Indien de impactscore van het project ≤ 0,025% bedraagt, is de opmaak van een passende beoordeling, voor wat betreft de effecten van stikstofdepositie via de lucht ten aanzien van SBZ-H, niet vereist. De (cumulatieve) effecten van dergelijke projecten zijn immers reeds passend
beoordeeld in de passende beoordeling van de PAS.

Bij aftoetsing van de drempelwaarde moeten alle stikstofbronnen gerelateerd aan de IIOA mee in rekening worden gebracht, incl. de niet-vergunningsplichtige dieren en de aanhorigheden (bv. een
stookinstallatie).

Rundvee: minimale inspanning 5%

Tegen 31 december 2025 dient iedere rundveehouderij, die op 23 februari 2024 vergund was, een ammoniakemissiereducerende maatregel met een minimaal rendement van 5% te nemen. In afwijking kan een gelijkwaardig rendement worden bereikt door het aantal dierplaatsen van rundvee te verminderen of door combinatie van beide.

Rundveehouderijen waarvoor een dergelijke ingreep al vervat zit in de geldende vergunning, worden geacht te hebben voldaan aan de verplichting, als de ingreep nog niet in de vergunningstoestand van 1 januari 2015 vervat zat en de totale ammoniakemissie in de geldende vergunning van rundveebedrijf of rundveegedeelte van gemengd bedrijf minstens 5% lager is dan de totale ammoniakemissie in vergunningstoestand op 1 januari 2015. Indien nog niet aan deze verplichting
is voldaan, dient er 5% te worden gereduceerd t.o.v. de reële bezetting (mestbankaangifte) in 2021.

In het geval van een gemengde veehouderij dient de 5% reductie gerealiseerd te worden op het rundveegedeelte.

Een piekbelaster is een IIOA waarvan de impactscore ≥ 50%. Om die impactscore te bepalen, wordt de impactscore voor 2020, 2021 en 2022 berekend. Een IIOA wordt als een piekbelaster beschouwd
als minimaal twee van de drie berekende impactscores ≥ 50%30.

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) brengt binnen 18 maanden na de inwerkingtreding van het Stikstofdecreet de exploitant op de hoogte van het resultaat van de berekende impactscores en de aanduiding als piekbelaster.

Ook een piekbelaster kan een hernieuwing krijgen voor onbepaalde duur zonder te voldoen aan de PAS-referentie 2030. De voorwaarden hiervoor zijn: (1) de impactscore is lager dan 50% en (2) de
gebiedsgerichte dalende NH3-trend wordt niet gehypothekeerd (zie punt 5 depositietrendtool).

Rundveehouders dienen nog aan een extra voorwaarde te voldoen, nl. het realiseren van de tussentijdse doelstelling (emissiereductie van 5%) tegen 31 december 2025.

Voor elke varkens, pluimvee- of rundveehouderij die op 23 februari 2024 vergund was, moet een PAS-referentie 2030 bepaald worden. De PAS-referentie 2030 wordt beschreven in artikel 5 van het
Stikstofdecreet en is de maximale ammoniakemissie, uitgedrukt in kg NH3/jaar, die na 31 december 2030 mag plaatsvinden op de IIOA in kwestie.

De PAS-referentie 2030 wordt voor elk van die veehouderijen berekend aan de hand van de ammoniakemissies in de referentiesituatie 2021 waarop de reductiedoelstellingen en de
vrijstellingen, vermeld in het Stikstofdecreet, worden toegepast.

De referentiesituatie 2021 wordt bepaald door de gemiddelde veebezetting in 2021 - overeenkomstig de gegevens van de Mestbankaangifte 2021 - te vermenigvuldigen met de ammoniakemissiefactoren
en in voorkomend geval te verhogen met de leegstandspercentages. De lijst van
ammoniakemissiefactoren(opent in nieuw venster) is opgenomen in bijlage 1 bij het Stikstofdecreet, incl. eventuele leegstandspercentages. De emissies per stal binnen eenzelfde bedrijf worden samengeteld. Zo wordt een PAS-referentie 2030 op bedrijfsniveau bekomen.

De Vlaamse overheid werkt aan een PAS-referentietool 2030. Voor het aanbieden van die service is er nog geen exacte timing. Ondertussen kan de PAS-referentie 2030 manueel berekend worden.

Aandachtspunt: voor de toewijzing van dieren uit de Mestbankaangifte aan een welbepaalde diercategorie is een Besluit van de Vlaamse Regering nodig, althans voor die diercategorieën van de Mestbankaangifte waarvoor de toewijzing aan de diercategorieën(opent in nieuw venster) uit de lijst in bijlage 1 van het
Stikstofdecreet niet eenduidig kan gebeuren. Dit besluit is op 19 juli 2024 definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering.

Afwijkende berekeningsmethode

In het Stikstofdecreet zijn delegaties aan de Vlaamse Regering opgenomen. Zo moet de Vlaamse Regering de voorwaarden en regels nog bepalen voor een afwijkende berekeningsmethode(opent in nieuw venster) indien de gemiddelde veebezetting in 2021 van een bedrijf niet representatief is. Dit besluit werd op vrijdag 7 juni 2024 principieel goedgekeurd. Het besluit zorgt voor verduidelijking en brengt met een tabel in de bijlage bij het besluit, voor rundvee, varkens en pluimvee overeenstemming tussen de diercategorieën van het Mestdecreet en die uit de bijlage bij het Stikstofdecreet.

Tijdelijke vergunning 2030

In afwijking van de PAS-referentie 2030 is het mogelijk om een tijdelijke vergunning tot 31 december 2030 te verlenen op voorwaarde dat:

• de IIOA geen piekbelaster is; en
• er, ten opzichte van de vergunde situatie, geen stijging van de stikstofemissies of -deposities wordt veroorzaakt op de SBZ-H in kwestie.

Deze tijdelijke verlenging is enkel voorzien voor een verdere exploitatie van veehouderijen met diergroepen waarvoor de PAS-referentie 2030 van toepassing is, nl. varkens, pluimvee en rundvee.

Dit betekent dat er geen verschuiving van emissies tussen diersoorten wordt toegestaan. Voor (onderdelen van) bestaande veehouderijen waarvoor geen PAS-referentie 2030 van toepassing is, is dergelijke tijdelijke vergunning niet relevant en kan een vergunning voor onbepaalde duur verkregen worden indien aan de voorwaarden van artikel 38 2e lid wordt voldaan. Dit betekent ook dat een omzetting van bijvoorbeeld varkens naar paarden enkel kan mits het toepassen van de PASreferentie 2030 (zie ook aandachtspunt bij 6.1.4 gemengde bedrijven).

Ook bij gemengde bedrijven met 2 diersoorten waarvoor een PAS-referentie 2030 van toepassing is, kan geen verschuiving van emissies tussen de diersoorten worden toegestaan. Binnen een diersoort (bv. varkens) is een verschuiving van emissies tussen diercategorieën (bv. vleesvarkens, zeugen, biggen, enz.) wel mogelijk. Indien een dergelijk gemengd bedrijf een uitbreiding van de externe mengmestopslag wenst aan te vragen samen met de verdere exploitatie tot eind 2030, moeten deze ammoniakemissies gecompenseerd worden op het niveau van het gemengd bedrijf waarvoor een PAS-referentie 2030 van toepassing is.

Aandachtspunt: Rundveehouderijen kunnen onder bovenstaande voorwaarden slechts een vergunning bekomen tot eind 2025. Voor een vergunning tot 2030 dient aan een derde voorwaarde te worden voldaan, namelijk het realiseren van de tussentijdse doelstelling (emissiereductie van 5%) tegen uiterlijk 31 december 2025.

De deposities mogen niet stijgen t.o.v. de actueel vergunde situatie. Dit geldt voor alle habitats die zich situeren binnen het onderzoeksgebied.

Om na te gaan of de deposities al dan niet stijgen is een afzonderlijke module voorzien op de webpagina van de PAS-berekening(opent in nieuw venster), namelijk de depositietoenametool. Hierbij wordt op perceelsniveau per habitat en per SBZ-H nagegaan of er al dan niet een stijging in deposities wordt verwacht voor de aangevraagde situatie t.o.v. de actueel vergunde situatie.

Voor deze voorwaarde is het van belang om de geldende vergunning toe te voegen aan de passende beoordeling of omgevingsvergunningsaanvraag.

In bepaalde gevallen kan een vergunning enkel verleend worden voor onbepaalde duur op voorwaarde dat de gebiedsspecifieke neerwaartse depositietrend voor ammoniak niet wordt gehypothekeerd door het project. Voor deze beoordeling werd een onlinetoepassing uitgewerkt door de Vlaamse overheid, de depositietrendtool. Deze toepassing is te vinden op de website PAS-berekening(opent in nieuw venster).

Depositietrendtool(opent in nieuw venster): berekent of een project al dan niet de gebiedsspecifieke neerwaartse
depositietrend hypothekeert.

• Wanneer depositietrendtool gebruiken? Een veehouderij of mestverwerker met een impactscore tussen 0.025% en 50% waarbij:
  • er niet voldaan is aan de PAS-referentie 2030 (waar relevant); of
  • een stijging van de stikstofdepositie plaatsvindt ten opzichte van de huidig vergunde situatie.
• Wat onderzoekt de depositietrendtool? De depositietrendtool onderzoekt voor een project per habitat en per SBZ-H of de gebiedsspecifieke neerwaartse depositietrend van NH3 niet gehypothekeerd wordt en dit binnen een toetszone van 20 km rondom het project. Enkel de habitats waarvan de KDW overschreden wordt door de som van de achtergronddeposities en de deposities van het project worden verder onderzocht.

Bij hervergunningen of uitbreidingen wordt rekening gehouden met reeds aanwezige emissies en daaruit volgende deposities, die reeds vervat zitten in de G8-lijn33. Hierbij wordt het begrip G8 emissiepakket gehanteerd.

> G8 emissiepakket = de emissies die een reeds vergund€ IIOA/project nog kan uitstoten in 2030 na uitvoering van de generieke maatregelen van het Stikstofdecreet.

> Voor bestaande varkens-, pluimvee- en rundveehouderijen is het G8 emissiepakket =
PAS-referentie 203034

De deposities afkomstig van het G8 emissiepakket worden van de deposities van de aan te vragen toestand afgetrokken in de depositietrendtool. Enkel de bijkomende deposities bovenop het G8 emissiepakket worden onderzocht en afgetoetst aan de gebiedsspecifieke neerwaartse depositietrend.

Voor een project wordt per stikstofgevoelig habitattype en per SBZ-H dat gelegen is binnen de toetszone een trendlijn bepaald op basis van de jaarlijkse achtergronddeposities (VLOPS). Deze
trendlijn wordt vergeleken met de G8-lijn. Indien de trendlijn sneller afneemt dan de G8-lijn is er sprake van depositieruimte.

Indien de nodige depositieruimte van het project (= de bijkomende deposities bovenop het G8 emissiepakket) past binnen de beschikbare depositieruimte bepaald op basis van de trendanalyse, wordt de dalende trend niet gehypothekeerd en is er voldoende depositieruimte beschikbaar. Indien
de nodige depositieruimte van het project groter is dan de depositieruimte bepaald op basis van de trendanalyse, wordt de dalende trend wel gehypothekeerd en is er onvoldoende depositieruimte beschikbaar. Wanneer de nodige depositieruimte van een project gelijk is aan 0 of wanneer de KDW
van het betreffende habitattype niet overschreden is, wordt de beschikbaarheid van de depositieruimte aangegeven als niet van toepassing.

Resultaat van de depositietrendtool

Het resultaat van de toepassing geeft in tabelvorm volgende weer:

• het habitatrichtlijngebied (SBZ-H)
• de code van het habitattype
• de nodige depositieruimte van het project35 in g N/(ha*jaar)
• de beschikbaarheid van de depositieruimte: beschikbaar / onbeschikbaar / niet van toepassing

Indien er voor alle habitattypes in de relevante SBZ-H voldoende depositieruimte beschikbaar is, dan hypothekeert het project de gebiedsspecifieke dalende trend niet en is er geen betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van de SBZ-H in kwestie mogelijk.

Indien er onvoldoende depositieruimte beschikbaar is, zal het project de gebiedsspecifieke dalende trend hypothekeren en is er geen gunstige passende beoordeling mogelijk.

Indien het project een gemengd bedrijf betreft, waarbij varkens/pluimvee/rundvee in combinatie met andere mestbank aangifteplichtige dieren of stikstofbronnen worden gehouden, dient aan volgende voorwaarde te worden voldaan:

1. Bij bepaling van de impactscore wordt de totale stikstofdepositie in rekening gebracht en afgetoetst aan het beoordelingskader voor veehouderijen en mestverwerkingsinstallaties Zie check 1 in onderstaande figuur.
2. De PAS-referentie 2030 kan enkel bepaald en voldaan worden voor varkens/pluimvee/rundvee. Zie check 2 in onderstaande figuur. Indien bij voorbeeld een veeteeltbedrijf in de vergunde situatie zowel varkens als schapen heeft, kan de PAS-referentie enkel bepaald worden voor de varkens. Het is in dergelijk geval niet mogelijk om de PAS-referentie te realiseren door een vermindering van het aantal schapen. Dit kan enkel door een vermindering van dierplaatsen van varkens, door uitvoering van ammoniakemessiereducerende maatregelen of een combinatie van beide.
3. Het totaal emissiepakket voor ammoniak waar de nieuw vergunde toestand aan dient te voldoen, bestaat uit de som van de PAS-referentie en de emissies van de overige dieren die actueel reeds deel uitmaken van de IIOA (incl. niet vergunningsplichtige dieren). Zie check 3 in onderstaande figuur.
4. Indien aan bovenstaande voorwaarden is voldaan, dient bijkomend te worden aangetoond dat de depositie, voor de totale IIOA, niet stijgt t.o.v. de huidig vergunde situatie. Om na te gaan of hieraan wordt voldaan kan gebruik worden gemaakt van de module ‘toename depositie op SBZ-H berekenen’ in de impactscoretool. Zie check 4 in onderstaande figuur.

Een vrijstelling van de generieke bronmaatregelen voor veehouderijen kan worden bekomen als voldaan is aan een van de drie onderstaande voorwaarden. De vrijstelling heeft enkel betrekking op het niet toepassen van de reductiedoelstellingen.

Een bedrijf met een vrijstelling dient nog steeds te
voldoen aan zijn PAS-referentie 2030.

• A. Veehouderijen met een jaaremissie < 500 kg ammoniak en impactscore ≤ 0,025% in het jaar van inwerkingtreding van het Stikstofdecreet.
• B. Biologische bedrijven42 met een impactscore ≤ 1% in het jaar van inwerkingtreding Stikstofdecreet.
• C. Diercategorieën waarvoor de Vlaamse Regering vaststelt dat er geen ammoniakemissiereducerende maatregelen zijn. Momenteel werden door de Vlaamse Regering nog geen dergelijke diercategorieën vastgesteld.

Voor de berekening van de jaaremissie en de impactscore (zie punt 1 en 2) wordt rekening gehouden met de gemiddelde veebezetting die gebruikt is voor het bepalen van de referentiesituatie 2021 (zie
PAS-referentie 2030), in voorkomend geval na de toepassing van de afwijkende berekeningsmethode.

Gemengd bedrijf

Indien het een combinatie van biologische en gewone bedrijfsvoering betreft:

• A. Voor de toetsing van de vrijstelling wordt voor het biologische deel een afzonderlijke impactscore bepaald en afgetoetst aan de drempel van 1%.
• B. Voor de toetsing aan de drempelwaarde voor veehouderijen (0,025%) wordt de impactscore van de totale IIOA beschouwd.

Indien het biologisch deel een vrijstelling heeft bekomen, dan is de PAS-referentie 2030 van het globale bedrijf: referentie 2021 voor het biologisch deel + referentie 2021 niet-biologisch deel, incl. toepassing van reductiedoelstelling op niet-biologisch deel.

Indien de impactscore van het project ≤ 0,025% bedraagt is de opmaak van een passende beoordeling, voor wat betreft de effecten van stikstofdepositie via de lucht ten aanzien van SBZ-H,
niet vereist. De (cumulatieve) effecten van dergelijke projecten zijn immers reeds passend beoordeeld in de passende beoordeling van de PAS.

Bij toetsing aan de drempelwaarde moeten alle stikstofbronnen gerelateerd aan de IIOA mee in rekening worden gebracht, incl. de aanhorigheden.

Een vergunning voor een nieuw mestverwerkingsbedrijf of veehouderij met een impactscore > 0,025% kan enkel verleend worden voor onbepaalde duur op voorwaarde dat de gebiedsspecifieke neerwaartse depositietrend voor ammoniak niet wordt gehypothekeerd door het project. Voor deze
beoordeling werd een onlinetoepassing uitgewerkt door de Vlaamse overheid, de depositietrendtool.

Deze toepassing is te vinden op de website PAS berekening.
Hieronder wordt specifiek voor nieuwe veehouderijen en mestverwerkingsinstallaties geduid wanneer de depositietrendtool gebruikt moet worden en wat het G8 emissiepakket bedraagt in deze situatie.

• Wanneer depositietrendtool gebruiken? Bij elke nieuwe veehouderij of mestverwerkingsinstallatie die:
  • een impactscore heeft > 0,025%

G8 emissiepakket: Bij nieuwe bedrijven is het G8 emissiepakket niet van toepassing aangezien de bedrijven niet in de
achtergronddeposities aanwezig zijn. Bijgevolg is het G8 emissiepakket voor nieuwe bedrijven steeds
gelijk aan 0.

Om de aanlegfase van eenvoudige projecten te beoordelen in kader van het Stikstofdecreet is door VITO een studie opgemaakt ‘Emissies in de aanlegfase en de minimis-normen: een analytische
benadering(PDF bestand opent in nieuw venster)’.

In het rapport wordt een methode voorgesteld om op basis van een rekenblad de emissies van puntbronnen in de aanlegfase te bepalen. In het rekenblad ‘Emissieberekening van puntbronnen in de werffase’(opent in nieuw venster) moeten in het tabblad ‘Input + berekening’ de blauwe vakken ingevuld of geselecteerd worden.

Die bestaan uit:

• voertuigtype: keuze uit verschillende machines
• norm: keuze uit norm voor verbrandingsmotoren
• vermogen: het vermogen van de machine. Indien de waarde niet gekend is, kan de cel leeg gelaten worden en wordt er automatisch een waarde ingevuld
• aantal draaiuren: aantal draaiuren per jaar
• gemiddelde motorbelasting: de gemiddelde motorbelasting van de machine. Indien de waarde niet gekend is, kan de cel leeg gelaten worden en worden er automatisch een waarde ingevuld.

Download het rekenblad ‘Emissieberekening van puntbronnen in de werffase(opent in nieuw venster)’.

Daarna kunnen de emissies afgetoetst worden aan de waarden uit tabel 1 uit de studie van VITO. De tabel geeft puntbronnen weer waarbij geen overschrijding optreedt van de 1%-’de minimisdrempel’ voor een habitattype gelegen op een bepaalde afstand en voor een bepaalde KDW. Zijn de berekende emissies lager dan de waarde in de tabel? Dan kan u uitsluiten dat de
impactscore van de puntbronnen de 1%-’de minimisdrempel’ overschrijdt.

Hoe u de tabel gebruikt, ziet u in onderstaand stappenplan:

Voor het bepalen van de impactscore voor mobiliteit is een drietrapsbenadering uitgewerkt.

1. In eerste instantie dient gebruik gemaakt te worden van de VITO studie ‘Voertuigemissies en de minimis-normen: een analytische benadering voor wegverkeer’ en daar bijhorende tabellen.
2. Indien op basis daarvan niet met zekerheid kan aangetoond worden dat de impactscore van het project lager is dan 1% de minimis-drempel dient in de impactscoretool de wegenis ingetekend worden.
3. Indien het resultaat van de impactscoretool voor mobiliteit boven 1% uitkomt of bij MER-plichtige projecten met lucht als sleuteldiscipline dient tot slot gemodelleerd worden in IMPACT.

Hieronder wordt deze drietrapsbenadering verder geduid, waarbij de focus ligt op de eerste trap.