‘De vertroostende maagd’ van James Ensor aangekocht door Vlaamse Gemeenschap
In 2024 is het 75 jaar geleden dat James Ensor overleed. Het Ensorjaar is een eerbetoon aan de grootmeester en met deze aankoop van ‘De vertroostende maagd’ (1892) zet de Vlaamse Gemeenschap de kunstschilder extra in de verf. Door de aankoop garandeert de Vlaamse Gemeenschap dat het werk voor de toekomst bewaard zal blijven en deel zal uitmaken van ons cultureel erfgoed. Het werk stond al sinds 2007 op de Topstukkenlijst. Die lijst bevat alle erkende zeldzame en onmisbare cultuurgoederen waarvoor speciale beschermingsmaatregelen gelden.
Schakelwerk in het oeuvre van Ensor
"De vertroostende maagd" bekleedt een schakelfunctie in het oeuvre van kunstschilder James Ensor (1860-1949). Het is een van de laatste werken uit Ensors creatieve periode tussen 1885 en 1893. Hij exposeerde het schilderij voor het eerst bij Les XX in 1893 en hield het zijn leven lang bij zich in zijn atelier.
Het werk heeft een bijzondere artistieke waarde door de manier waarop Ensor het Bijbelse verhaal van de Boodschap aan Maria op een narcistische manier interpreteert. Maria heeft in het schilderij de plaats van de engel Gabriël ingenomen. Ensor zelf neemt de plaats van Maria in. Ook coloristisch bestaat een duidelijke scheiding tussen beide, geometrisch opgebouwde plans, waarbij het rode monochrome vlak onder Ensors voeten contrasteert met het groenige blauw onder Maria’s voeten. De vis aan Ensors voeten verwijst niet zozeer naar de christelijke iconografie, waarin de vis symbool staat voor Christus, maar het betreft veeleer Ensors signatuur, een gedroogde haring. Technisch verwijst het schilderij naar de lijnvoering van zijn etsen.
Eerst op tentoonstelling ‘Zeldzaam & Onmisbaar’ in het MAS, nadien naar MSK Gent
Het schilderij is sinds 19 januari te bekijken in de ‘portrettengalerij’ van de tentoonstelling ‘Zeldzaam & Onmisbaar’ in het MAS. Die tentoonstelling toont een unieke selectie van topstukken uit de Vlaamse topstukkenlijst en loopt nog tot en met zondag 25 februari. Na afloop van de tentoonstelling zal het werk in langdurige bewaring gegeven worden aan het Gentse Museum voor Schone Kunsten.
Over de Topstukkenlijst
Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.
Op basis van het decreet wordt een Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Voor die beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Omdat aan het behoud van dit erfgoed groot belang wordt gehecht, is het ook mogelijk er restauratiesubsidies voor aan te vragen.