Hoeveelheidsaanduidende zelfstandige naamwoorden zijn woorden zoals meter, liter, gram, dozijn, miljoen, procent, man (in de generieke betekenis ‘persoon') en keer. Ze drukken bijvoorbeeld een afmeting (lengte, breedte, hoogte, diepte, oppervlakte), een inhoud, een gewicht, een aantal of een frequentie uit. Zulke hoeveelheidsaanduiders staan vaak in het enkelvoud in combinaties waarin andere zelfstandige naamwoorden in het meervoud voorkomen. Ze hebben dan een enkelvoudige vorm ondanks hun meervoudige betekenis (‘meer dan één').

Enkelvoud

Hoeveelheidsaanduiders blijven, zoals alle zelfstandige naamwoorden, enkelvoudig na één. Maar hoeveelheidsaanduiders blijven ook in het enkelvoud staan in de volgende gevallen.

1. Na nul, na een bepaald hoofdtelwoord dat groter is dan één (behalve na beide), na een kommagetal en na hoeveel, zoveel en een paar

• nul centimeter, twee kilometer, twintig vierkante meter, 26 duim, 36 voet, tien el, vijftig are, 52 hectare, twaalf kubieke meter, 28 centiliter, zes liter, 130 gram, zeven kilogram, twee ton, twintig pond, vijf ons, drie dozijn, tien gros, vijftig paar, zeven miljoen, zes miljard, acht biljoen, 24 procent, tachtig man, drie keer, 0,3 liter, 5,2 meter
• hoeveel deciliter, zoveel gram, een paar dozijn, zoveel miljoen, hoeveel maal

UITZONDERING 1: Als de nadruk op de losse eenheden of de grootte van de hoeveelheid ligt, kan de meervoudsvorm gebruikt worden.

• Kun jij die twee liter / liters melk dragen?
• Zoveel miljoenen die verloren zijn gegaan!

UITZONDERING 2: Als er een bijvoeglijk naamwoord vlak voor de hoeveelheidsaanduider staat, wordt de meervoudsvorm gebruikt. Voor vierkante en kubieke in combinaties als vierkante meter en kubieke centimeter geldt deze uitzondering niet.

• Dat waren twee lastige kilometers!

UITZONDERING 3: De maataanduider graad en de snelheidsaanduider knoop worden bij een meervoudige betekenis altijd in het meervoud gezet.

• zes graden, acht knopen
• hoeveel graden, een paar knopen

2. Na een breukgetal of een gemengd getal (een combinatie van een geheel getal en een breuk)

Deze regel geldt voor alle zelfstandige naamwoorden. Vergelijk met bijvoorbeeld drie vierde taart, twee en een halve alinea.

• drie vierde liter, een kwart kilo, een halve ton, zes en een achtste meter, twee en een halve kilometer, drie en een kwart pond, twee en een kwart liter, anderhalf dozijn
  

Enkelvoud of meervoud

Hoeveelheidsaanduiders kunnen in de volgende gevallen in het enkelvoud of in het meervoud staan.

1. Na een aantal, een drietal, een tiental, een honderdtal enzovoort

In België komt de enkelvoudsvorm vaker voor, in Nederland de meervoudsvorm.

• een aantal meter / meters, een twintigtal are / aren, een vijftigtal duim / duimen, een honderdtal liter / liters, een vijftal centiliter / centiliters, een aantal gram / grammen, een tweetal pond / ponden, een dertigtal paar / paren, een drietal miljoen / miljoenen, een vijftal procent / procenten, een twintigtal keer / keren

2. Als de hoeveelheidsaanduider onmiddellijk op het voorzetsel in volgt

Het gaat dan om constructies als uitgedrukt in … en omzetten in … In België komt de enkelvoudsvorm vaker voor, in Nederland de meervoudsvorm.

• uitgedrukt in millimeter / millimeters, omrekenen in centiliter / centiliters, in vierkante meter / vierkante meters weergegeven, berekend in miljoen / miljoenen, omgezet in procent / procenten
  

Meervoud

In de volgende gevallen worden hoeveelheidsaanduiders in het meervoud gezet, zoals andere zelfstandige naamwoorden.

1. Na honderden, duizenden, tienduizenden, miljoenen, miljarden enzovoort

• honderden meters, duizenden hectaren, tienduizenden tonnen, miljoenen liters, duizenden paren, honderden miljoenen, miljoenen malen

2. Na vele aantallen, tientallen, honderdtallen enzovoort

• tientallen meters, honderdtallen kilo's, enkele tientallen aren, vele aantallen hectaren, tientallen keren