Projectsubsidies oproep stadsvernieuwing 2023

De stad Antwerpen maakte een Roadmap 2030, een stappenplan voor de uitrol van een aantal warmtenetten tegen 2030. Linkeroever werd door de stad Antwerpen aangeduid als een kansrijk gebied voor de uitrol van een warmtenet. De collectieve renovatie van sociale woningbouw op Europark en de collectieve renovatie van de privatieve appartementsgebouwen op Linkeroever is een hefboom voor dit proces. Hier zet de stad Antwerpen al een jaren op in. Het nabijgelegen industriegebied Melselepolder heeft voldoende aanbod aan industriële duurzame restwarmte om in de warmtevraag van heel Linkeroever te voorzien. De gesprekken zijn volop lopende met de betrokken industrie om restwarmte te contracteren en uit te koppelen voor het warmtenetwerk.

Een van de sleutelpunten van de verduurzaming van appartementsgebouwen is het overschakelen naar fossielvrije verwarming. Het kantelpunt is nu bereikt waarbij de huidige fossiele (collectieve) verwarmingssystemen uitvallen, terwijl er momenteel nog geen duurzaam economisch alternatief ter beschikking is.

Binnen deze aanvraag voor projectsubsidie zet de stad Antwerpen in op collectieve wijkrenovatie met behulp van fossielvrije energiehubs. Deze energiehubs (bijvoorbeeld een ‘warmtepompfabriek’ of micro-warmtenet met beo-veld) versnellen clusters van appartementsgebouwen om van het gas en de stookolie af te geraken.

De stad vraagt subsidiëring voor de realisatie van de tijdelijke energiehub. De energiehub wordt geconcipieerd als een verplaatsbare infrastructuur. De tijdelijke energiehub faciliteert private en publieke investeringen in de collectieve renovatie (gebouwschil) van de betrokken woonblokken. In afwachting van een aansluiting op het warmtenet geraken telkens twee woontorens (± 300 gezinnen) zo versneld van het gas af. Door het verduurzamen van de bouwschil daalt de energievraag en bijgevolg de woonlast van de veelal kwetsbare doelgroepen die in de appartementsgebouwen wonen . Tegelijkertijd worden deze gebouwen hiermee toekomstbestendig gemaakt in functie van de toekomstige aansluiting op een warmtenet. In afstemming met de gefaseerde aansluiting op het warmtenet worden zo ook andere gebouwen bediend, waardoor deze op hun beurt de noodzakelijke investeringen in hun buitenschil kunnen doen..

De Parkwijk is een woonwijk met een 700-tal wooneenheden, gelegen in de 20ste-eeuwse stadsuitbreidingsgordel. De Turnhoutse Maatschappij voor Huisvesting (nu Woonboog) ontwikkelde deze wijk tussen 1965 en 1979 op 29ha landbouwgrond aan de zuidrand van de stad. Ze is begrensd door het stadspark, de rivier de Aa, en de Steenweg op Tielen. In de wijk zijn er koopwoningen in privébezit en huurwoningen van de Sociale Huisvestingsmaatschappij Woonboog. Het is één van de mooiste voorbeelden van de Turnhoutse school met herkenbare ruimtelijke en architecturale kwaliteiten. De Parkwijk was vernieuwend voor zijn tijd en bood een kwalitatief antwoord op de toen geldende woonwensen. De wijk is dan ook als bouwkundig geheel opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. Na ongeveer 50 jaar gingen veel van de kwaliteiten van de woningen verloren en beantwoorden de woningen niet meer aan de huidige woonwensen. Er is een masterplan opgesteld voor de reconversie van de Parkwijk met als ambitie de Parkwijk te transformeren tot één van de meest duurzame voorbeeldwijken van Vlaanderen. De stad wil de Parkwijk 2.0 uitbouwen tot een toonbeeld van transformatie van een bestaande (sociale) woonwijk met erfgoedkwaliteiten naar een duurzame toekomstbestendige klimaatwijk.

Dit vertaalt zich in vele voorbeeldprojecten:

• Parkwijk als transformatie van bestaande erfgoedwijk naar klimaatwijk;
• Realisatie van groene tuinstraten. - Volledige hemelwateropvang, herbruik en infiltratie binnen de wijk;
• Bouwvrij maken van de vallei met het oog op het verminderen van de wateroverlasttroomafwaarts. Elders in het project wordt verdicht zodat de maatschappelijke kost tot een minimum beperkt blijft;
• Collectief energiesysteem in de vorm van een warmtenet ook voor bestaande woningen;
• Energiegemeenschap op wijkniveau.
• Wijkrenovatietraject voor private eigenaars rekening houdend met het erfgoedkarakter;
• Onderhoudsextensievere en gevarieerdere beplanting om de biodiversiteit en onderhoudsvriendelijkheid te verhogen;
• Lokale materialenbank om circulariteit te versterken.

Daarnaast ook aandacht voor het herstellen en vernieuwen van sociale netwerken in een wijk door te experimenteren met verschillende modellen en werkwijzen:

• Realisatie van een kinderopvang via innovatief financieringsmethodiek in samenwerking met privéontwikkeling;
• Omvormen van kerkgebouw naar (open) kleuterschool met buurtlokalen. De speelplaats staat daarbij ook open voor de buurt;
• Jeugdinitiatieven binnen de wijk zoals een jeugdlokaal en jongerenwerkingen;
• Creëren van bijkomende uitvalsbasis voor het lokaal dienstencentrum;
• Invullen van leegstaande woningen (in afwachting van renovatie) met buurtinitiatieven van (private) partners.

Dit stadsvernieuwingsproject van de stad Halle kadert binnen het masterplan voor het plangebied Possozplein - De Bres ­ Leide. Het masterplan is een uitvoering van de stadsvisie ‘Landschapspark Halle’ opgemaakt met een toegekende conceptsubsidie stadsvernieuwing in 2017. In deze overkoepelende stadsvisie wordt de omgeving van de Zenne als een langgerekt landschapspark op de kaart gezet. De zone van het stadsvernieuwingsproject is 8,56 ha groot ten opzichte van het gehele compacte stadscentrum. Het is 58,56 ha groot. Wat nu eerder een rafelrand van de stad is, is omwille van haar schaalgrootte en strategische ligging aan het compacte stadscentrum een belangrijke transformatorzone. Door de opwaardering van de publieke ruimte met een kwalitatieve invulling speelt dit project in op de noden van de stad. Dit wil zeggen: meer toegang tot wijkgroen, kwalitatieve ontmoetingsruimten, ruimte voor sport en spel, het milderen van het hitte-eilandeffect en andere klimaatadaptieve maatregelen. Sinds 2017 werd in samenwerking met het strategisch project Zennevallei en andere stakeholders werk gemaakt van tal van deelprojecten om de visie te realiseren. Het masterplan voor het plangebied ‘Possozplein-De Bres-Leide’ is een cruciaal sluitstuk van het landschapspark. Gezien haar schaalgrootte en ligging heeft dit project een grote impact voor het compacte stadscentrum.