Inspiratiecase: Klimaatadaptatiewet, Duitsland
Ook Duitsland voelt de toenemende frequentie en intensiteit van extreme weersverschijnselen, zoals hittegolven, droogte en overstromingen door de klimaatverandering. Tot voor kort waren er in Duitsland wel regionale strategieën, maar een gecoördineerde aanpak op nationaal niveau ontbrak. Om effectief voorbereid te zijn op de impact van klimaatverandering heeft Duitsland sinds juli 2024 een nationale klimaatadaptatiewet in voege. De nieuwe wet schept het eerste kader voor preventieve klimaatadaptatie op federaal, staats- en lokaal niveau. Daarmee wil de regering strategieën ontwikkelen om risico’s te beperken en de levenskwaliteit in zowel steden als landelijke gebieden te verbeteren.
Klimaatadaptieve maatregelen
De wet is opgebouwd rond drie kernelementen:
Sterkere aanpassing op lokaal niveau:
Deelstaten moeten eigen strategieën presenteren en implementeren en zorgen dat gemeenten en districten klimaatadaptatieconcepten ontwikkelen op basis van risicoanalyses. Deelstaten rapporteren aan de federale regering over de aanwezigheid van deze concepten. Ze hebben de vrijheid om te bepalen voor welke gebieden deze concepten verplicht zijn.
Federale voorzorgsstrategie:
De regering wordt wettelijk verplicht om een federale voorzorgsstrategie met meetbare doelstellingen te ontwikkelen, regelmatig te actualiseren en uit te voeren. Dit proces gebeurt in samenwerking met het publiek, de deelstaten en verenigingen.
Verplichte integratie in planning en besluitvorming:
Overheidsinstanties moeten klimaatadaptatie opnemen in hun planningsprocessen en actief werken aan het herstel van de natuurlijke functionele capaciteit van de bodem. Die moet op land dat niet langer wordt gebruikt, zo veel mogelijk behouden blijven.
Aanvullende acties
- De federale regering en deelstaten bespreken een lange-termijn financieringsstructuur voor klimaatadaptatiemaatregelen.
- Het ministerie van Milieu ondersteunt deelstaten en gemeenten met financieringsprogramma’s zoals het Zentrum KlimaAnpassung (ZKA) en richtlijnen zoals “Bevorderen van maatregelen voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering” en “Aanpassing aan klimaatverandering in sociale instellingen (AnpaSo)”.
- Het ministerie brengt ook zijn ervaring in bij internationale klimaatadaptatieprocessen en betrekt de wet in samenwerkingsprojecten, zoals het Internationale Klimaatinitiatief (IKI)
Wat leren we hieruit?
Deze wet biedt Vlaanderen inzichten om klimaatadaptatie geïntegreerd aan te pakken. Zo’n aanpak omvat het systematisch uitvoeren van risicoanalyses, het ontwikkelen van aanpassingsplannen en het betrekken van lokale gemeenschappen. Het benadrukt ook het belang van regelmatige evaluatie en publieke betrokkenheid bij beleidsontwikkeling.
Interesse in gelijkaardige projecten?
Zie de werkgroep ‘Beleidsimpact’