Collectievorming hedendaagse kunst in de publieke ruimte
Wat
Bij het verlenen van subsidies aan lokale overheden in het kader van het stimuleringsinstrument Kunst in Opdracht in de publieke ruimte merkten we een lacune op in het ontwikkelen van een visie op collectievorming van hedendaagse kunst in de publieke ruimte. Vaak groeit dit patrimonium ad hoc en is er geen vooropgesteld beeldkwaliteitsplan over waar de stad naartoe wil met kunstwerken in de publieke ruimte.
Onderzoek en rondetafelgesprekken
Onderzoekers Jef Declercq en Koi Persyn gingen daarom namens het Platform Kunst in Opdracht in gesprek met (cultuur)ambtenaren en andere betrokken belanghebbenden in de 13 Vlaamse centrumsteden. Daarnaast vonden er in het najaar van 2022 twee rondetafelgesprekken plaats. Het Platform Kunst in Opdracht nodigde een representatief aantal belanghebbenden actief in het (boven)lokaal beleid uit en ging het gesprek aan over hoe collectievorming van hedendaagse kunst in de publieke ruimte best kan worden aangepakt. Het doel van de gesprekken was om de noodzakelijke bouwstenen te verzamelen voor het ontwikkelen en aanreiken van bruikbare tools en beleidsaanbevelingen voor lokale besturen.
Afbeelding: Tramaine de Senna, Figure of Color, brons en gepigmenteerde was, 2020, Munthof Antwerpen
Thema's
Volgende thema’s kwamen zowel in het onderzoek als bij de rondetafelgesprekken aan bod:
- collectievorming hedendaagse kunst in de publieke ruimte en de relatie met bestaande monumenten en met erfgoedbehoud en beheer van een collectie in de publieke ruimte in zijn geheel
- ontwikkeling van een overkoepelende visie op hedendaagse kunst in de publieke ruimte
- spreiding van artistieke praktijken en diversiteit bij het selecteren van kunstenaars
- creatie van draagvlak voor hedendaagse kunst in de publieke ruimte
Rapport
In maart 2023 overhandigden de onderzoekers Jef Declercq en Koi Persyn het concluderend rapport aan het Platform Kunst in Opdracht. Hierin wordt een overzicht gegeven van een aantal parallelle noden en verwachtingen met betrekking tot collectievorming hedendaagse kunst in de publieke ruimte. De onderzoekers reiken daarnaast een aantal handvaten aan om de eerste stappen naar een gedreven collectievorming mogelijk te maken.
Traject 2023-2024
Samen met verschillende belanghebbenden zette het Platform Kunst in Opdracht concrete stappen om met de noden uit het rapport aan de slag te gaan.
In 2024 richtten we ons met twee werksessies expliciet op ambtenaren en andere betrokkenen binnen een stedelijke en gemeentelijke context.
- Tijdens de eerste werksessie rond behoud en beheer deelden we verschillende bestaande publicaties en instrumenten die FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, aanbiedt, net als inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen en Nederland.
Programma werksessie 2 februari 2024:
- Traject ‘collectievorming (hedendaagse) kunst in de publieke ruimte' - Katrien Laenen en Laureline Soubry (Platform Kunst in Opdracht)
- Casestudy Stad Gent - Dries Van Melkebeke en Tineke De Sutter
- Inzicht in het behoud en beheer van de collectie Kunst in de Stad / Middelheimmuseum
- Toelichting over de vervreemdingsprocedure en de waarderingsmethodiek bij de kunstwerken van de Nederlandse Rijkscollectie Percentagekunst - Annemarieke Leendertz, Collectiemanager Rijkscollectie Percentagekunst (NL)
- Immaterieel onderhoud van kunstwerken en kunstcollecties in de publieke ruimte, aan de hand van verschillende Nederlandse praktijkvoorbeelden - Wineke van Muiswinkel
- In maart 2024 organiseerden we een tweede werksessie rond visievorming en samenwerking over verschillende stadsdiensten heen om tot een gedragen plan te komen rond collectievorming in de publieke ruimte.
Programma werksessie 15 maart 2024:
- Visienota Kortrijk - Anke D’Haene
- Tilburg - Marcelle Hendrickx
- Brussel - Carine Fol en Mathieu Menten
- Op/Til deelt vijf takeaways om lokale ambtenaren handvaten te geven bij het lobbyen en het creëren van draagvlak voor cultuur bij hun bestuur. - Leonie Lanssens
Eind mei 2024 organiseerden Platform Kunst in Opdracht en Z33 een veel ruimer toegankelijk symposium rond communicatie en publiekswerking voor kunst in de publieke ruimte. De aanleiding van het symposium was een rapport van IDEA Consult over die thema’s. Verschillende sprekers gaven hun eigen kijk op communicatie en publiekswerking, vanuit het perspectief als kunstenaar, opdrachtgever of (kunsten)organisatie. Lees hier het verslag van het symposium van 28 mei 2024.
Programma symposium 28 mei 2024:
- Doelstellingen symposium - Katrien Laenen & Laureline Soubry (Platform Kunst in Opdracht)
- Presentatie rapport ‘Onderzoek communicatie en publiekswerking bij kunst in de publieke ruimte' - Michelle Accardo (IDEA Consult)
- Communicatie en publiekswerking in drie artistieke praktijken met:
– Kunstenaarscollectief 019 (Gent) - Tim Bryon (zakelijk coördinator 019)
– Verzamelen Zocalo! In Muizen - Elien Ronse en Stijn Van Dorpe
– Save Our Souls - kunstenaar Maarten Inghels
– Moderator: Michelle Accardo - Folkestone Triennial: De samenwerking tussen kunstenaars en lokale gemeenschap - Alastair Upton
- De meerwaarde van communicatie, van realisatie tot beheer van kunst in open ruimte met:
– I was here in Ter Hilst Hasselt - Geert Driessen (projectcoördinator Z33) en Ina Vandewijer (storyteller iov Avansa)
– Kunstopdrachten in een zorgomgeving - Jasper Delanoy (Communicatieverantwoordelijke UPC Duffel)
– Sonsbeek - Orlando Maaike Gouwenberg (directeur Sonsbeek)
– Moderator: Adinda Van Geystelen - Toekomstperspectieven - Katrien Laenen & Laureline Soubry (Platform Kunst in Opdracht)
Toekomst
Het Platform Kunst in Opdracht wil samen met verschillende belanghebbenden concrete stappen zetten om dit traject verder te ontwikkelen. Nieuwe tools, inspirerende voorbeelden en andere nuttige informatie worden op deze pagina systematisch aangevuld wanneer beschikbaar. De format voor het verderzetten van de gesprekken over deze thematiek is in ontwikkeling.
Wil je inlichtingen of heb je suggesties? Stuur een mail naar platformkunstinopdracht@vlaanderen.be.