17de-eeuwse glasfragmenten op Topstukkenlijst
De Vlaamse minister van Cultuur plaatste enkele gebrandschilderde glasfragmenten van de 17de-eeuwse kunstenaar Abraham van Diepenbeeck op de Topstukkenlijst. Dat gebeurde op advies van de Topstukkenraad. De glasfragmenten zijn zeldzaam en onmisbaar voor het cultureel erfgoed in Vlaanderen.
Het Maagdenhuis Museum in Antwerpen bewaart vier panelen met gebrandschilderde glasfragmenten van de 17de-eeuwse Antwerpse kunstenaar Abraham van Diepenbeeck. Samen met een glasfragment in de Antwerpse kathedraal vormen zij de enige getuigen van de hoogdagen van de kunstenaar als glasschilder.
Abraham van Diepenbeeck
De schildertechniek van Abraham van Diepenbeeck sluit aan bij glasverftechnieken van de 16de en 17de eeuw, waarbij zowel de voor- als achterzijde beschilderd werden met grisaille en emailverven. Toch is de kunstenaar de eerste die deze techniek op glas verheven heeft tot een uitzonderlijk hoog artistiek niveau. Hij legde daarmee de basis voor de evolutie van de glasschildering in Vlaanderen en zelfs in West-Europa: we gaan van middeleeuwse mozaïeken van gekleurd glas-in-lood naar 18de-eeuwse glasramen die ogen als schilderijen op grote stukken blank glas.
Fragment in de kathedraal van Antwerpen
In 1635 gaven vier stadsaalmoezeniers Abraham van Diepenbeek de opdracht om een glasraam te vervaardigen voor hun kapel in de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Dat glasraam toonde de hoofden van de opdrachtgevers.
Slechts drie van de vier hoofden zijn bewaard gebleven. Je kunt ze nog steeds bewonderen in de kathedraal. Het fragment met het hoofd van Willem Batkin werd opgenomen in de Topstukkenlijst.
Vier panelen in het Maagdenhuis Museum
De zeldzame glasfragmenten uit het Maagdenhuis Museum zitten samen met andere 16de- en 17de-eeuwse fragmenten in vier ronde glas-in-loodpanelen. Tussen de fragmenten zit blank glas. Blank glas verwerken in panelen was een manier om kostbare stukken gebrandschilderd glas te bewaren.
Als panelen of glasfragmenten op de Topstukkenlijst?
Hoewel het belang van de vier panelen vooral ligt in de glasfragmenten van Abraham van Diepenbeeck, adviseerde de Topstukkenraad om de panelen in hun geheel als topstuk te beschermen. Dat geeft de garantie dat de panelen niet ontmanteld worden. Een ontmanteling zou immers kunnen leiden tot verlies of beschadiging van de fragmenten. De erkenning als topstuk verzekert een veilige hantering en bescherming van het glasoppervlak. Bovendien vormen alle fragmenten in het paneel samen de geschiedenis van het object.
Over de Topstukkenlijst
De Topstukkenlijst wordt opgesteld op basis van het Topstukkendecreet. Dat decreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten die wegens hun bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis als zeldzaam en onmisbaar worden beschouwd. Bij de uitvoering van het Topstukkendecreet wordt de Vlaamse regering geadviseerd door de Topstukkenraad.
De Topstukkenlijst telt op dit moment al meer dan 1000 zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen. Voor die Topstukken gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Dit erfgoed behouden is van groot belang. Daarom kun je daarvoor restauratiesubsidies aanvragen.