De Europese Unie
De Europese Unie of EU is een groep van 27 democratische Europese landen die samenwerken om hun algemene welvaart en die van hun burgers te verbeteren. De EU vertaalt zich onder meer in een interne markt zonder grenzen, met een vrij verkeer van goederen, personen diensten en kapitaal. De lidstaten werken ook samen rond veiligheid en enkele sociale thema's.
Ook zorgt de EU voor de monetaire unie (beperkt tot 20 lidstaten) en de invoering van de euro. Voor die Economische en Monetaire Unie (EMU) is de Europese Centrale Bank opgericht.
In de werking van de EU blijven de 27 lidstaten onafhankelijk en soeverein, maar bundelen hun soevereiniteit tot een gemeenschappelijke macht. Dit gebeurt door bepaalde beslissingsbevoegdheden over te dragen aan Europese instellingen die zij daartoe hebben opgezet.
De EU stelt richtlijnen en verordeningen op die in de lidstaten van de EU van toepassing zijn.
De Europese Unie is gegrondvest op 4 verdragen:
- Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) van 18 april 1951 (afgelopen op 23 juli 2002)
- Verdrag van Rome tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) van 25 maart 1957
- Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) van 25 maart 1957
- Verdrag van Maastricht betreffende de Europese Unie van 7 februari 1992.
Instellingen van de Europese Unie
De voornaamste instellingen van de EU zijn:
- het Europees Parlement
- de Europese Raad (de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten)
- de Raad van de Europese Unie (de ministers van de lidstaten bevoegd voor een bepaald thema)
- de Europese Commissie
- het Europees Hof van Justitie
- de Europese Rekenkamer
- de Europese Ombudsman.
Daarnaast telt de EU twee financiële instellingen:
- de Europese Centrale Bank
- de Europese Investeringsbank
en drie Comités:
- het Europees Comité van de Regios
- het Europees Economisch en Sociaal Comité
- het Europees Politiek en Veiligheidscomité.
Op de website Europa.eu vindt u:
- meer informatie over de activiteiten van de Europese instellingen
- de documenten en verdragen van de Europese Unie
- de samenstelling van het Europees Parlement en de Europese Commissie.
Op de website vindt u ook een kaart van Europa(opent in nieuw venster) en een overzicht van de lidstaten van de Europese Unie, inclusief links naar de portaalsites van de nationale overheden. U kunt er ook een lijst selecteren met de kandidaat-lidstaten en met de overige Europese landen.
Vlaanderen en het EU-voorzitterschap
Van 1 januari tot 30 juni 2024 is België voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Het voorzitterschap van de Raad rouleert tussen de EU‑lidstaten en wisselt om de zes maanden. Tijdens die zes maanden zit het voorzitterschap de vergaderingen voor op elk niveau binnen de Raad.
Binnen dat EU-voorzitterschap zal Vlaanderen België vertegenwoordigen als voorzitter van de Raad van de Europese Unie voor de luiken Industrie, Jeugd, Cultuur, Media en Visserij. Concreet wil dat zeggen dat Vlaamse ministers en experten alle vergaderingen zullen voorzitten in die domeinen. Daarnaast zal Vlaanderen ook in andere domeinen zijn verantwoordelijkheden en bevoegdheden optimaal invullen.
Wat is het verschil met de Raad van Europa?
De Raad van Europa verenigt 47 landen in Europa (zonder Wit-Rusland) die waken over mensenrechten, democratie en eerlijke rechtspraak. De Raad van Europa mag u dus niet verwarren met de Raad van de Europese Unie of met de Europese Raad.
Wat is het verschil met de Europese Economische Ruimte (EER)?
De EU vormt samen met IJsland, Noorwegen en Liechtenstein de 'Europese Economische Ruimte'. Die 3 landen maken geen deel uit van de Europese Unie, maar kunnen wel onderling afspraken maken met de EU rond vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal.