereenkomsten 2012-2016 onder de loep, en van de decretale bepalingen rond leefbaarheid en bereik.

Er ging speciale aandacht naar onderlinge samenwerking, de waardering van de journaals en informatieprogramma’s, het individuele bereik van de omroepen en de digitale opportuniteiten. Op basis van de studie, gaven de onderzoekers tendensen, aandachtspunten en aanbevelingen weer voor het beleid.

In de loop van 2022 werd een evaluatieopdracht opgeleverd die het landschap van regionale televisieomroeporganisaties en hun impact onder de loep nam. De evaluatie focuste zich op 2 punten:

• De samenwerkingsovereenkomsten 2018-2022 en de decretale bepalingen rond leefbaarheid en bereik. 
• Beleidsgerichte aanbevelingen en modellen die een antwoord kunnen bieden op de uitdaging om tot sterkere toekomstgerichte en publiekverbonden regionale mediaorganisaties te komen. Belangrijke speerpunten hierbij zijn crossmedialiteit, de zendgebieden en de economische haalbaarheid van de regionale televisieomroeporganisaties.

In 2013 voerde onderzoeksbureau Podium Perception Management (PPM) een analyse uit van de huidige zendgebieden van de regionale televisieomroepen. De resultaten van die analyse werden in juli 2013 door PPM voorgesteld in de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media van het Vlaams Parlement.