De Vlaamse overheid is gestructureerd langsheen acht beleidsdomeinen.
Beleidsdomeinen zijn een bundeling van inhoudelijk logisch samenhangende entiteiten.
Het nieuwe Departement Werk, Economie, Wetenschap, Innovatie en Sociale Economie (WEWIS) behoort tot het Beleidsdomein Werk, Economie, Wetenschap, Innovatie, Landbouw en Sociale Economie’ of afgekort WEWILS.
Onderstaand worden deze acht beleidsdomeinen weergegeven, samen met de Vlaamse overheidsbudgetten waarvoor ze verantwoordelijk zijn. In totaal zal de Vlaamse overheid in 2025 afgerond 65 miljard € uitgeven, waarvan dus 6,2 langsheen het Beleidsdomein WEWILS.
Met het oog op transparantie en slagvaardigheid krijgt elk beleidsdomein een identieke structuur met een duidelijke taakverdeling voor de administratieve entiteiten en een optimale verhouding tot de politieke overheid.
Een beleidsdomein binnen de Vlaamse overheid bestaat steeds uit één departement en een of meer agentschappen.
- Het departement zorgt voor de beleidsvoorbereiding en de beleidsondersteuning. Het werkt onder het directe gezag en onder de verantwoordelijkheid van de minister.
- Een agentschap is voornamelijk verantwoordelijk voor beleidsuitvoerende taken en heeft een grotere mate van autonomie. Daarom spreekt men ook over ‘verzelfstandigde’ agentschappen. Binnen de agentschappen wordt nog een onderscheid gemaakt tusssen:
- Intern verzelfstandigde agentschappen
- Extern verzelfstandigde agentschappen
Deze structuur werd in 2006 uitgedacht bij de grootschalige reorganisatie onder de noemer ‘Beter Bestuurlijk Beleid’ (BBB).
In de praktijk werken departementen en agentschappen nauw samen bij zowel beleidsvoorbereiding als beleidsuitvoering. Het departement betrekt de agentschappen bij de beleidsvoorbereiding en -evaluatie en toetst de beleidsvoornemens bij hen af. De agentschappen leveren beleidsgerichte input vanuit hun ervaring met beleidsuitvoering.
Departementen en agentschappen vervullen dan ook een specifieke rol binnen de Vlaamse beleids-en beheerscyclus.
In de beleidscyclus onderscheiden we de fasen van de beleidsvoorbereiding, -bepaling, -uitvoering en -beoordeling.
De beleidsbepaling is steevast het prerogatief van de minister, daarin ondersteund door het ministeriële kabinet. De minister bepaalt het beleid, onder democratische controle van het Vlaams Parlement.
De departementen en de agentschappen nemen – in wisselende intensiteiten - hun rol op in de fasen van de:
- beleidsvoorbereiding;
- beleidsuitvoering;
- beleidsbeoordeling (of monitoring – en evaluatie).
Eens het beleid bepaald, dient het uiteraard ook uitgevoerd. De uitvoering vindt steeds plaats binnen een zogenaamde beheerscyclus waarbij middelen (personeel én beleidsbudgetten) via de administratie omgezet worden in bepaalde beleidsactiviteiten die leiden tot beleidsprestaties, die tot doel hebben de gewenste beleidseffecten te bereiken
De voogdijminister sluit met elke entiteit, zij het een departement of een agentschap, waarvoor hij of zij verantwoordelijk is een overeenkomst af waarin de wederzijdse engagementen worden vastgelegd. Sinds 2015 worden de doelstellingen gebundeld in ondernemingsplannen. Deze zijn worden openbaar gemaakt op de website.
Binnen elk beleidsdomein is er steevast ook:
- een Beleidsraad
- een Managementcomité
- een Strategische adviesraad.
De Beleidsraad is het forum waar het politieke en administratieve niveau overleg plegen. Het is een open dialoog tussen de bevoegde ministers en de topmanagers van agentschappen en het departement van het beleidsdomein.
Per beleidsdomein is er ook een Managementcomité. De managers van het departement en de agentschappen maken er afspraken over gemeenschappelijke beheersmatige problemen en zorgen voor de integratie van beleidsondersteuning en beleidsuitvoering op ambtelijk niveau.
Een strategische adviesraad is een permanent orgaan, dat instaat voor adviesverlening over strategische beleidsvraagstukken en hoofdlijnen van beleid. Een strategische adviesraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, soms aangevuld met onafhankelijke deskundigen. Een strategische adviesraad kan advies verlenen aan het Vlaams Parlement, aan de Vlaamse Regering of aan de individuele ministers.