Verrijkingsmateriaal voor varkens

Er zijn 3 categorieën van verrijkingsmateriaal.

• Categorie 1: materiaal dat voldoet aan de huidige eisen
• Categorie 2: materiaal dat is toegelaten maar dat u moet aanvullen of combineren met materiaal uit categorie 1
• Categorie 3: materiaal dat u niet mag gebruiken.

Als varkenshouder moet u regelmatig de gebruikte verrijkingsmaterialen beoordelen. Als uit deze beoordeling blijkt dat de dieren het verrijkingsmateriaal (zelfs uit categorie 1) onvoldoende gebruiken of dat bepaalde diergebonden indicatoren teveel afwijken, moet u ander of meer verrijkingsmateriaal (bijv. grotere hoeveelheid of vaker verstrekt) voorzien of moet u meerdere verrijkingsmaterialen combineren.

Welk materiaal te gebruiken?

Verrijkingsmateriaal moet de leefomgeving van de varkens interessanter te maken. Het moet er voor zorgen dat varkens zich minder snel vervelen en dus minder snel geneigd zijn om in elkaars oren of staarten te bijten.

Daarom moet u regelmatig de werking van het verrijkingsmateriaal beoordelen. U doet dit minstens om de 3 maanden en voor minstens 5 hokken. Hiervan moeten er minstens 2 met vleesvarkens en 1 met biggen zijn.

Indicatoren

Het afleidingsmateriaal moet aan een aantal criteria voldoen. Eén van de belangrijkste is of de varkens voldoende interesse en/of toegang hebben en dus voldoende exploratief gedrag vertonen. Daarnaast zijn er andere indicatoren die al dan niet dierafhankelijk zijn:

• Niet-diergebonden indicatoren
  • Langdurig interessant: wordt het materiaal voldoende vaak vernieuwd?
  • Toegankelijkheid: is het materiaal gemakkelijk toegankelijk voor de varkens?
  • Voldoende aantal: kunnen alle varkens tegelijk gebruik maken van voldoende materiaal?
  • Hygiëne: is het materiaal bevuild met uitwerpselen?
• Diergebonden indicatoren
  • Afwijkend gedrag
    • De varkens maken na verloop van tijd niet vaak gebruik van het verstrekte materiaal.
    • De varkens bijten in andere zaken dan het afleidingsmateriaal zoals in het hekwerk, de staarten/oren van andere varkens.
    • De varkens wroeten in en spelen met hun mest.
    • De varkens rivaliseren of vechten om het gebruik van het materiaal.
    • De zeugen vertonen meer vals nestbouwgedrag.
  • Aanwezigheid van staarten met beten
  • Aanwezigheid van ernstig huidletsel

Methodes

Om exploratief en ander diergedrag te beoordelen kunt u kiezen uit een aantal methodes. U kunt methodes afwisselen of combineren. Hoe meer tijd u in de methode wil investeren, hoe interessanter de informatie voor het eigen management wordt.

Meer informatie over verrijkingsmateriaal:

• Verrijkingsmateriaal onder de loep (Varkensloket)(opent in nieuw venster)
• Hokverrijking(opent in nieuw venster) (Universiteit van Wageningen, Nederland)
• Afleidingsmateriaal voor varkens: gewikt en gewogen (PDF bestand opent in nieuw venster)
  In de brochure ‘Gewikt en gewogen’ is de informatie over kettingen als verrijkingsmateriaal niet meer up-to-date. De brochure bevat echter waardevolle informatie over andere materialen.

• KB 15.05.03 Bescherming van varkens in varkenshouderijen(PDF bestand opent in nieuw venster)
• KB 1.03.00 Bescherming van voor landbouwdoeleinden gehouden dieren(PDF bestand opent in nieuw venster)