Wie belt er zoal naar de Taaltelefoon?
Stef: ‘We hebben een bont publiek. Van schoolkinderen tot hoogbejaarden. Mensen die professioneel met taal en teksten bezig zijn, maar ook mensen die maar af en toe iets schrijven. Studenten die met papers of masterproeven in de weer zijn. Mensen die op zoek zijn naar het juiste woord of naar een formulering die precíés goed zit. Dat kunnen ambtenaren, communicatiemensen en redacteurs zijn, maar ook advocaten, geestelijken, copywriters of quizmakers. Of een steenhouwer die vooral geen dt-fout in een monument wil beitelen.’
An: ‘Mensen bellen als het écht belangrijk is dat hun taal correct is. Als ze een sollicitatiebrief schrijven bijvoorbeeld, of een uitnodiging, of een verslag. We hebben geregeld begrafenisondernemers aan de lijn: een rouwbrief is een van de belangrijkste teksten die ooit over iemand worden geschreven. Daar wil je geen fouten in.’

Welk voordeel levert bellen op?
An: ‘Snelheid. Wie belt, heeft direct antwoord. En wij kunnen contextinformatie vragen en snel inzoomen op de kern van het probleem.’

Wat voor vragen krijgen jullie? Zijn dat vooral dt-vragen?
Stef: ‘Voor ons zijn dt-vragen wat een gesnipperd uitje is voor Jeroen Meus: dagelijkse kost, maar het is maar een fractie van het werk. We krijgen wel veel spellingvragen: hoofdletters, aaneenschrijven, afkortingen, de tussen-s, leestekens. We krijgen ook veel vragen over de betekenis en het correcte gebruik van woorden en uitdrukkingen.’

Welke vragen krijgen jullie nog zoal?
An: ‘Waarom krijgt mooi een -e in een mooie jongen maar niet in een mooi meisje? Hoe zit dat met hen en hun? Annulatie of annulering? Moet er een komma na de briefaanhef? Antwoord je met ja of nee op de vraag ‘Leven er geen ijsberen op de zuidpool?’ Wat zijn de trappen van vergelijking van moe? Is het heel de dag of de hele dag?’
Stef: ‘Wat betekent acribisch?’ Dat was iemand die ‘Oorlog en terpentijn’ aan het lezen was.’

Bellen mensen ook wel ‘s om lucht te geven aan hun verontwaardiging?
Stef: ‘Dat gebeurt. Ze hebben een taalfout gezien in de krant of op televisie iets gehoord wat niet door hun beugel kan. Die zijn soms ook teleurgesteld dat we die toverknop nog altijd niet gevonden hebben. (lacht) Soms hebben ze gelijk, soms niet. Dat kunnen heel leuke gesprekken zijn, maar sommigen blijven steken in een ‘ik heb vroeger altijd geleerd dat’-discours. Dan vinden ze dat vroeger alles beter was en dat al het nieuwe verloedering is. Pas op, ik begrijp dat wel, want samen met hun oude zekerheden voelen die mensen ook zichzelf een beetje bij het vuilnis gezet. Je taal staat toch heel dicht bij jezelf. Maar het is niet omdat jij iets altijd op manier a zegt, dat anderen het niet op manier b mogen zeggen.’
An: ‘Veel mensen zeggen: ‘Taalverandering allemaal goed en wel, maar nu mag het wel een keer ophouden!’ Maar een taal die niet verandert, is een dode taal. Die verandering en dynamiek maken de taal juist levenskrachtig.’

Krijgen jullie nog evenveel telefoontjes als in het begin?
An: ‘In de beginjaren kwam 85% van de vragen binnen via telefoon en 15% via e-mail. Vandaag is dat bijna omgekeerd: 25% telefoon en 75% mail.’
Stef: ‘De wereld is nu veel digitaler. Toen werkten we met papieren registratieformulieren en rolden er nog vragen binnen via de fax. Het internet stond in z’n kinderschoenen en er was nog geen Google. Op onze tafels lagen diskettes en cd-roms.’
An: ‘Die eerste Van Dale-cd-rom, dat was toen het neusje van de zalm! Opzoeken ging sneller en makkelijker. Dat was geen overbodige luxe aan de telefoon.’

Hebben mensen vandaag nog evenveel behoefte aan taaladvies als toen?
Stef: ‘Zonder enige twijfel. In de beginjaren behandelden we zo’n tienduizend taalvragen per jaar, de laatste jaren schommelt dat tussen de zes- en de zevenduizend. Maar verkijk je daar niet op: wie vandaag een taalvraag heeft, begint te googelen en vindt het antwoord vaak zelf al op onze websites. Mensen hóéven ons dus niet meer zo vaak te bellen of te mailen.’
An: ‘We helpen nu veel meer mensen via het internet. Taaltelefoon.be werd vorig jaar bijna zes miljoen keer geraadpleegd, Taaladvies.net negen miljoen keer. En het online Groene Boekje werd ook vier miljoen keer bekeken. Dat zijn veel vragen die we niet meer persoonlijk hoeven te beantwoorden, hé. Dus ja, mensen liggen nog wakker van taal en van spelling.’

Jullie werken ook samen met de Taalunie?
An: ‘Samen met de Nederlandse collega’s van het Genootschap Onze Taal schrijven we de adviezen die door de Taalunie op Taaladvies.net gepubliceerd worden. Die zijn goedgekeurd door het Taaladviesoverleg, een commissie van Nederlandse en Vlaamse taalkundigen en experts, en door de Commissie Spelling van de Taalunie. We werken daarvoor nauw samen met Veronique Verreycken, onze collega die Taaladvies.net in goede banen leidt.’

Is de norm voor standaardtaal veranderd in die twintig jaar?
Stef: ‘Zeker. Maar dat heeft niet met teloorgang te maken, maar met een realistischer omgang met taalvariatie. Vroeger werd de norm rigoureus in Nederland gelegd. Zeg niet luidop en aanwezigheidslijst maar zeg hardop en presentielijst. Omdat de Nederlanders dat zo zeggen. Alles wat Belgisch-Nederlands was, kreeg zonder enige nuance het etiket ‘fout’. Ook tijdens onze opleiding was dat nog zo. Terwijl het Belgisch-Nederlands natuurlijk ook allerlei stijlregisters heeft. Vandaag is er meer ruimte voor die variatie en die registers, maar dat betekent niet dat we alles zomaar goedkeuren wat vroeger werd afgekeurd.’