Hoe werk je op een kindvriendelijke manier?
Als je participatief te werk gaat en vertrekt vanuit een kinderrechtenkader, vraagt dat een open en luisterende houding waarbij je samen met het kind of de jongere op zoek gaat naar oplossingen.
Het VN Kinderrechtencomité, die de realisatie van het kinderrechtenverdrag controleert, schreef een algemene commentaar over het recht om gehoord te worden (artikel 12 VRK). Een algemene commentaar is een officiële aanbeveling over bepaalde onderwerpen waar meer aandacht voor moet zijn, bepaalde rechten en wat ze betekenen en hoe kinderrechten begrepen moeten worden in een bepaalde context. Die algemene aanbevelingen gelden voor alle lidstaten van het Kinderrechtenverdrag.
9 randvoorwaarden
In de algemene commentaar nr. 12 formuleerde het VN Kinderrechtencomité 9 randvoorwaarden om je participatieproces op een kindvriendelijke manier te realiseren:
- Transparant en informatief: kan ik het kind of de jongere voldoende informatie bieden over het thema en wat er gaat gebeuren met die mening?
- Vrijwillig: krijgt het kind of de jongere de ruimte om het gesprek stop te zetten, zonder negatieve gevolgen?
- Respectvol: heb ik tijd om te luisteren en laat ik het kind of de jongere uitspreken?
- Relevant: vindt het kind of de jongere dit een relevant thema?
- Kindvriendelijk: kan ik rekening houden met specifieke noden en capaciteiten van het kind of de jongere in kwestie?
- Inclusief: kan ik ervoor zorgen dat het kind of de jongere zich niet uitgesloten of gediscrimineerd voelt tijdens het gesprek?
- Ondersteuning: heb ik voldoende vaardigheden of ervaring met kinderen en jongeren om dit gesprek te voeren?
- Veilig en met oog voor risico’s: heeft dit gesprek geen negatieve gevolgen voor het kind of de jongere?
- Met rekenschap achteraf: kan ik het kind of de jongere wat meer vertellen over wat er met zijn mening zal gebeuren?
Hou rekening met deze voorwaarden wanneer je een participatieproces plant, uitvoert en evalueert. Ga er ook over in gesprek met de kinderen en jongeren die je betrekt: hoe kijken zij naar de principes, wanneer is een principe voor hen gerealiseerd?
AAN DE SLAG MET DE PARTICIPATIECIRKEL
Ben je overtuigd om een participatieproces op te starten? Maar weet je misschien niet waar te beginnen of wil je zeker niets over het hoofd zien?
Het Kenniscentrum Kinderrechten ontwikkelde de participatiecirkel en helpt je graag op weg.
De participatiecirkel gidst je doorheen het ontwerpen, uitvoeren of evalueren van een participatieproces met kinderen en jongeren. Er is zowel oog voor de praktische beslissingen als de randvoorwaarden voor een geslaagd proces.