Taalwetgeving in bestuurszaken

Je kan een politieagent die in 1 van de Brusselse lokale politiezones werkt, aanspreken in het Nederlands of in het Frans. De politieagent moet in de door jou gebruikte taal te antwoorden, als die taal het Nederlands of het Frans is.

Een Brusselse gemeente moet een infoblad over huisvuilophaling tweetalig, in het Nederlands en het Frans, verspreiden. Ze moet alle teksten in het infoblad in hun geheel en gelijktijdig in het Nederlands en in het Frans opstellen. De inhoud en de presentatie van de teksten moeten strikt aan elkaar gelijk zijn. In het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad staan het Nederlands en het Frans als bestuurstaal op gelijke voet.

De Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) is van toepassing op de kiesverrichtingen in een Brussels kiesbureau. De dienstverlening in de kiesbureaus in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad moet zowel in het Nederlands als in het Frans kunnen verlopen.

Dat betekent niet dat de voorzitter van het bureau tweetalig moet zijn. Daarover zegt de wet(opent in nieuw venster) dat een voorzitter die de voorgeschreven taal (of de 2 talen in Brussel) niet of onvoldoende kent, een secretaris moet aanduiden die hem in die taal kan bijstaan.

Een aannemer die wegenwerken uitvoert voor een Brusselse gemeente moet bij de uitvoering van die opdracht rekening houden met de taalwetgeving in bestuurszaken(opent in nieuw venster). Een beroep op of een aanstelling van private medewerkers, opdrachthouders of deskundigen ontslaat de overheid niet van de toepassing van de bestuurstaalwetgeving.

De aannemer moet in zijn communicatie naar het publiek de bestuurstalen van de gemeente gebruiken. In Brussel zijn de bestuurstalen het Nederlands en het Frans. Zo moet de aannemer bijvoorbeeld signalisatieborden in beide talen plaatsen

De taalwetgeving in bestuurszaken is niet van toepassing op de diplomatieke en consulaire zendingen van andere landen in België. De buitenlandse ambassades en consulaten vallen, in tegenstelling tot de Belgische posten in het buitenland, niet onder de bevoegdheidssfeer van de Belgische wetgever om het taalgebruik te regelen. De Conventie van Wenen van 18 april 1961 inzake diplomatiek verkeer(opent in nieuw venster) legt evenmin verplichtingen op over het taalgebruik in de ontvangende staat. Het gebruik van het Nederlands hangt dus af van de welwillendheid en de middelen die de diplomatieke post daarvoor ter beschikking stelt.

Een loketbediende van een Brusselse gemeente moet je verder helpen in de taal die je verkiest: Frans of Nederlands.

De vicegouverneur(opent in nieuw venster) houdt toezicht op de toepassing van de Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) in de Brusselse gemeenten en OCMW’s.

Hij of zij ontvangt klachten van burgers, bemiddelt waar mogelijk en stuurt klachten eventueel door naar de Vaste Commissie voor Taaltoezicht(opent in nieuw venster).

Daarnaast ontvangt hij of zij alle personeelsbeslissingen van de Brusselse gemeente- en OCMW-besturen, en schorst deze wanneer ze de Bestuurstaalwet niet respecteren.

Ja, je mag dit vragen. Een hoofdkantoor van een federale overheidsdienst in Brussel mag een inwoner van Antwerpen in principe in het Duits antwoorden.

Een hoofdkantoor van een federale overheidsdienst in Brussel is een centrale dienst in de zin van de Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster). Een centrale dienst is een dienst waarvan de werkkring het hele land omvat. Een centrale dienst is dus bevoegd voor verschillende taalgebieden.

De contacten van een centrale dienst met een individuele burger zijn betrekkingen met particulieren. In de betrekkingen met particulieren gebruiken de centrale diensten de taal die de burger kiest (Nederlands, Frans of Duits), zelfs als dat niet de taal van zijn woonplaats is.

Ja, je hebt als Nederlandstalige Brusselaar het recht om een Nederlandstalige retributie te vragen.

Een inbreuk op het parkeren met een beperkte parkeertijd is in de meeste gevallen een gedepenaliseerde parkeerinbreuk. Een gedepenaliseerde parkeerinbreuk is een inbreuk die niet strafrechtelijk kan worden beteugeld.

De Brusselse gemeenten kunnen in principe zelf parkeerretributies opleggen voor de zogenaamde gedepenaliseerde parkeerinbreuken. De Brusselse gemeenten kunnen een agentschap inschakelen voor het opleggen van die parkeerretributies.

De Brusselse gemeenten en het parkeeragentschap moeten die parkeerretributies opstellen in het Nederlands of in het Frans, afhankelijk van de taal van de betrokken particulier. Je kan als Nederlandstalige Brusselaar dus een Nederlandstalige parkeerretributie vragen.

Enkel gemeenten die erkend werden als toeristisch centrum mogen dat.

De Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) maakt het voor deze gemeenten mogelijk om toeristische mededelingen in meerdere talen te verspreiden. De Bestuurstaalwet legt daarvoor wel enkele voorwaarden op:

• De gemeente moet erkend zijn als een toeristisch centrum, door bijvoorbeeld de FOD Economie(opent in nieuw venster).

• De gemeenteraad moet de beslissing nemen om toeristische mededelingen in meerdere talen te verspreiden.

• De gemeenteraad moet deze beslissing binnen de 8 dagen bezorgen aan de Vaste Commissie voor Taaltoezicht(opent in nieuw venster).

• De gemeente is verplicht om deze mededelingen in minstens de 3 landstalen te verspreiden, met voorrang voor haar bestuurstaal. Voor erkende gemeenten in Vlaanderen is dat het Nederlands, het Frans en het Duits, met voorrang voor het Nederlands.

Ja, dat mag. De taalwetgeving in bestuurszaken is niet van toepassing op verkiezingsdrukwerk. Volgens artikel 30 en 129 van de Grondwet(opent in nieuw venster) kan het taalgebruik alleen voor een beperkt aantal, uitdrukkelijk opgesomde aangelegenheden geregeld worden. De Grondwet staat niet toe dat de overheid het taalgebruik regelt in andere aangelegenheden. In die gevallen geldt er in principe taalvrijheid.

Dat is ook het geval voor verkiezingsdrukwerk. Wie zich als kandidaat profileert voor de verkiezingen, oefent geen administratieve functie uit. De kandidaat mag dus kiezen in welke taal hij of zij de verkiezingsdrukwerk verspreidt.

Ambtenaren en gezagsdragers die de taalwetgeving in bestuurszaken omzeilen of niet toepassen, kunnen disciplinair gestraft worden.

Een stuk dat niet in de voorgeschreven bestuurstaal is opgesteld of voorbereid, is nietig. Ook handelingen zijn nietig als ze niet in de voorgeschreven bestuurstaal opgesteld of voorbereid zijn.

Een burger kan niet zelf van de nietigheid van een stuk of handeling uitgaan. De overheid, de toezichthoudende overheid of de rechter moeten de nietigheid vaststellen.

Een aannemer die wegenwerken uitvoert voor de gemeente, moet bij de uitvoering van die opdracht rekening houden met de taalwetgeving in bestuurszaken. Een beroep op of aanstelling van private medewerkers, opdrachthouders of deskundigen ontslaat de overheid niet van de toepassing van de bestuurstaalwetgeving.

Zo moet de aannemer de signalisatieborden bijvoorbeeld in de taal van het taalgebied plaatsen.

Nee, dat mag in principe niet.

De gemeenten in België zijn niet vrij in hun taalgebruik. De Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) regelt het taalgebruik van de gemeenten. Een gemeente in het homogeen Nederlandse taalgebied moet het Nederlands gebruiken als bestuurstaal. Dit betekent dat een gemeente in het homogeen Nederlandse taalgebied een brief in het Nederlands moet sturen naar een inwoner uit Wallonië.

Het hoffelijkheidsprincipe vormt hier een uitzondering op.

De taalhomogene lokale besturen mogen inwoners uit een ander taalgebied antwoorden in hun taal (Nederlands, Frans of Duits). Deze lokale besturen mogen de inwoners van een ander taalgebied niet op eigen initiatief in een andere taal aanspreken of schrijven.

Ja, verschillende instanties oefenen toezicht uit op de taalwetgeving in bestuurszaken.

De Vaste Commissie voor Taaltoezicht(opent in nieuw venster) (VCT) houdt toezicht op de taalwetgeving in bestuurszaken in het hele land. Na een onderzoek van de klacht, zal de commissie een advies verlenen. Adviezen hebben een groot moreel gezag maar zijn in de meeste gevallen niet juridisch bindend. De commissie heeft verdergaande bevoegdheden indien de overtreder zich niet schikt naar het advies. Zo kan de commissie in uitzonderlijke gevallen naar de bevoegde rechter of de Raad van State stappen of zich in de plaats van de in gebreke blijvende overheid stellen.

De hoven en rechtbanken en de administratieve rechtscolleges kunnen de naleving van de taalwetgeving in bestuurszaken toetsen.

Daarnaast zijn er nog specifieke toezichtsinstanties:

• voor de randgemeenten: adjunct van de gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant(opent in nieuw venster)

• voor Voeren: adjunct-arrondissementscommissaris

• voor Brussel-Hoofdstad: vice-gouverneur(opent in nieuw venster)

• voor lokale besturen in Vlaanderen: Agentschap Binnenlands Bestuur(opent in nieuw venster)

Een private vzw is in principe niet onderworpen aan de bestuurstaalwetgeving. Er bestaat wel een uitzondering: een vereniging die in het algemeen belang en in opdracht van de overheid optreedt, moet in principe de taalwetgeving in bestuurszaken naleven.

De Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) is van toepassing op een (private) vzw die:

• Concessiehouder is van een openbare dienst;

• In het belang van het algemeen, door de wet of de openbare machten belast werd met een taak die de grenzen van een privaat bedrijf te buiten gaat.

In die gevallen is de Bestuurstaalwet van toepassing op de (private) vereniging binnen de perken van de concessie of de taak. Als de vereniging in deze gevallen onder het gezag staat van een openbare macht, valt zij ook voor haar organisatie, de rechtspositie van het personeel en de rechten van het personeel, onder de toepassing van de Bestuurstaalwet.

Opgelet, ongeacht de toepassing van de bestuurstaalwetgeving, moeten (private) verenigingen in bepaalde gevallen wel rekening houden met eventuele andere regelgeving of afspraken.

Zo moeten (private) verenigingen met een exploitatiezetel in het homogeen Nederlandse taalgebied rekening houden met de taalwetgeving in het bedrijfsleven, bijvoorbeeld voor hun wettelijk voorgeschreven documenten.

Daarnaast kunnen de overheid en de gemeenten, voor zover in overeenstemming met de regelgeving, een taalbeleid voeren. Dat betekent dat de overheid of de gemeente enerzijds een aantal handvaten kunnen aanreiken aan het personeel om de Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) toe te passen in hun contacten met anderstalige inwoners. De overheid en de gemeenten kunnen anderzijds maatregelen nemen om het gebruik van het Nederlands te stimuleren, te motiveren en te ondersteunen. Zij kunnen dit bijvoorbeeld doen om de communicatie tussen de overheid of de gemeente en de burgers en tussen de burgers onderling te bevorderen. Het gebruik van het Nederlands versterkt immers niet alleen de samenhorigheid en de integratie van anderstaligen, maar kan ook de veiligheid en de leefbaarheid verbeteren.

De controle op de naleving van de regelgeving gebeurt door de toezichtsinstanties, de administratieve rechtscolleges en de hoven en de rechtbanken. De administratieve rechtscolleges en de hoven en de rechtbanken doen uitspraak over eventuele geschillen.

Ja, dat is zo.

Concreet gaat het om het decreet van 30 juni 1981 (opent in nieuw venster)houdende aanvulling van de artikelen 12 en 33 van de bij Koninklijk Besluit van 16 juli 1966 gecoördineerde wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken wat betreft het gebruik van de talen in de betrekkingen tussen de bestuursdiensten van het Nederlandse taalgebied en de particulieren(*).

Volgens dit decreet moeten inwoners van het homogeen Nederlandse taalgebied het Nederlands gebruiken in hun contacten met hun gemeente. Dat geldt ook voor documenten. De gemeente zal (onder andere) op grond van dit decreet een vertaling vragen als een inwoner een anderstalig attest wil indienen.

Hier bestaan uitzonderingen op. Het is mogelijk dat er andersluidende, internationale of Europese regelgeving van toepassing is, zoals bijvoorbeeld de Europese regelgeving over de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels(opent in nieuw venster). Volgens die Europese regels, zijn gemeenten verplicht om bepaalde anderstalige documenten te aanvaarden.

(*) Het opschrift van het decreet van 30 juni 1981 vermeldt 16 juli 1966 als coördinatiedatum van de Bestuurstaalwet. We bedoelen hier de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen in bestuurszaken, afgekort: Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster).

De medewerker moet in het Nederlands antwoorden.

In dit geval gelden de faciliteiten alleen voor de Vlaamse faciliteitengemeente waarin de betrokkene woont, maar niet voor de stad Tongeren. De bestuurstaal van de stad Tongeren is het Nederlands. Dat betekent dat de medewerker van de stad Tongeren in het Nederlands moet antwoorden.

Nee, dat mag niet.

Een private firma die in opdracht van de gemeente parkeerautomaten plaatst, moet rekening houden met de Bestuurstaalwet(opent in nieuw venster) zoals die geldt voor de gemeente. Een beroep op of aanstelling van private medewerkers, opdrachthouders of deskundigen, voor welke reden ook, ontslaat de overheid niet van de toepassing van de bestuurstaalwetgeving.

Een parkeerticket is een document dat de eigenaar van een wagen de toelating geeft om gedurende een bepaalde periode ergens te parkeren. Dergelijke officiële documenten mogen in het homogene Nederlandse taalgebied uitsluitend in het Nederlands worden opgesteld.

De medewerker moet in het Nederlands antwoorden.

In dit geval gelden de faciliteiten alleen voor de Vlaamse faciliteitengemeente waarin de betrokkene woont, maar niet voor de stad Tongeren. De bestuurstaal van de stad Tongeren is het Nederlands. Dat betekent dat de medewerker van de stad Tongeren in het Nederlands moet antwoorden.