Huishoudelijk reglement en deontologische code
De gemeenteraad stelt een huishoudelijk reglement en een deontologische code vast. Het huishoudelijk reglement bevat bepalingen rond de werking van de raad. De deontologische code bevat gedragslijnen en richtlijnen die raadsleden in acht moeten nemen bij de uitoefening van hun mandaat.
Huishoudelijk reglement
Bij het begin van de legislatuur stelt de gemeenteraad een huishoudelijk reglement vast. Tot de nieuwe gemeenteraad een huishoudelijk reglement heeft vastgesteld, blijft het oude reglement van toepassing.
Het huishoudelijk reglement bevat aanvullende maatregelen over de werking van de gemeenteraad. Die maatregelen verzekeren een goede werking van de gemeenteraad. De gemeenteraad beschikt over een zekere autonomie om invulling te geven aan het huishoudelijk reglement. De voorwaarden opgenomen in het huishoudelijk reglement mogen geen afbreuk doen aan de redelijke uitoefening van de rechten van de raadsleden.
Het decreet over het lokaal bestuur bepaalt wat minstens geregeld moet zijn in het huishoudelijk reglement. Het gaat daarbij onder meer over:
- het bedrag van het presentiegeld en de vergaderingen waarvoor presentiegeld wordt verleend
- de wijze van verzending van de oproeping en de terbeschikkingstelling van dossiers aan de gemeenteraadsleden
- de wijze waarop de plaats, de dag, het tijdstip en de agenda van de vergaderingen van de gemeenteraad openbaar wordt gemaakt
- de voorwaarden voor de uitoefening van het inzagerecht en het recht van afschrift voor gemeenteraadsleden
- de voorwaarden voor de uitoefening van het bezoekrecht aan de instellingen en diensten die de gemeente opricht en beheert
- de wijze van notulering en de wijze waarop de notulen en het zittingsverslag van de vorige vergadering ter beschikking wordt gesteld
- de nadere regels voor de samenstelling en werking van de commissies en de fracties;
- de keuze om digitaal of hybride te vergaderen en de wijze waarop. Als de gemeenteraad digitaal of hybride wil vergaderen, bepaalt het huishoudelijk reglement ook de uitzonderlijke omstandigheden waaronder dit kan.
De gemeenteraad kan het huishoudelijk reglement op elk moment wijzigen.
Deontologische code
De gemeenteraad neemt een deontologische code aan en richt een deontologische commissie in. Die decretale verplichting laat de gemeenteraad nadenken over de principes, gedragslijnen en richtlijnen waar de gemeenteraadsleden zich aan moeten houden bij de uitoefening van hun mandaat en hun dienstverlenende activiteiten.
De deontologische code is geen tucht- of sanctie-instrument. Het is een moreel integriteitskader. Het decreet over het lokaal bestuur voorziet geen sanctie bij de niet-naleving van de regels in de deontologische code. Het is wel mogelijk dat de deontologische code opneemt dat raadsleden een publieke terechtwijzing krijgt als ze de code overtreden.
De gemeenteraad moet een deontologische commissie instellen die die toeziet op de naleving van de deontologische code en die zich uitspreekt over de toepassing ervan. De samenstelling, werking en bevoegdheid van de commissie wordt geregeld in de deontologische code.