De gemeenteraad kan vanaf de verkiezingen van 13 oktober 2024 niet langer via een akte van voordracht een burgemeester voordragen uit de verkozenen voor de gemeenteraad. De verkozene van Belgische nationaliteit met de meeste naamstemmen van de grootste coalitiefractie wordt de burgemeester. Deze verkozene legt tijdens de installatievergadering van de gemeenteraad de eed af als aangewezen-burgemeester. De gemeenteraad stelt nadien de Vlaamse Regering in kennis van de eedaflegging. Vervolgens wordt het benoemingsproces opgestart.
Aangewezen-burgemeester
De burgemeester wordt op semi-automatische wijze aangeduid en benoemd. De samenstelling van de coalitie bepaalt wie burgemeester wordt. Het raadslid van Belgische nationaliteit met de meeste naamstemmen van de grootste coalitiefractie wordt aangewezen-burgemeester. De grootte van de fracties is vastgesteld op de installatievergadering en blijft voor de aanduiding van de burgemeester ook voor de volledige bestuursperiode behouden.
Als de aangewezen-burgemeester het mandaat weigert, dan wordt de vice-stemmenkampioen van Belgische nationaliteit van de grootste coalitiefractie aangewezen-burgemeester. Er is dus voorzien in een cascaderegeling.
Het mandaat van aangewezen-burgemeester start na de eedaflegging in handen van de voorzitter van de gemeenteraad. De aangewezen-burgemeester oefent alle functies uit die aan de burgemeester zijn toevertrouwd.
Akte van opvolging
Het is mogelijk om uiterlijk drie dagen voor de installatievergadering een akte van opvolging (GEM6) in te dienen. Via de akte van opvolging kan voorzien worden in de opvolging van een burgemeester. Deze akte is aan specifieke ontvankelijkheidsvereisten onderworpen. Zo kan de opvolging ten vroegste in werking treden op 1 oktober van het vierde jaar van de bestuursperiode (2028). De voorgedragen kandidaat moet tot dezelfde fractie als de burgemeester behoren en er kan slechts één opvolger voorgedragen worden.
Benoemingsprocedure
Openvallen van het burgemeestermandaat
Als de aangewezen-burgemeester het burgemeestersmandaat niet aanvaardt, of als de benoemde burgemeester van zijn mandaat vervallen wordt verklaard, als verhinderd wordt beschouwd, afgezet of geschorst wordt, ontslag genomen heeft of overleden is, wordt een nieuwe burgemeester aangeduid. Wie dat wordt, is afhankelijk van het feit of er een akte van opvolging is ingediend of niet.
- Als er geen akte van opvolging is ingediend uiterlijk drie dagen voor de installatievergadering, dan wordt de burgemeester opgevolgd door het raadslid met het tweede meeste naamstemmen van de fractie van de burgemeester.
- Als er een akte van opvolging is ingediend en het mandaat van de burgemeester eindigt voor 1 oktober 2028, dan wordt de akte van opvolging zonder voorwerp. Burgemeester wordt dan het raadslid met het tweede meeste naamstemmen van de fractie van de burgemeester. Er kan dan op de eerstvolgende vergadering van de gemeenteraad een nieuwe akte van opvolging worden ingediend.
- Als er een akte van opvolging is ingediend en het mandaat eindigt vervroegd op of na 1 oktober 2028, dan neemt het raadslid vermeld in de akte van opvolging het mandaat vervroegd op.
In bovenstaande situaties wordt steeds op de eerstvolgende gemeenteraad overgegaan tot de aanduiding en eedaflegging van de nieuwe aangewezen-burgemeester. In de periode tussen het openvallen van het mandaat en de eerstvolgende gemeenteraad wordt het mandaat van burgemeester waargenomen volgens de algemene vervangingsregeling.