In het INCITE-project bundelen Europese universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven de krachten om op industriële schaal isopropylpalmitaat te produceren met enzymen in plaats van chemische katalysators. De reden? Werken met enzymen is veiliger, efficiënter, zorgt voor minder uitstoot en veroorzaakt minder afval.

Aan de slag met enzymen

Om verzorgingsproducten te produceren, moet olie van planten en dieren eerst omgezet worden in zuivere bestanddelen: esters. Daarvoor is een katalysator nodig: een stof die een reactie in gang zet. Op dit moment gebruikt de cosmetica-industrie vooral chemische katalysators. Die doen hun werk pas bij extreem hoge temperaturen (200 tot 250°C), en resulteren in een stof die nog verder gezuiverd moet worden.

Er is dus ruimte voor verbetering. Daarom wordt er volop geëxperimenteerd met biologische katalysators: enzymen. Die vinden we ook terug in ons eigen lichaam, waar ze bijvoorbeeld voedingsstoffen omzetten in energie. Enzymen werken bij een veel lagere temperatuur, en geven meteen de gewenste, zuivere stof. Dit maakt het hele proces een pak efficiënter, duurzamer en veiliger.

Van Vlaams labo…

Gewoon de chemische katalysators vervangen door biologische? Zo eenvoudig is het niet. Het productieproces moet volledig hertekend en op kleine schaal getest worden. Binnen het Vlaamse onderzoeksproject LipaMetics kropen onderzoeksinstelling VITO, chemiespeler Oleon en clusterorganisatie Catalisti samen het lab in om het enzymatische productieproces te testen. Met succes, want de eindproducten voldeden zonder problemen aan alle kwaliteitscriteria.

…naar industriële schaal dankzij Europese samenwerking

Tijd voor de volgende stap: productie op grote schaal. Het Europese INCITE-project brengt universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven uit Vlaanderen, Italië, Duitsland en Frankrijk samen. Het doel: de technologie uit het LipaMetics project vertalen naar een industrieel model. De samenwerking wierp zijn vruchten af, want in 2023 opende op de Oleonsite in Oelegem een innovatieve installatie die volledig werkt op enzymen. De installatie zorgt voor 43 procent minder CO2-equivalenten uitstoot tijdens het productieproces en 31 procent minder afval dan haar chemische tegenhangers, en kan elk jaar 2.000 tonnen esters produceren. En zo heeft een Vlaams experiment dankzij Europese steun en samenwerking een paar jaar later impact op wereldschaal!