De burgemeester is het hoofd van de gemeente, de vertegenwoordiger van de regering in die gemeente en het hoofd van de bestuurlijke politie op het grondgebied van de gemeente.
Vertegenwoordiger van de regering
De burgemeester is als vertegenwoordiger van de regering verantwoordelijk voor de uitvoering van de wetten, decreten, verordeningen en besluiten van de federale overheid, het gewest of de gemeenschap tenzij dit uitdrukkelijk aan een ander orgaan van de gemeente is opgedragen.
Hoofd van de bestuurlijke politie
De burgemeester is hoofd en verantwoordelijke overheid van de bestuurlijke politie op het grondgebied van de gemeente.
De burgemeester is daarom belast met de uitvoering van:
- politiewetten
- politiedecreten
- politieordonnanties
- politieverordeningen
- politiebesluiten.
De burgemeester kan in bepaalde omstandigheden de federale politie of het leger vorderen als de middelen van de lokale politie ontoereikend zijn:
- bij een ramp
- in geval van een ernstige bedreiging van de openbare orde.
Gemeentelijke mandataris
De burgemeester heeft als eerste gemeentelijke mandataris een aantal individuele bevoegdheden:
De burgemeester:
- is voorzitter van het college van burgemeester en van het vast bureau.
- ondertekent de briefwisseling van de gemeente, en de reglementen en verordeningen van zichzelf en van het college.
- is verantwoordelijk voor de bekendmaking van de reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, het college van burgemeester en schepenen en van zichzelf .
- is ambtenaar van de burgerlijke stand. Enkel als de burgemeester verhinderd is of de wens uitdrukt die taak niet te vervullen, kan het college deze taak aan een schepen opdragen.