Initiatiefrecht

Het initiatiefrecht komt toe aan de verkozene die op de grootste lijst de meeste stemmen heeft behaald. Als verkozenen een identiek aantal hoogste naamstemmen (open definitie) behaalden, komt het initiatiefrecht toe aan de verkozene die het hoogst gerangschikt stond op de lijst. De lijstgrootte wordt bepaald op basis van het stemcijfer (open definitie) , zoals vastgelegd in het proces-verbaal van het gemeentelijk hoofdbureau. De resultaten van de verkiezingen zullen beschikbaar zijn op Vlaanderenkiest.be.

Als een lijst bij de indiening van de kandidatenlijst aangaf te splitsen in 2 fracties, dan gaat het om een kartellijst. In dat geval komt het initiatiefrecht slechts toe aan 1 van deze fracties. De verkozene met de meeste naamstemmen behorende tot de fractie die op basis van het proces-verbaal van de verkiezingen de meeste zetels in de gemeenteraad behaalde, zal het initiatiefrecht krijgen. Als deze fracties even groot zijn, komt het initiatiefrecht toe aan de verkozene met de meeste naamstemmen van de kartellijst. De andere fractie van de kartellijst heeft geen recht op initiatief.

Slaagt de houder van het initiatiefrecht er niet in om binnen een periode van 14 dagen een coalitie te vormen door de indiening van een gezamenlijke akte van voordracht van schepenen, dan gaat het initiatiefrecht over op de verkozene met de meeste naamstemmen van de 2^e grootste lijst en zo verder.

Het initiatiefrecht neemt een einde:

• als de houder van het initiatiefrecht een meerderheid heeft gevormd door de indiening van een gezamenlijke akte van voordracht voor de schepenen
• als elke houder van het initiatiefrecht dit recht heeft uitgeput
• uiterlijk op de 3^e dag voor de installatievergadering van de gemeenteraad.

Het initiatiefrecht gaat over naar de stemmenkampioen van de volgende lijst in afnemende volgorde van lijstgrootte als:

• de houder van het recht binnen de voorziene termijn van 14 dagen geen gezamenlijke akte van voordracht voor schepenen heeft ingediend
• de houder van het initiatiefrecht via een verklaring van afstand aangeeft dat hij afziet van zijn recht.

Als het initiatiefrecht overgaat, start de volgende periode van 14 dagen de dag nadat de handeling die het initiatiefrecht doet overgaan, zich voordoet.

De indiening van de gezamenlijke akte van voordracht voor de schepenen moet met respect voor het initiatiefrecht gebeuren. Dit is het geval als de gezamenlijke akte is ingediend door de houder van het initiatiefrecht in de periode waarbinnen hij het initiatiefrecht had.

De indiening of ondertekening van een gezamenlijke akte van voordracht met miskenning van het initiatiefrecht heeft grote gevolgen:

• de ingediende akte is onontvankelijk
• de verkozenen die dergelijke akte ondertekenden, kunnen geen uitvoerend mandaat meer opnemen of waarnemen tijdens de volledige bestuursperiode. Zij kunnen de gemeente ook niet meer vertegenwoordigen.

De Raad voor Verkiezingsbetwistingen(opent in nieuw venster) doet uitspraak over geschillen die hierover rijzen.

De algemeen directeur zorgt ervoor dat iedereen op de hoogte is van wie het initiatiefrecht uitoefent. De algemeen directeur publiceert de volgorde van het initiatiefrecht op de website van de gemeente. Die volgorde is vastgelegd in formulier GEM86 dat als bijlage bij het proces-verbaal van het hoofdbureau is opgenomen. De algemeen directeur publiceert wanneer het initiatiefrecht is geëindigd of wanneer het initiatiefrecht overgaat en wie het dan uitoefent.

Als het initiatiefrecht overgaat, dan start de volgende periode van 14 dagen de dag na het einde van het initiatiefrecht.

Naast de verplichte publicatie op de webtoepassing van de gemeente van het einde of de overgang van het initiatiefrecht, is het een goede praktijk dat de algemeen directeur via e-mail de verkozene(n) op de hoogte stelt van het einde of de overgang van het initiatiefrecht.

Meer voorbeelden over de toekenning, het einde en de overgang van het initiatiefrecht vind je in de omzendbrief over de start van de lokale bestuursperiode.

De algemeen directeur neemt ook de gezamenlijke akte van voordracht, alsook alle andere akten van voordracht (voorzitter gemeenteraad, voorzitter en leden bijzonder comité voor de sociale dienst) in ontvangst.

Voor de fusiegemeenten is dit de algemeen directeur-coördinator en voor de districten de districtssecretaris.