AI Expertisecentrum
Digitaal Vlaanderen is de partner van Vlaamse entiteiten en lokale besturen op vlak van digitale transformatie. Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen brengt inspiratie en kennisdeling, werkt kaders uit en promoot de inzet van artificiële intelligentie binnen de Vlaamse overheid en lokale overheden.
AI is inmiddels onmiskenbaar verweven met ons dagelijks leven. De mogelijkheden zijn enorm, en artificiële intelligentie is niet slechts een technologie—het is de motor achter innovatie en de optimalisatie van dienstverlening.
De komende 5 tot 10 jaar zal AI een ware transformatie teweegbrengen voor alle organisaties. Daarom is het van groot belang dat de Vlaamse overheid haar bestaande systemen en structuren klaarmaakt voor de toekomst. Bij Digitaal Vlaanderen zetten we in op de toepassing van de OESO-principes voor een digitale overheid, zoals ‘digital by design’. Dit houdt in dat AI op alle niveaus geïntegreerd moet worden, zowel in interne processen als in de publieke dienstverlening.
Het AI Expertisecentrum richt zich hierbij op vijf pijlers om de adoptie en acceptatie van AI binnen de Vlaamse overheid te versterken.
Pijler 1: Visie & strategie
Raamwerk AI-strategie
Artificiële intelligentie (AI) biedt aanzienlijke voordelen voor Vlaamse en lokale overheidsinstellingen. We willen het potentieel van AI benutten en de kracht ervan omarmen, maar op een verantwoorde manier.
Het is omwille van die nood aan vangrails om het gebruik van AI in goede banen te leiden, dat het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen een Vlaamse AI-strategie uitwerkt in de schoot van het Stuurorgaan Vlaams Informatie- en ICT-beleid.
Via onderstaande link vindt u de leidende principes om de ontwikkeling en het gebruik van AI binnen overheden in Vlaanderen in goede banen leiden, alsook de richtlijnen voor publiek toegankelijke generatieve AI:
AI Playbook
Het AI Playbook is ontworpen om overheden in Vlaanderen te begeleiden bij het omarmen van AI, met als doel een datagedreven en innovatieve overheid te realiseren. Het Playbook biedt concrete handvaten om (verder) met AI aan de slag te gaan, ongeacht of u de mogelijkheden van AI wil verkennen, wil experimenteren met (Gen)AI in interne of externe processen, of wilt opschalen naar een mature AI-werking waarin AI een prominente positie neemt.
Pijler 2: Innovatie
Adoptie M365 Copilot binnen de Vlaamse overheid
Gedurende 3 maanden experimenteerde een groep van ruim 200 pilootgebruikers uit 20 entiteiten bij de Vlaamse overheid met M365 Copilot, om uit te wijzen hoe deze slimme AI-assistent in de dagelijkse werking van de Vlaamse overheid geïntegreerd kan worden. De pilootgebruikers werden opgeleid in samenwerking met Microsoft, KPMG en Cegeka. Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen coördineerde. Raadpleeg hier het adviesrapport over het M365 Copilottraject (PDF bestand opent in nieuw venster)
Het AI Expertisecentrum coördineert ook de adoptie van M365 Copilot binnen de Vlaamse overheid. Lees meer:
AI-radar
Het AI Expertisecentrum verzamelt alle AI-initiatieven van lokale besturen en entiteiten van de Vlaamse overheid op één centrale plaats, om zo een beter beeld krijgen van het type projecten waarvoor AI ingezet wordt.
De AI-radar is een online vragenlijst waarin we informatie over uw AI-projecten verzamelen. We mikken op projecten in alle fasen: lopende, toekomstige én zelfs gestopte projecten. Alle soorten AI-toepassingen zijn welkom, zowel generatieve als niet-generatieve, van slimme chatbots en anomaliedetectie tot slimme sensoren en automatische vertaling.
Pijler 3: Betrouwbare AI
Welke snel evoluerende risico’s brengen de mogelijkheden van AI mee? Hoe kunnen deze risico’s geminimaliseerd worden om het vertrouwen van onze partners en burgers te vergroten? Hoe draagt AI bij aan betere beslissingen en lange termijn waarde voor een organisatie? We moeten de kracht van AI omarmen op een verantwoorde manier.
Europese AI Act
Als onderdeel van haar digitale strategie wil de EU artificiële intelligentie (AI) reguleren om betere omstandigheden te creëren voor de ontwikkeling en het gebruik van deze innovatieve technologie. AI kan veel voordelen opleveren, zoals betere gezondheidszorg, veiliger en schoner transport, efficiëntere productie en goedkopere en duurzamere energie.
De afgelopen jaren heeft AI een indrukwekkende groei doorgemaakt, met toepassingen die variëren van geavanceerde medische technologie en verkeerssystemen tot onderwijs en rechtshandhaving. Deze ontwikkelingen bieden uiteraard nieuwe kansen, maar ze roepen ook belangrijke vragen op over ethiek, veiligheid, gegevensbescherming en de bescherming van grondrechten.
Vanuit een risico-gebaseerde benadering probeert de EU AI Act een antwoord op deze uitdagingen te bieden. Het doel van de Act is om regels vast te stellen die de risico’s van AI helpen beheersen, verantwoordelijkheden te definiëren voor zowel ontwikkelaars als gebruikers, en een kader te schetsen voor het betrouwbare en transparante gebruik van AI-systemen. Lees meer:
Richtlijnen voor het gebruik van GenAI
Generatieve kunstmatige intelligentie (AI)-tools bieden veel potentiële voordelen voor Vlaamse overheidsinstellingen. Omdat deze AI-systemen nog volop evolueren, mogen ze echter niet in alle gevallen worden gebruikt. We moeten voorzichtig zijn en de risico’s evalueren voordat we deze gaan gebruiken. Het gebruik van deze AI-systemen moet worden beperkt tot de gevallen waarin deze risico’s effectief kunnen worden beheerd. Dit document biedt richtlijnen over het gebruik van publiek toegankelijke generatieve AI-systemen door medewerkers van de Vlaamse overheid.
Pijler 4: Mens & organisatie
Het succesvol integreren van AI binnen een organisatie vraagt om een organisatie-brede verandering. Dit zal elke medewerker raken, waarbij sommigen hun dagelijkse werkwijze zullen moeten aanpassen. Verandermanagement is essentieel om AI in de dagelijkse werking te verweven en medewerkers te ondersteunen in deze transitie.
AI-geletterdheid
Een belangrijke stap in dit proces is het vergroten van de AI-geletterdheid binnen de organisatie. Het begrijpen van de impact van AI en het kunnen omgaan met nieuwe technologieën is cruciaal voor een soepele implementatie. Vandaag zijn er verschillende opleidingen en trainingen die medewerkers ondersteunen in hun ontwikkeling op het gebied van AI. Klik hier voor meer informatie over onze beschikbare opleidingen.
AI Netwerk
Heb je een passie voor AI? Sluit je dan aan bij ons AI Netwerk(opent in nieuw venster), een platform voor overheidsmedewerkers in Vlaanderen die hun kennis en ervaringen over AI-toepassingen delen. Dit ecosysteem biedt volop kansen voor samenwerking en kennisdeling, ondersteund door regelmatige evenementen die de adoptie van AI binnen de publieke sector bevorderen. Bekijk onze agenda voor aankomende evenementen en sessies.
Naast onze eigen initiatieven, zijn we ook regelmatig te vinden op andere evenementen binnen overheden in Vlaanderen. Wil je het AI Expertisecentrum uitnodigen voor jouw event? Neem dan gerust contact met ons op via ai@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie).
AI-monitor
In 2024 voerde het Kenniscentrum Data & Maatschappij i.s.m. Digitaal Vlaanderen een onderzoek uit waarbij het via een bevraging de kennis, attitudes en percepties van Vlamingen tegenover datagedreven technologieën bevraagt. In deze studie wordt het gebruik van generatieve AI in een overheidscontext, de systemen die worden ingezet en hoe vaardig overheidsmedewerkers zich voelen in het gebruik van deze technologie besproken.
Pijler 5: AI-Architectuur
AI-Architectuur betekent efficiënt en kosteneffectief gebruikmaken van AI-technologieën, door data en infrastructuur slim te organiseren en efficiënt te benutten. Het AI Expertisecentrum ontwikkelt een flexibele en schaalbare AI-referentie-architectuur en maakt integratie van verschillende AI-componenten mogelijk. Daarnaast werkt Digitaal Vlaanderen aan de herbruikbaarheid van datasets, algoritmes en infrastructuur om AI-oplossingen sneller en effectiever te kunnen inzetten in verschillende domeinen.