Inspiratiecase: Waterplein Benthemplein, Rotterdam

Het waterplein Benthemplein in Rotterdam is een schoolvoorbeeld van innovatieve stedelijke waterbeheeroplossingen. Voor de transformatie stond het plein bekend als een onopvallende, grijze stedelijke ruimte zonder specifieke functie of aantrekkingskracht. Bovendien kampten omliggende wijken tijdens zware regenbuien met wateroverlast, een probleem dat door de klimaatverandering alleen maar zou toenemen. Het plein had dringend behoefte aan een herinrichting die zowel de leefbaarheid als de klimaatbestendigheid van de omgeving kon verbeteren.

Hoofdafbeelding: © Ossip van Duivenbode

Klimaatadaptieve maatregelen

Multifunctionele waterbuffers

Het Benthemplein werd heringericht als een ‘waterplein’ en is vandaag een toonbeeld voor waterbeheer en stedelijke vernieuwing. De centrale gedachte achter het project was het benutten van openbare ruimte voor de opvang en tijdelijke opslag van regenwater tijdens hevige regenval, waardoor overbelasting van het rioolstelsel wordt voorkomen. Deze maatregelen helpen om de stad beter bestand te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals toenemende extreme regenval.

Het ontwerp van het waterplein omvat drie opvangbekkens van verschillende dieptes, die strategisch zijn geplaatst om water van het omliggende gebied op te vangen. Deze bekkens kunnen samen tot ongeveer 1,7 miljoen liter water opslaan, wat aanzienlijk helpt om piekbelastingen op het rioolsysteem te verminderen. Gootjes en kanalen leiden het regenwater naar de bekkens, waar het water gecontroleerd wordt opgevangen en vastgehouden. Wanneer het plein droog is, worden de bekkens gebruikt als sportvelden en speelruimtes, wat het plein een multifunctioneel karakter geeft.

Doordachte keuze van materialen en elementen

Het materiaalgebruik is zorgvuldig gekozen om het waterbeheer te ondersteunen. De betonnen oppervlakken zijn ontworpen met een lichte helling, zodat het water efficiënt naar de opvangbekkens stroomt. Waterdoorlatende bestrating zorgt ervoor dat het water niet alleen oppervlakkig wordt afgevoerd, maar ook kan doorsijpelen naar de ondergrond, wat bijdraagt aan de natuurlijke aanvulling van het grondwaterpeil.

Daarnaast zijn er diverse duurzame elementen geïntegreerd, zoals plantenbakken en groene zones die water kunnen vasthouden en laten verdampen, wat bijdraagt aan het verminderen van de hittestress in de omgeving. Dit verhoogt niet alleen de biodiversiteit, maar maakt het plein ook een aangenamere plek tijdens warme dagen.

Het waterplein is voorzien van een robuuste infrastructuur om bij extreme weersomstandigheden efficiënt te functioneren. Wanneer de omstandigheden dat toelaten zorgen innovatieve systemen voor een gecontroleerde afvoer naar het rioolstelsel en nabijgelegen waterlichamen. De verlichting en inrichting van het plein zijn ook strategisch ontworpen, met o.a. waterbestendige lampen en meubels die wisselende waterniveaus aankunnen.

Wat leren we hieruit?

Landschapsarchitecten, lokale overheden en stedelijke planners kunnen waardevolle lessen trekken uit het Benthemplein. Allereerst toont het project aan dat klimaatadaptieve infrastructuur niet alleen functioneel, maar ook esthetisch en sociaal waardevol kan zijn. Het benutten van openbare ruimte voor meervoudig gebruik, zoals regenopvang en recreatie, optimaliseert de stadsplanning en bevordert de betrokkenheid van de gemeenschap. Verder laat het zien hoe samenwerking tussen verschillende disciplines en experts cruciaal is voor het slagen van dergelijke geïntegreerde en multifunctionele projecten. Waterpleinen kunnen ook in kleinere steden de klimaatbestendigheid bevorderen.

Info project

Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam
Ontwerpteam: De Urbanisten
Ligging: Benthemplein, Rotterdam
Uitvoerperiode: 2010-2013

Interesse in gelijkaardige projecten?

Zie de focusgroepen ‘Klimaatbestendige publieke ruimte’ en ‘Klimaatbestendige infrastructuur’, en de werkgroep ‘Integrale Samenwerking’