Piloot

PILOOT is de verzamelnaam voor een langdurig artistiek traject van vijf kunstenaars en de buurtbewoners rond de Tondeliersite in Gent. 

Deze voormalige industriële site aan de Gasmeterlaan wordt sinds 2014 in een publiek-private samenwerking omgebouwd tot een nieuwe stadswijk naast de bestaande Rabotwijk en Blaisantvest. De werkzaamheden nemen gemakkelijk meer dan tien jaar in beslag.  

PILOOT komt voort uit de pilootprojecten Kunst in Opdracht van de Vlaamse overheid (2014-2017) en is sinds 2016 een zelfstandige vzw, die een blijvend platform voor kunst wil realiseren op de Tondeliersite. Net zoals er op de site een crèche, een winkel en een wasserette geïntegreerd is, zou er ook een permanente plek voor kunst kunnen bestaan. Met die doelstelling voor ogen realiseerde bemiddelaar Danielle van Zuijlen samen met vijf kunstenaars – Stijn Van Dorpe, Filip Van Dingenen, Petra Stavast, Kelly Schacht en Lotte Geeven – talloze acties en interventies om het gigantische bouwproject artistiek te omkaderen en bruggen te slaan naar de bewoners van de omringende wijken.  

Er werden verschillende pistes onderzocht om het kunstplatform te verankeren op de Tonderliersite. Er werd gekeken naar de oprichting van een kunstfonds, dat gefinancierd zou worden met een klein percentage van de aankoop van vastgoed. Dat fonds kwam er helaas nooit, maar PILOOT bleef doorgaan met tal van ‘oefeningen’ rond de Tondeliersite. De kunstenaars vertrokken vanuit hun eigen artistieke praktijken om individuele of collectieve acties op touw te zetten die kleine geschiedenissen of actuele gebeurtenissen uitlichten.  

Woorden schieten te kort om alle acties en interventies te vatten. In de veelheid van kleine gebeurtenissen schuilt immers de kracht van PILOOT. Om er slechts enkele op te sommen:  

• Er werd een Tondelier poëzie/spoken word/hiphop slam battle georganiseerd.  

• De kunstenaars brachten een ode aan het verdwenen kanaal De Lieve.  

• Er werd een Koen Blieckplein opgericht.  

• Het Rabot kreeg een eigen parfum, Diffusion genaamd.

• Met Atlas of Assembly werden er woorden en beelden op de Tondeliersite uitgezet, op zoek naar een eigen identiteit voor de plek in wording.  

In 2018 publiceerde het Platform Kunst in Opdracht een stand van zaken van vijf pilootprojecten, 'Meer dan Object' waarvan PILOOT er eentje was. Daarin werden een aantal trajecten van de betrokken kunstenaars uitvoerig belicht en gecontextualiseerd.  

PILOOT vzw werd van 2016 tot 2020 gefinancierd vanuit het pilootproject, aangestuurd door Team Vlaams Bouwmeester, Departement Cultuur, Jeugd en Media en Kunstenpunt. In 2021 voorzag het relanceplan van de Vlaamse overheid ook middelen een stimuleringsinstrument om kwaliteitsvolle kunstprojecten in de publieke ruimte mogelijk te maken. Dankzij die extra financiële boost kon PILOOT vzw in september 2022 PLOT ontwikkelen, een openluchtopera op de Tondeliersite, bij wijze van apotheose en afsluiter.  

De kunstenaars verwoordden het als volgt: “In deze opera lieten lokale stemmen van en rondom de bouwwerf Tondelier en de omringende Rabotwijk op ongeziene wijze van zich horen. Wagens en andere protagonisten die territorium opeisten, het verdwenen kanaal De Lieve, een baksteen. Verschillende koren en groepen uit de buurt, een rapper en een operazangeres eisten de aandacht op. De tondelier was in een ver verleden de persoon die bij het vallen van de avond de gaslichten aanstak en licht bracht in de duisternis. Als een tondelier liet deze meerstemmige opera – die tot stand kwam in samenwerking met velen – een ander licht schijnen op de mogelijke toekomst van deze nieuwe buurt van Gent.” 

PILOOT.co is een online platform dat stelselmatig alle grote, kleine, zichtbare en onzichtbare acties van PILOOT vzw van de afgelopen jaren zal ontsluiten.