Fusie van Galmaarden, Gooik en Herne: groeien om klein te blijven
Tot nog toe zijn ze de enige in Vlaams-Brabant: de gemeenten Galmaarden, Gooik en Herne gaan vanaf 2025 samen door het leven als 1 gemeente: Pajottegem. Hun gedeelde identiteit met landelijke karakter, levendige dorpen en vele samenwerkingsverbanden maken hen ideale partners. Ze hebben een helder doel: fuseren voor een betere dienstverlening, maar toch nabij de burger blijven.
Over muren heen kijken
Mandus Faingnaert van consultancybureau Probis is hun transitiemanager. Samen met collega’s Michelle Rommelaere en Jelle Vermeulen begeleidt hij de 3 gemeenten doorheen het traject van de bestuurskrachtanalyse waar het allemaal mee begon tot het leven van de burger na 2025.
“Als externe partner kunnen we onze volle focus op de fusie leggen. Dat is een groot voordeel want fusietrajecten zijn geen eenvoudige trajecten. We kijken over gemeentelijke muren, inspireren met methodieken, bewaken de timing, brengen de juiste mensen op het juiste moment samen en geven als neutrale partner advies bij het nemen van beslissingen.
“Het helpt uiteraard dat wij een groot (insipratie)netwerk hebben, ervaring hebben met fusies en goede contacten onderhouden met ABB.”
Fuseren met 3
Mandus Faingnaert: “We hadden het in onze bestuurskrachtanalyse al gezegd: hoe meer partners je betrekt, hoe complexer het fusieverhaal. 3 gemeenten rond de tafel, dat zijn 3 verschillende meningen, bestuursculturen, visies en klemtonen die je op 1 lijn moet krijgen.”
“Een gedegen overleg- en beslissingsstructuur is dan ook fundamenteel. In een wekelijks overleg met de stuurgroep (samengesteld uit de algemeen directeurs, de financieel directeurs, hun adjuncten) volgen we het project op en bereiden we ambtelijke beslissingen voor. Vaak na voorbereiding of aftoetsing met de managementteams en medewerkers of werkgroepen. Een tweewekelijks fusieteam (stuurgroep inclusief de burgemeesters) bereidt dan weer beslissingen voor ter validatie door de politieke organen. In dit traject worden diverse stakeholders betrokken en ook de inwoners en medewerkers van de 3 besturen kregen inspraak.”
“Sinds maart slaagde de nieuwe fusiegemeente er in om een visie, dienstverleningsmodel en organisatiestructuur te ontwikkelen. Waar een wil is, is een weg, dat is duidelijk in dit traject.”
“Hoe meer partners je betrekt, hoe complexer het verhaal”
Mandus Faingnaert
Transitiemanager Fusie Galmaarden, Gooik & Herne
Ervaring met samenwerken
“De 3 besturen merkten dat ze tegen de limieten van hun bestuurskracht botsten, zeker op vlak van personeel. Maar ook operationeel en financieel staan ze individueel onder druk. Meer samenwerken was niet meer mogelijk: ze delen dezelfde politiezone en werken voor veel dienstverlening binnen hun regio al samen. Een fusie was dus het meest logische gevolg.
Het grote voordeel voor deze fusie? Galmaarden, Gooik en Herne delen een gezamenlijk DNA als groene en landelijke (plattelands-) gemeenten met een lage bevolkingsdichtheid en een grote open ruimte. Ze kennen ook allemaal een sterk verenigingsleven. Maar die gelijkenissen brengen ook uitdagingen met zich mee, ze delen immers dezelfde vraagstukken die ze niet meteen zullen oplossen met een fusie.”
Centraal of nabij
De inwoners hebben schrik dat ze na de fusie hun identiteit zullen verliezen, maar dat is niet de bedoeling. We plakken een nieuwe fusienaam op de nieuwe gemeente, maar aan de identiteit van de huidige gemeenten of de dorpen raken we niet. Het beleid zal niet worden gevormd door 3 afzonderlijke ‘deelgemeenten’, maar het doel is om een beleid te ontwikkelen op het niveau van de nieuwe fusiegemeente én 12 gelijkgestemde dorpen, met behoud van de identiteit en eigenheid van elk dorp.”
“Er blijft natuurlijk een spanningsveld tussen efficiëntie en nabijheid. De fusie komt neer op een centralisatie van de dienstverlening en het personeel, maar de nabijheid van de dienstverlening voor de burger blijft hét uitgangspunt van ons model.”
