• Instelling en opleiding: Hogeschool PXL – lerarenopleiding secundair onderwijs
• Opleidingsonderdeel: Persoonlijke en professionele ontwikkeling
• Lectoren: Ruben Kelchtermans en collega-pedagogen

• Focus: diversiteit, welbevinden, eigenaarschap, leerpaden, leerlijn

Duurzaamheid komt in de 3 jaren van de opleiding aan bod. De leerlijn is helder: in jaar 1 verkennen studenten het overkoepelende kader van wereldburgerschap aan de hand van het metroplan van het vroegere Kleur Bekennen. In jaar 2 wordt duurzaamheid als apart thema verder uitgespit. In jaar 3 zetten studenten ten slotte de verworven inzichten in hun stage in.

In het vak ‘Persoonlijke en professionele ontwikkeling’ komen in jaar 2 vier onderwerpen aan bod: diversiteit, welbevinden, eigenaarschap en duurzaamheid. Omdat dit voor veel studenten abstracte begrippen zijn, ligt de nadruk op een grondige verkenning ervan via leerpaden op Blackboard. Iedere student bestudeert deze leerpaden individueel en op eigen tempo.

• Elk pad start met een actueel beeldfragment dat de complexiteit van het onderwerp duidelijk maakt. Daarnaast bevat het een breed scala aan bronnen om het thema verder te duiden. Die diversiteit aan materialen zorgt dat studenten met verschillende leervoorkeuren zich allemaal aangesproken voelen.
• De studenten passen een methodiek van systeemdenken toe om elk thema in kaart te brengen. Zo leren ze dat ieder vraagstuk een verwevenheid kent van ecologische, sociale en economische aspecten. Voor het systeemdenken vinden de studenten heel wat methodieken op BlackBoard.
• Elk leerpad eindigt met een verwerkingsopdracht, waarin ze het thema moeten linken aan de eindtermen secundair onderwijs en het bredere concept ‘wereldburgerschapseducatie’.
• Ten slotte worden er twee lesmomenten georganiseerd, waar studenten in gesprek gaan met elkaar en met de lectoren. Ze reflecteren samen over de manieren waarop ze als persoon en als (toekomstig) leraar met de thema’s in aanraking komen.
• Binnen het leerpad over duurzaamheid vinden de studenten zes vraagstukken, waarvan ze er eentje naar keuze verder moeten uitdiepen:
  • spoorloos sporten,
  • tiny airpods, big problem,
  • plastic is (not) fantastic,
  • (m)eat,
  • jeans te huur,
  • corona en klimaat.

Download

In jaar 3 verschuift de focus naar de praktijk en worden de studenten aangemoedigd om te onderzoeken hoe ze de thema’s toegankelijk kunnen maken voor hun leerlingen. Elke student kiest 2 onderwerpen (diversiteit, welbevinden, eigenaarschap en/of duurzaamheid) die hij/zij wil toepassen in de stage. Eerst verkennen ze allerlei didactisch materiaal gerelateerd aan de gekozen thema’s, onder andere via een bezoek aan het provinciaal educatief centrum Limburg (PLEC). Daarnaast bestuderen ze op Blackboard een aantal goede praktijkvoorbeelden van scholen uit het secundair onderwijs die met deze onderwerpen aan de slag gaan. Al die inspiratie gebruiken ze om de thema’s te vertalen naar hun stages. Hoe ze dat precies hebben aangepakt, wordt besproken tijdens het eindexamen van de studenten.

De inhoudelijke keuzemogelijkheden en het feit dat studenten de leerpaden op eigen tempo kunnen doorlopen, zorgen ervoor dat ze een gevoel van eigenaarschap ervaren en dat hun autonome motivatie om zich in de onderwerpen te verdiepen groter is. Er zijn echter ook risico’s verbonden aan een hoge mate van zelfsturing. Heel wat studenten zijn een dergelijke vrijheid niet gewoon. Dat leidt dan tot uitstelgedrag. Als houvast voorzien de lectoren een duidelijke moduleplanning, waarin per week staat wat de studenten kunnen doen. Zo moeten ze niet onmiddellijk alle verantwoordelijkheid voor hun planning in handen nemen.

Een online leerpad op eigen tempo doorlopen, houdt ook het risico in dat studenten niet alles met voldoende diepgang bestuderen. Dat wordt opgevangen door de uitwisselings- en reflectiemomenten in groep, waar studenten geconfronteerd worden met elkaars aanpak. Wie minder grondig te werk ging, merkt dan vaak dat hij/zij nog een tandje moet bijsteken.