Boeren ervaren vaak nu al effecten van klimaatverandering: zoals droge gronden, overstroomde velden, meer ziektes, schade door stormen. Voor vele van deze effecten kunnen zij beroep doen op het landbouwrampenfonds. Zelf kennen ze ook manieren en technieken om die problemen te vermijden of op te lossen.

Maar bij klimaatverandering gaat het vooral om langdurige veranderingen met grote onzekerheden. Om goed te begrijpen wat klimaatverandering betekent voor de bedrijfsvoering hebben een aantal boeren behoefte aan meer inzicht in wat klimaatverandering voor hun gebied zal brengen en willen zij graag met andere boeren kennis uitwisselen over acties te daarbij helpen.

Daarom kan de gemeente een proces initiëren om gesprekken op te zetten tussen boeren over klimaatverandering. Bij dit proces worden boeren bij elkaar gebracht die interesse hebben om meer te weten over klimaatverandering en die met elkaar kennis en ideeën willen uitwisselen over acties die geschikt zijn om de effecten van klimaatverandering te verminderen. In dit proces kunnen afhankelijk van het thema ook experts uitgenodigd worden, bijvoorbeeld:

• Over klimaatverandering in die regio
• Over het effect van klimaatverandering op landbouw
• Over de nieuwste managementpraktijken en technieken die geschikt zijn in het kader van klimaatverandering

Deze gesprekken tussen boeren over klimaatverandering zullen drie fasen doorlopen:

1. De fase van probleemverkenning: hier delen boeren hun ervaringen en zorgen over klimaatverandering
2. De fase van planvorming en acties: hier delen boeren en experts mogelijkheden om de problemen, waar men nu al mee geconfronteerd wordt, aan te pakken. Het kan zijn dat de boeren elk individuele acties nemen op het niveau van de boerderij. Maar in sommige gemeenten is het ook mogelijk dat boeren een gemeenschappelijk plan maken om samen te werken om de klimaateffecten tegen te gaan
3. De fase van samenwerking en realiseren: bij een aantal geformuleerde acties zullen samenwerkingspartners of financiële middelen gezocht moeten worden alvorens ze gerealiseerd kunnen worden.

De gesprekken tussen boeren over klimaatverandering zijn gericht op volgende klimaatproblemen:

• Zeespiegelstijging en verzilting
• Wateroverlast
• Droogte
• Hitte

De klimaatproblemen zelf worden niet rechtstreeks opgelost met de gesprekken tussen boeren over klimaatverandering. De impact van de gesprekken is dat de boeren zich meer bewust worden van mogelijke oplossingen voor hun problemen. Dat bewustzijn kan er vervolgens toe leiden dat de boeren de oplossingen gaan realiseren, waardoor de klimaatproblemen wel verminderen.

Wanneer ontstaat er impact?

De acties die het resultaat zijn van de gesprekken zullen onmiddellijk effect hebben eens ze gerealiseerd zijn.

Mitigatie en adaptatie zijn met elkaar verbonden in de landbouw. Landbouw is immers één van de veroorzakers van klimaatverandering. De gesprekken tussen boeren over klimaatverandering zullen naast het adaptatievraagstuk ook het mitigatievraagstuk behandelen.

Deze gesprekken tussen boeren over klimaatverandering leveren ook co-benefits op voor waterbeleid, erosiebeleid, natuurbeleid en landbouwbeleid.

De gesprekken tussen boeren over klimaatverandering ontstaan uit een behoefte en een nood die de boeren zelf voelen. Het is vooral belangrijk dat deelnemende boeren de kans krijgen hun eigen problematiek te bespreken. Het helpt vaak om als gemeente beroep te doen op organisaties of netwerken waar deze boeren al vertrouwd mee zijn. Dat verhoogt de kans op succes van de gesprekken tussen boeren over klimaatverandering.

• Boeren die kennis en ervaringen willen delen
• Relevante netwerkorganisaties, zoals bijvoorbeeld boerenbond
• Experts en deskundigen die nieuwe ideeën en oplossingen kunnen inbrengen
• Gespreksfacilitator

De acties zullen erop gericht zijn om schade door extreem weer voor boeren te beperken of te vermijden. Monitoring van deze acties die het gevolg zijn van de gesprekken kan gebeuren door:

• jaarlijks de cijfers van landbouwschade op te vragen bij het landbouwrampenfonds en te analyseren of er een significante afname is van de schade tijdens gelijkaardige extreme weersomstandigheden.
• aan de boeren te vragen of de genomen acties geleid hebben tot minder schade tijdens extreme weersomstandigheden

Monitoren door acties op te volgen die boeren nemen om met klimaatverandering om te gaan en door te berekenen wat de vermeden schadekosten zijn omwille van deze acties.

De maatregel zal een verandering teweeg brengen in de volgende Mayors Adapt indicatoren (eens de acties gerealiseerd zijn):

• % van landbouwverliezen door extreme weer
• % van verlies van vee door extreme weer
• % verandering van landbouwopbrengst als gevolg van weer
• % verlies van vee als gevolg van ziektes