Uitzonderlijk hoge autofinancieringsmarge bij Vlaamse gemeenten
De Vlaamse gemeenten sluiten hun jaarrekeningen over het boekjaar 2023 af met een uitzonderlijk hoge (AFM) van 1,954 miljard euro, of 11,51% van hun exploitatieontvangsten. Dat is het beste resultaat sinds de invoering van de beleids- en beheerscyclus (BBC) in 2014.
Een positieve AFM betekent dat de exploitatieontvangsten volstaan om jaarlijks de exploitatie-uitgaven en de netto periodieke aflossingen van de financiële schulden te betalen. Het is de marge waarover een gemeente beschikt voor de financiering van nieuwe investeringen of andere beleidsinitiatieven.
Vanwaar deze sterk positieve AFM?
De sterk positieve AFM is het gevolg van de verbeterde verhouding tussen de exploitatieontvangsten en de exploitatie-uitgaven. De netto periodieke aflossingen van de financiële schulden liggen in 2023 immers iets hoger dan in de voorgaande jaren.
Vooral opvallend is de sterke stijging van de exploitatieontvangsten: ze klokken in 2023 af op 16,983 miljard euro en stijgen met 2,1 miljard euro of 14,32% ten opzichte van 2022.
De exploitatie-uitgaven nemen in 2023 toe met 901 miljoen euro of 6,69% tegenover 2022 en lopen op tot 14,4 miljard euro.
Uitzonderlijk sterke toename exploitatieontvangsten
De uitzonderlijk sterke toename van de exploitatieontvangsten is het gevolg van verschillende factoren. Terwijl de inflatie in 2022 onmiddellijk en volledig doorsijpelde in de exploitatie-uitgaven, gebeurt dat bij de exploitatieontvangsten met vertraging. De impact van de inflatie op de lonen en de kadastrale inkomens werkt met een jaar vertraging door op de gemeentelijke ontvangsten uit de aanvullende personenbelasting (APB) en de opcentiemen op de onroerende voorheffing (OOV).
Daarnaast krijgen de gemeentelijke inkomsten uit de APB voor 2023 een belangrijke extra injectie door een hervorming van de federale boekhoudwetgeving. De federale overheid heeft in 2023 eenmalig 14 in plaats van 12 maanden APB doorgestort. Ook de gemeentelijke ontvangsten uit werkingssubsidies (Gemeentefonds en andere dotaties van de algemene financiering) nemen relatief sterk toe in 2023.
Zelfs zonder rekening te houden met de éénmalige meevaller van de APB kunnen we concluderen dat de financiële toestand van de Vlaamse lokale financiën bevredigend is.