Schilderij van Gerard van Honthorst opgenomen in Topstukkenlijst
Deze zomer plaatste de Vlaamse minister van Cultuur ‘De bewening van Christus’ (1633) van Gerard van Honthorst op de Topstukkenlijst. Het schilderij is het enige werk van de Utrechtse kunstenaar in Vlaanderen. Dat maakt het zeldzaam en onmisbaar voor ons cultureel erfgoed.
Het doek behoort al bijna vierhonderd jaar tot de kunstschatten van de Sint-Baafskathedraal in Gent. Daar getuigt het van de artistieke uitwisseling tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden in de 17de eeuw.
De bewening van Christus
Van Honthorst schilderde De bewening van Christus in 1633, in opdracht van de Gentse bisschop Antoon Triest.
Het schilderij toont de Heilige Johannes, Maria Magdalena en de treurende Maria bij het levenloze lichaam van Christus. Onderaan houdt een engel de lans en doornenkroon vast, terwijl een andere engel wijst naar de wonde in de linkervoet van Jezus. Op de grond liggen de spijkers waarmee Jezus aan het kruis hing.
Voor zijn compositie baseerde van Honthorst zich op De bewening van Christus van Anthony van Dyck uit 1629. De huilende engeltjes die wijzen naar de stigmata, de voorstelling van de spijkers, de lans en de doornenkroon zijn ongetwijfeld in overleg met de opdrachtgever ontstaan.
Gerard van Honthorst
Gerard van Honthorst was een Noord-Nederlandse schilder en een volgeling van de Italiaanse barokkunstenaar Caravaggio. Hij behoorde tot de Utrechtse Caravaggisten en wist een geslaagde internationale carrière uit te bouwen.
Van Honthorst legde zich vooral toe op de genreschilderkunst en de portretschilderkunst. Hij schilderde maar een beperkt aantal religieuze stukken. De bewening van Christus was zijn allerlaatste altaarstuk.
De bewening van Christus is een belangrijk werk uit het oeuvre van de kunstenaar. Het herinnert aan zijn overgang van contrastrijke kaarslichtscènes in navolging van Caravaggio, naar een gladdere en zachtere classicistische stijl.
Antoon Triest en de Sint-Baafskathedraal
Antoon Triest was de zevende bisschop van Gent. In 1623 kocht hij de Sint-Autbertuskapel in de Sint-Baafskathedraal van de Gentse bakkersgilde. Zijn keuze voor die kapel werd waarschijnlijk beïnvloed door de ligging ervan, naast de Vijdkapel met het beroemde Lam Gods-veelluik.
Tien jaar lang liet Triest verfraaiingswerken uitvoeren aan ‘zijn’ bisschopskapel. De opdracht voor het centrale altaarschilderij kende hij in 1633 toe aan Gerard van Honthorst. Vier eeuwen later hangt het doek nog altijd in de Gentse kathedraal.
Over de Topstukkenlijst
De Topstukkenlijst wordt opgesteld op basis van het Topstukkendecreet. Dat decreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten die wegens hun bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis als zeldzaam en onmisbaar worden beschouwd. Bij de uitvoering van het Topstukkendecreet wordt de Vlaamse regering geadviseerd door de Topstukkenraad.
De Topstukkenlijst telt op dit moment al meer dan 1000 zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen. Voor die Topstukken gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Dit erfgoed behouden is van groot belang. Daarom kun je daarvoor restauratiesubsidies aanvragen.