Reactie van VLAM op het artikel ‘Hoe de zuivelsector kaas gezond maakt’
Als VLAM betreuren we het ten zeerste dat een persuitnodiging voor een satellietsymposium in het kader van het ESPEN-congres in Madrid over nieuwe inzichten over de gezondheidseffecten van de zuivelmatrix door journalist Dieter De Cleene, redacteur van EOS Wetenschap, wordt beschouwd als een “expliciete manier om naar een positief verhaal te hengelen”. Uiteraard was dat nooit de bedoeling. Zoals in het artikel gelukkig ook vermeld wordt, wilden we behalve Belgische voedingswetenschappers en -deskundigen ook de pers op de hoogte brengen en journalisten nieuwe inzichten laten ontdekken. Deze keer inderdaad in Madrid, via interviews met boeiende wetenschappers en experts ter plaatse, tijdens een toonaangevend congres dat al tientallen edities kende en jaarlijks ruim 3.000 wetenschappers en onderzoekers van over de hele wereld samenbrengt.
Maar De Cleene – die zichzelf in De Standaard trouwens als een “bijna-veganist” omschreef – is blijkbaar niet geïnteresseerd om nieuwe wetenschappelijke inzichten die in Madrid werden voorgesteld te doorgronden. Hij heeft het meteen over een ‘zogeheten satellietsymposium’ (er vonden er 12 plaats in het kader van het ESPEN-congres), ‘sponsors’ en ‘ingehuurde wetenschappers’. Als je het artikel leest, lijkt het erop dat De Cleenes boodschap al lang vastlag voor hij eraan begon: kaas is niet gezond want rijk aan verzadigd vet en de zuivelsector wil melkvet witwassen.
Melkvet was nochtans niet het onderwerp van het symposium, wel de zuivelmatrix. De zuivelmatrix verwijst naar het feit dat verschillende zuivelproducten een unieke combinatie van voedingsstoffen en andere bioactieve componenten bevatten die met elkaar interageren binnen verschillende structuren (melk, yoghurt, kaas). Met andere woorden: het geheel blijkt meer dan de som van de delen en het uiteindelijke gezondheidseffect kan verschillen van die van elk van hun afzonderlijke componenten.
Maar De Cleene lijkt te willen vasthouden aan de onderzoeksreflex die enkel focust op de gezondheidseffecten van voedingsstoffen en niet op die van voedingsmiddelen en voedingspatronen.
Jammer toch dat uitgerekend een wetenschappelijk tijdschrift als EOS daardoor het concept van de voedingsmatrix – dat overal aan belangstelling wint – van tafel veegt. Jammer ook dat de uitnodiging van VLAM om informatie te delen en in dialoog te treden op weinig respons stootte. Had De Cleene daar wel voor opengestaan, dan hadden we kunnen uitleggen dat het zuivelmatrixverhaal niet nieuw is en steeds meer wordt meegenomen in voedingsonderzoek en in recente herzieningen van de algemene voedingsrichtlijnen, ook die van België (zie het wetenschappelijk dossier van de voedingsdriehoek en de “food based dietary guidelines” die momenteel door de Hoge Gezondheidsraad worden opgesteld) en Nederland (zie de Richtlijnen Goede Voeding van de Nederlandse Gezondheidsraad).
Tot slot wordt VLAM aangevallen op zijn geloofwaardigheid: we zouden “wetenschappelijk verpakte reclamepraatjes” verkopen. Dat is niet een klein beetje te kort door de bocht en een aanfluiting van VLAM als informatieverstrekker over voeding van bij ons. De aanbevelingen die VLAM geeft aan consumenten, sluiten aan bij de algemene voedingsaanbevelingen. En ja: in het kader van een informatieproject met als doelgroep voedingswetenschappers – het satelietsymposium in Madrid – worden er bevindingen van wetenschappelijk onderzoek gedeeld.
Voedingswetenschappers en voedingdeskundigen kunnen de presentatie van Prof. Astrup zelf doornemen en beoordelen. Astrup geeft in zijn presentatie een overzicht van zowel observationele studies als interventiestudies en sluit zijn betoog af met een aantal conclusies. Wetenschappers reiken via lezingen op symposia informatie en nieuwe inzichten aan waarmee andere wetenschappers verder aan de slag kunnen. Dat draagt bij tot de dynamiek van de wetenschappelijke
evolutie. Meer informatie over wetenschappelijke besprekingen over de zuivelmatrix zijn ook op de NICE-site te lezen onder de volgende, deze keer correcte, link.