Gemeenten en provincies kunnen op eigen initiatief lokale belastingen heffen voor zover ze niet strijdig zijn met het recht of met het algemeen belang. De eigen lokale belastingen zijn afgestemd op de lokale omstandigheden en worden door het lokaal bestuur zelf geïnd.
De gemeentebelastingen zijn de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten. Er bestaan veel verschillende soorten zoals de belasting op leegstand, tweede verblijven, ongeadresseerd drukwerk, nachtwinkels, huisvuil, drijfkracht, afgifte van administratieve stukken, inname openbaar domein, markten, kermissen, enzovoort.
Gemeenten mogen in volle autonomie hun fiscaal beleid op eigen maat uittekenen, zolang zij de wet niet schenden en met hun belastingen het beleid van de centrale overheden niet teniet doen.
Bij eigen gemeentebelastingen bepaalt de gemeenteraad alle elementen van de belasting in het belastingreglement. De vestiging, de invordering en de geschillenprocedure van deze belastingen is geregeld door het Invorderingsdecreet van 30 mei 2008.
Overzicht belastingen en fiscale inkomsten per gemeente
De digitale jaarrekeningen en aangepaste meerjarenplannen geven een beeld van de fiscale ontvangen voor elke belasting en het aantal belastingen per gemeente.