Recht op informatie voor ouders van dove kinderen
Het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind stelt dat elk kind dat tot een taalminderheidsgroep behoort het recht heeft om samen met andere leden van zijn/haar groep zijn/haar cultuur te beleven en zich van zijn/haar eigen taal te bedienen [1]. Het Comité voor de Rechten van het Kind voegt daaraan toe dat ouders van dove kinderen onder meer vorming moeten krijgen met betrekking tot het gebruik van gebarentaal, zodat alle gezinsleden met het dove gezinslid kunnen communiceren [2]. Daarnaast stelt ook het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap dat de overheid het leren van gebarentaal moet faciliteren en de taalkundige identiteit van de Dovengemeenschap moet bevorderen [3].
De meeste dove kinderen in Vlaanderen blijken echter niet te kunnen genieten van hun rechten. Ongeveer 90% van de dove baby’s wordt geboren in een horend gezin. Ouders hebben in dat geval meestal weinig tot geen notie van Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur, en zijn al helemaal niet vertrouwd met de cultureel-linguïstische visie op doofheid. Ouders worden vanuit het reguliere opvangnetwerk (neus-keel-oor-diensten van ziekenhuizen, revalidatiecentra, thuisbegeleidingsdiensten, ... ) meegezogen in een eenzijdig medisch discours. Wanneer Vlaamse Gebarentaal wordt vermeld, gebeurt dat zeer zelden vanuit het kader dat Vlaamse Gebarentaal een volwaardige en erkende taal is [4].
Bovenstaande hoeft niet te verwonderen, aangezien professionele dienstverleners, die opgeleid worden om ouders van dove kinderen te informeren en begeleiden en het dove kind te 'revalideren' (denk aan NKO-artsen, audiologen, logopedisten, maatschappelijk werkers, enz.) in hun opleiding onvoldoende onderricht worden over het belang van VGT en Dovencultuur. Men kan dan ook niet verwachten dat ze op hun beurt ouders op afdoende wijze informeren over de voordelen van een tweetalige opvoeding waarbij VGT gerespecteerd wordt als evenwaardige taal naast het Nederlands.
Ouders van dove kinderen moeten tijdig, correct en volledig worden geïnformeerd over de voordelen van een tweetalige opvoeding in VGT en Nederlands. Dat kan onder meer door de opleiding van professionals die in contact komen met (ouders van) dove kinderen, bij te sturen en ervoor te zorgen dat deskundigen in staat zijn volledige en neutrale informatie te verstrekken, die verder gaat dan de louter medische aspecten. Betrokkenheid van dove ervaringsdeskundigen, professionals en onderzoekers is daarbij essentieel.
[1] VN Verdrag inzake de rechten van de kind, artikel 30
[2] Comité voor de rechten van het kind, General Comment n°9 §41
[3] VN Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, artikel 24 §3b
[4] Zie noot rond babygebaren en visuele communicatiestrategieën waarin het verschil met VGT wordt verduidelijkt