Hou je van files en het zoeken naar een parkeerplaats? Of ontspan je liever zonder zorgen en beweeg je je gestaag naar je bestemming in de trein, tram, bus of metro? Het uitgebreide openbaarvervoersysteem in België brengt je naar elke uithoek van het land en overal daartussenin.

Trein

Het spoornetwerk in België brengt je bijna overal waar je maar heen wilt. Treinen zijn snel en efficiënt en rijden naar alle grote steden en tientallen kleinere plaatsen. De nationale spoorwegmaatschappij die de openbare treinen beheert, staat bekend als NMBS in het Nederlands en NMBS in het Frans. Je vindt alles wat je moet weten over dienstregelingen en routes op NMBS-website(opent in nieuw venster) of de NMBS-app(opent in nieuw venster).

Bus, tram en metro

Het openbare bussysteem is een uitstekende aanvulling op het treinnetwerk. Er zijn drie regionale maatschappijen die bussen in heel België laten rijden.

De Lijn(opent in nieuw venster) is de regionale busdienst voor Vlaanderen. De Lijn rijdt ook trams, waaronder de kusttram(opent in nieuw venster), die 67 haltes langs de Belgische kust heeft. Op minder frequente trajecten rijdt in plaats van een lijnbus een Flex-bus(opent in nieuw venster). Dit is een specifieke vraaggestuurde busdienst die alleen rijdt als er gereserveerd is.

De lokale openbaarvervoersmaatschappij in de Brusselse agglomeratie heet MIVB in het Nederlands(opent in nieuw venster) en STIB in het Frans. Ze beheert metro-, bus- en tramdiensten. Je kunt op al die verschillende diensten gebruikmaken van een enkel meerpassenkaartje of een maand- of jaarkaart.

TEC(opent in nieuw venster) is de regionale busdienst voor Wallonië.

Fietsdeeldiensten

Het kan zijn dat je specifieke bestemming niet zo gemakkelijk bereikbaar is met het openbaar vervoer als je zou hopen. Misschien is het ver lopen vanaf de bushalte. Misschien past de dienstregeling niet bij je. Of misschien wil je gewoon wat meer onafhankelijkheid. Geen problemen. De meeste steden en zelfs gemeenten in België hebben een fietsdeeldienst.

In de meeste gevallen gebruik je een app om je fiets te registreren, te huren, te ontgrendelen en terug te brengen. Als je een abonnement hebt, mag je een van de fietsen gebruiken om je weg te trappen van plaats naar plaats, voordat je de fiets terugbrengt bij een willekeurig fietsstation als je klaar bent. Hoe handig is dat?

Er zijn ook meer standaard initiatieven om fietsen te delen, zoals Mobit(opent in nieuw venster) en Blue Bike(opent in nieuw venster) in verschillende steden in Vlaanderen. Er zijn ook maandabonnementen voor elektrische fietsen via Swapfiets(opent in nieuw venster), evenals toegang tot e-cargofietsen via Cambio (in het Engels)(opent in nieuw venster) en kinderfietsen via Op Wielekes(opent in nieuw venster). Wat als je graag wilt trappen, maar niet echt hard wilt trappen? Donkey Republic(opent in nieuw venster) biedt elektrische fietsen aan.

In veel steden worden initiatieven om fietsen te delen sterk aangemoedigd. Het fietsdeelbedrijf in Antwerpen heet Velo(opent in nieuw venster). Gent heeft De Fietsambassade (in het Frans)(opent in nieuw venster) en Villo!(opent in nieuw venster) is actief in Brusse.

Er zullen vrijwel zeker gelegenheden zijn waarbij je de voorkeur geeft aan reizen met de auto, of die zelfs nodig hebt. Dat betekent dat je wilt weten of je rijbewijs geldig is.

Je mag een rijbewijs uit een ander EU/EVA-land gebruiken zolang je wilt. Maar als je uit een niet-EU/EVA-land komt, mag dat maar maximaal zes maanden (of 185 dagen). Daarna moet je een Belgisch rijbewijs aanvragen. Doe dat in je gemeentekantoor. Hier hoef je niet te stressen. Het is een vrij eenvoudige omwisseling als je aan de volgende voorwaarden voldoet.

• Je bent minstens 185 dagen in België ingeschreven.
• Het rijbewijsmodel van het land van herkomst wordt erkend.
• Je buitenlandse rijbewijs is nog geldig.
• Je rijbewijs werd afgeleverd in een periode waarin je niet als inwoner van België ingeschreven was.
• Je nationaliteit komt overeen met het land dat het rijbewijs heeft uitgereikt en/of je hebt een bewijs dat je minstens 185 dagen in dat land hebt verbleven.
• Je rijbewijs is geverifieerd als authentiek.

Rijbewijs category B

In België heb je een rijbewijs categorie B nodig om een gewone auto te besturen. Vraag je rijbewijs aan op het gemeentekantoor. Wat moet je doen om goedgekeurd te worden voor een rijbewijs?

• Je moet minstens 18 jaar oud zijn.
• Je moet 47 euro betalen;
• Een theorie-examen;
• Een praktijkexamen dat bestaat uit een gevaarherkenningstest of risicoperceptietest die je op de computer doet, plus een rijtest op de openbare weg(PDF bestand opent in nieuw venster).

Autodelen

Veel mensen in België besluiten dat ze liever geen auto bezitten. Dat is geen probleem. Zelfs niet als je vindt dat er momenten zijn waarop een auto handig zou zijn. Er bestaan immers autodeeldiensten waarmee je achter het stuur kunt springen wanneer je maar wilt.

Vraag je je af hoe autodeeldiensten werken? Over het algemeen stellen organisaties hun eigen auto’s ter beschikking van hun leden. Als lid betaal je de organisatie voor het gebruik van een auto. De auto’s zijn beschikbaar op verschillende locaties, van treinstations tot de plaatselijke supermarkt. Je haalt de deelauto daar op, gebruikt hem en brengt hem terug naar dezelfde locatie. Alle kosten voor service en onderhoud worden gedekt door de organisatie voor autodelen.

Er zijn ook buurtorganisaties voor autodelen. Leden van deze organisaties gebruiken een online platform om hun auto’s te verhuren voor gebruik door anderen. Iedereen die zich aanmeldt als gebruiker mag een auto huren op het platform tegen een prijs die wordt bepaald door de eigenaar.

Bij particulier autodelen is de auto eigendom van een persoon. De eigenaar maakt geen winst, maar ontvangt de werkelijke kosten van de auto per gedeelde kilometer. Je kunt je eigen groep voor autodelen oprichten of je aansluiten bij een bestaande groep. Elke groep kan zijn eigen afspraken en regels opstellen.

Autokeuring

Het bezit van een personenauto heeft veel voordelen. Hij staat altijd voor je klaar, je kunt je rommel erin kwijt, hem voor de deur parkeren en de stoel en spiegels naar wens instellen. Maar er zijn ook verantwoordelijkheden. Je auto moet bijvoorbeeld binnen vier jaar na de eerste registratie in België een keuring ondergaan. Daarna moet je hem elk jaar laten keuren. Deze keuring moet plaatsvinden binnen twee maanden na het verlopen van je laatste keuringsbewijs. Personenauto’s moeten ook gekeurd worden voordat je ze op de tweedehandsmarkt mag verkopen.

Wat als je een lijkwagen, bedrijfswagen, minibus, camper, oplegger of landbouwvoertuig bestuurt? Ook al deze voertuigen moeten jaarlijks gekeurd worden. Er zijn keuringscentra verspreid over heel Vlaanderen. Ze hebben het vaak erg druk, dus je kunt je keuring best vroeger dan later boeken.

Lage-emissiezone

Een lage-emissie zone (LEZ) is een afgebakend gebied dat bepaalde soorten voertuigen die te veel schadelijke stoffen uitstoten niet mogen betreden, behalve onder specifieke voorwaarden. Als je een LEZ binnenrijdt met een onbevoegd voertuig, of zonder toestemming, kun je een boete krijgen. Er zijn twee lage-emissiezones in Vlaanderen. Een in de stad Antwerpen(opent in nieuw venster), de andere in Gent(opent in nieuw venster). Ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest(opent in nieuw venster) is een LEZ.

Je voertuig moet geregistreerd zijn voordat je in LEZ-gebieden mag rijden. De registratievoorwaarden verschillen echter van LEZ tot LEZ. Controleer altijd van tevoren wat je moet doen. Uw bankrekening zal u dankbaar zijn.

Taxi

Taxi’s vallen onder het openbaar vervoer. Iedereen mag een taxi gebruiken, maar ze worden niet beschouwd als onderdeel van het openbaarvervoernetwerk.

Een traditionele taxi, die opereert vanaf een taxistandplaats, heeft altijd een taxilicht op het dak van het voertuig en werkt met een meter om de kosten te berekenen. De gemeente bepaalt vaak de tarieven voor zo’n taxi. Je vindt deze taxi’s bij treinstations, op het vliegveld enzovoort.

Er zijn ook privétaxi’s die je op straat kunt aanhouden. De exploitant bepaalt zijn eigen tarieven op basis van de uitrusting van het voertuig. De tarieven moeten worden gepresenteerd op een geel-zwarte kaart die zich op de achterruit aan de rechterkant van het voertuig bevindt.

Er zijn ook taxi’s die je bestelt via een app. In deze situatie spreken jij en de chauffeur de prijs voor de rit af voor vertrek. Je kiest ervoor om de door de chauffeur opgegeven prijs goed te keuren via de app. Ook de betaling moet je via de app doen.

Tot slot is er ceremonieel vervoer. Het is waarschijnlijk niet het eerste type vervoer waar je aan denkt bij taxi’s, maar het valt wel onder dezelfde definitie. Het wordt meestal gebruikt als onderdeel van een ceremonie; bruiloften, begrafenissen of dopen. In deze situatie sluit je een schriftelijke overeenkomst voor het vervoer. De overeenkomst is minstens drie uur geldig.