HOGENT - Educatief Graduaat
In de opleiding voor educatief graduaat van HOGENT laten Dirk Pillaert en zijn collega’s duurzaamheid concreet linken aan de verschillende vakdomeinen. Elke student werkt een specifiek praktijkvoorbeeld uit en voegt dit toe aan een themasite over duurzaamheid.
Basisinfo
- Opleiding: HOGENT educatief graduaat
- Opleidingsonderdeel: Leerkracht en verantwoordelijkheden
- Lectoren: Dirk Pillaert
- Focus: vakspecifieke praktijkvoorbeelden, SDG’s, praktijkonderzoek
Situering
Dirk is teamcoördinator van het educatief graduaat van HOGENT. De opleiding bereidt studenten, die reeds een diploma of de nodige praktijkervaring hebben, voor op een carrière in het onderwijs. Veel van deze studenten gaan lesgeven in technische of praktijkvakken in de arbeidsmarktgerichte afstudeerrichtingen of in richtingen met een dubbele finaliteit.
De populatie van een educatieve graduaatsopleiding verschilt op een paar punten van die van een gewone lerarenopleiding. Enerzijds zijn de studenten door hun eerdere opleiding of hun werk in een specifieke sector vaak meer dan de 18-jarige generatiestudenten op de hoogte van duurzaamheid of veranderingen die met duurzaamheid samenhangen. Bovendien hebben ze meer levenservaring. Sommigen hebben een gezin, een eigen woning en auto en allemaal beheren ze hun eigen budget, zijn ze al meermaals gaan stemmen enzovoort. Anderzijds zorgen hun werk en buitenschoolse verantwoordelijkheden ervoor dat deze studenten meer gericht zijn op de praktische toepasbaarheid van hun opleiding. Ze willen graag meteen zien hoe ze nieuwe leerstof kunnen inzetten voor hun job als leraar.
Duurzaamheid koppelen aan bestaande vakinhouden
Omwille van de beperkte tijd en ruimte binnen het educatief graduaat, kiest men aan de HOGENT om duurzaamheid maximaal te koppelen aan bestaande vakinhouden. Het wordt als thema geïntroduceerd in het opleidingsonderdeel ‘Onderwijs en Maatschappij’, waar het 5P-model en de SDG’s aan bod komen. In dit vak leren studenten verder om digitale bronnen over onderwijs en duurzaamheid te verkennen (o.a. via wikiwijs.nl, KlasCement, het Archief voor Onderwijs etc.), ze kritisch te analyseren en hun betrouwbaarheid in te schatten a.d.h.v. de CRAAP-test.
Binnen het opleidingsonderdeel ‘Leerkracht en verantwoordelijkheden’ maken studenten vervolgens een gemeenschappelijke klassite rond duurzaamheid in de verschillende vakdomeinen. Ze koppelen het thema daarbij aan o.m. veiligheid en preventie, kwaliteitszorg, deontologie en zorgvuldig bestuur.
Tijdens hun vakdidactische ateliers en stages moeten studenten observeren waar gastlectoren vakdidactiek, collega’s-studenten en mentoren duurzaamheidsaspecten in hun lessen realiseren en nadenken over alternatieven. In hun praktijkonderzoek krijgen studenten de kans om het duurzaamheidsthema dat ze hebben uitgewerkt voor de klassite, verder uit te diepen in hun stageschool. In ‘Intervisie en onderwijsthema’s’ wordt samen met medestudenten dieper op deze ervaringen ingegaan d.m.v. allerlei reflectieopdrachten.
Dirk en zijn collega’s slagen er op deze manier in om – zonder veel extra inhouden toe te voegen – toch een duurzame focus in de opleiding te integreren.
Concrete voorbeelden uit vakdomeinen
Dirk benadrukt dat leraren van praktijkvakken nood hebben aan heel concrete voorbeelden van hoe duurzaamheid een rol speelt binnen hun domein. Wat is de relatie tussen duurzaamheid en voeding/koken, of tussen duurzaamheid en houtbewerking, bouw, autotechnieken, elektromechanica, …? Leerlingen uit arbeidsmarktgerichte opleidingen zijn sterk gefocust op het concrete en direct toepasbare. Duurzaamheid is voor hen een abstract concept. Het is belangrijk dat hun leraren heel concrete voorbeelden kunnen aanhalen die rechtstreeks afkomstig zijn uit de sector waarvoor de leerlingen worden opgeleid. Gelukkig zijn er veel goede praktijken voorhanden, vermits duurzaamheid en de maatregelen die gericht zijn op het verminderen van de impact van de klimaatverandering een grote invloed hebben op veel technische en praktische jobs. In de meeste sectoren is er al een duidelijke groene transitie gaande.
Voor hun themapagina rond duurzaamheid kiest elke student samen met de lector een invalshoek (bijv. duurzame visserij binnen het domein van voeding). Ze koppelen hun thema aan de SDG’s en werken ieder individueel een deelpagina uit voor de klassite, met daarop concrete info die relevant is voor hun toekomstige leerlingen. Doordat studenten jaar na jaar de klassite verder uitbouwen, krijgen de lectoren van HOGENT een steeds groeiende databank met goede praktijkvoorbeelden rond duurzaamheid. De studenten behouden na het afstuderen toegang tot de klassite, waardoor ook zij kunnen beschikken over een groeiend overzicht van manieren waarop duurzaamheid gekoppeld kan worden aan de inhoud van hun vakgebied.
Download
themapagina’s in het vakgebied(PDF bestand opent in nieuw venster) Hier vind je enkele voorbeelden van dergelijke themapagina’s. |
Less is more
In het educatief graduaat is het belangrijk om selectief te zijn in de theorie rond duurzaamheid. Te veel algemene uitleg over modellen verwart de studenten. Ze hebben er meer baat bij om te onderzoeken welke SDG’s echt relevant zijn binnen hun specifieke vakgebied, om op basis daarvan duurzaamheid concreet te koppelen aan hun toekomstige onderwijsvakken. De opleiding kiest er daarom bewust voor om enkel te werken met het 5P-model en de SDG’s. Via het 5P-model schetsen ze het brede verhaal van duurzaamheid en de SDG’s worden gebruikt voor de concrete koppeling met de verschillende vakdomeinen.
Evaluatie
De opdracht van de klassite wordt op verschillende manieren beoordeeld. In een voorafgaand gesprek moeten studenten hun thematische keuze voor de klassite linken aan duurzaamheid. Hier kan de lector inschatten of de student het algemene concept van duurzaamheid goed begrijpt en inzicht heeft in de SDG’s. Vervolgens wordt in de uitwerking van de opdracht gelet op de geraadpleegde bronnen en de concrete koppeling met de praktijk. Ten slotte moeten studenten minstens 1 digitale educatieve oefening rond duurzaamheid en het gekozen thema uitwerken voor hun leerlingen. Zo wordt de didactische vertaling van het thema naar de praktijk beoordeeld.
Koppeling met de duurzaamheidscompetenties
De aanpak van de educatieve graduaatsopleiding van HOGENT doet beroep op verschillende duurzaamheidscompetenties.