Publieksarcheologie in Vlaanderen: een nieuw rapport met aanbevelingen
Samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed liet het Departement Cultuur, Jeugd en Media een studie uitvoeren over publieksvriendelijke ontsluiting van archeologische kennis en collecties. Allereerst wilden we een concreet beeld krijgen van hoe archeologie vandaag in Vlaanderen toegankelijk is voor het publiek. Vervolgens wilden we laten onderzoeken hoe collecties en sites, verhalen en nieuwe kennis over het verleden op een kwaliteitsvolle en laagdrempelige manier nog breder toegankelijk gemaakt kunnen worden.
Situering
Nog nooit werd er zoveel archeologisch onderzoek uitgevoerd in Vlaanderen als vandaag. Verschillende publieksbevragingen bevestigen dat er een grote belangstelling is bij het publiek voor de lokale archeologie en het hyperlokale verleden.
Foto: Gallo Romeins Museum © Toerisme Tongeren
Toch blijkt de nieuwe kennis- en collectiewinst uit al die archeologische trajecten het publiek moeizamer te bereiken dan verhoopt. Initiatieven naar het ruime publiek toe zijn vaak kleinschalig, eenmalig en afhankelijk van individuele engagementen. Heel wat archeologische collecties komen na het onderzoek in een depot of bij musea terecht. Daarnaast hebben verschillende cultureel-erfgoedactoren zoals heemkundige kringen en cultureel-erfgoedcellen een werking rond het lokale en regionale erfgoed. Die cultureel-erfgoedspelers kunnen een partner zijn in het toeleiden en breed toegankelijk maken van archeologisch onderzoek, de vondsten en de resultaten ervan.
Onderzoeksrapport
Vanuit een meer doordachte en structurele aanpak willen we een publieksvriendelijke ontsluiting van archeologische kennis en collecties mogelijk maken. Daarom lieten we hierover een studie uitvoeren door een consortium van drie onderzoeksgroepen van de Universiteit Gent: het Instituut voor Publieksgeschiedenis, het Ghent Centre for Digital Humanities en de Onderzoeksgroep Historische Archeologie.
We vinden het belangrijk om de resultaten van de studie aan de vooravond van de Archeologiedagen 2020 bekend te maken. Uit het onderzoek blijkt dat de Archeologiedagen een sleutelrol spelen binnen de sector op het vlak van publiekswerking. Het is het (enige) landelijke publieksevenement voor archeologie, gegroeid van onderuit, dat zowel professionele archeologen als vrijwilligers mobiliseert en inspireert, en publiek voor archeologie enthousiasmeert.
Dat laatste is slechts één van de conclusies uit het rapport. Nu is het aan ons en de sector om aan de slag te gaan met de aanbevelingen uit de studie. Samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed bekijken we hoe we vanuit de Vlaamse overheid effectief gevolg kunnen geven aan het verrichte denkwerk en de aanbevelingen op een doordachte manier om kunnen zetten in concrete initiatieven. Hoe we dat gaan doen, werken we nu verder uit. Over enkele maanden hoor je hier meer over.