Tien Taarten

De Tien Taarten van Denicolai & Provoost bieden een boeiend antwoord op de vraag of het bestaande Heilig Hartmonument in Genk getransformeerd kon worden tot een breed gedeeld herdenkingsmonument.  

Het beschermde oorlogsmonument dateert van 1929 en representeerde niet langer de verschillende oorlogsslachtoffers. Ook andere lokale gemeenschappen voelden de behoefte om een monument in de publieke ruimte op te richten. Aanvankelijk werd er gekeken naar een transformatie van het bestaande monument. Tien Taarten bood echter een ‘immaterieel’ antwoord op een meervoudige vraag naar erkenning. Het project was een van de pilootprojecten Kunst in Opdracht ‘Meer dan object’ (2014-2017). Daarbij werden vijf projecten uitgelicht – met elk een specifiek vraagstuk en eigen context – als onderdeel van een breder proces van beleidsontwikkeling rond kunst in opdracht en kunst in de publieke ruimte. 

Simona Denicolai en Ivo Provoost trokken naar Genk met de vraag wat het precies kon betekenen om ‘een monument’ op te richten in de publieke ruimte. Die vraag werd aan tal van lokale burgers en verenigingen gesteld. Het kunstenaarsduo ging vele gesprekken aan en selecteerde uiteindelijk tien verhalen die tot op vandaag blijven hangen, voortleven en herdacht worden door kleinere en grote gemeenschappen in en rond Genk.  

Genk is een bijzondere plek. Een post-geïndustrialiseerde stad, waar het landelijke, schilderachtige karakter begin 20ste eeuw plaats ruimde voor de steenkoolindustrie – Winterslag, Waterschei, Zwartberg – om vervolgens een reconversie door te maken richting de auto-industrie, een katalysator die in 2014 ook weer verdween met de sluiting van de Fordfabrieken. Kortom, een regio met verhalen die meegedragen worden door de grote en kleinere gemeenschappen die deze geschiedenissen mee hebben geleefd.  

Denicolai & Provoost gingen met lokale bakkers praten om de tien verhalen om te zetten in tien unieke taarten die als een tijdelijk monument bij de jaarlijkse herdenking van een van de gebeurtenissen kan worden ingezet. Verschillende bakkers engageerden zich – tot op vandaag – om enkele van die taarten in hun aanbod op te nemen. Er zijn tien taarten voor tien verhalen die het herdenken waard zijn, zoals de RAF Crash op 12 mei 1940, of de jaarlijkse viering van de Heilige Barbara op 4 december, de beschermheilige van de mijnwerkers. Er is ook een taart die de deportatie herdenkt van de Joodse vluchtelingen van Antwerpen naar Zwartberg in december 1940. Soms hangt een taart niet vast aan een specifieke gebeurtenis, maar staat ze symbool voor een idee dat een gemeenschap overstijgt, zoals de Vlindertaart, die ontwikkeld is door kinderen, voor (te jong gestorven) kinderen. Die taart kan geserveerd worden bij de koffietafel of bij een ander herinneringsmoment. Er is het Daniëllegebak, dat de zinloze collateral damage symboliseert van de Amerikaanse luchtaanval boven Genk in 1944, ruim nadat de stad van de Duitse bezetters bevrijd was. Er is een verzetstaart, een taart voor de overlevenden zonder graf en een vieze taart, die herinnert aan een memorabel Genks voetbalverleden. Ten slotte is er nog de DOVO-chocotaart, die de ontmijners herdenkt die niet konden ontsnappen aan een onontplofte bom in 1942. 

De Tien Taarten voor Genk werden gebundeld in een kleine publicatie, waarin de verhalen en ingrediënten voor de tien lekkernijen werden opgenomen. 

© Tekst: Mieke Mels