Lokale democratie levendig maken? Het lokaal bestuur beschikt over sleutels!
De burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor(opent in nieuw venster) die het Agentschap Binnenlands Bestuur sinds 2017 driejaarlijks uitvoert in alle 300 Vlaamse steden en gemeenten bevat enkele vragen over de perceptie van inwoners over hun lokaal bestuur. Deze vragen peilen naar aspecten die de betrokkenheid en de participatie van burgers – belangrijke aspecten in een levendige democratie – ten goede kunnen komen. Wat leren we uit de antwoorden van inwoners?
Loketvoorzieningen en digitale dienstverlening
Een goede dienstverlening is een opstap naar een goede relatie tussen inwoners en hun lokaal bestuur. In de 13 centrumsteden en de 21 provinciale steden zijn ruim 6 op 10 inwoners tevreden over de loketvoorzieningen en de digitale dienstverlening van de stad. In de rest van Vlaanderen is dat bijna 7 op 10 inwoners. Stedelingen zijn iets meer tevreden over de digitale dienstverlening dan over de loketvoorzieningen. In de rest van Vlaanderen is dat omgekeerd: daar zijn inwoners iets meer tevreden over de loketvoorzieningen dan over de digitale dienstverlening.
Voldoende communiceren
Inwoners vanuit het lokaal bestuur goed informeren over activiteiten, ingrepen, beslissingen en het aanbod aan voorzieningen is een eerste opstap om burgers te betrekken bij wat er in de stad of gemeente gebeurt, welke plannen er leven, welke beslissingen het lokaal bestuur neemt en om hen gebruik te laten maken van voorzieningen. Inwoners voelen zich het minst geïnformeerd over beslissingen van het lokaal bestuur: minder dan 5 op 10 inwoners voelt zich daarover voldoende geïnformeerd. Ze voelen zich beter geïnformeerd over het aanbod aan voorzieningen en ingrepen: gemiddeld iets meer dan 6 op 10 inwoners voelt zich hierover voldoende geïnformeerd. Het best voelen ze zich geïnformeerd over activiteiten, bijvoorbeeld voor cultuur, sport, evenementen: gemiddeld meer dan 7 op 10 inwoners voelt zich daarover voldoende geïnformeerd. Dat beeld treffen we zowel aan in de centrumsteden, de provinciale steden als in de rest van Vlaanderen. Er zijn echter ook verschillen. De scores in de centrumsteden liggen voor de verschillende aspecten systematisch lager dan in de provinciale steden, behalve voor het op de hoogte houden van burgers over ingrepen. De scores in de rest van Vlaanderen liggen voor alle aspecten hoger in vergelijking met de centrumsteden en de provinciale steden.
Duidelijk communiceren
Even belangrijk als voldoende informeren is duidelijk communiceren. Als inwoners de aangeboden informatie begrijpen, vergroot dat hun mogelijkheden om deel te nemen. Iets meer dan 5 op 10 inwoners van de centrumsteden en de provinciale steden vindt de communicatie van het stadsbestuur duidelijk en begrijpbaar. In de rest van Vlaanderen is dat bijna 6 op 10 inwoners.
Vragen van burgers
Een stap hoger in de participatieladder is burgers betrekken bij veranderingen in de buurt en aandacht schenken aan de wijze van omspringen met hun vragen. Dat kan hun betrokkenheid stimuleren. Meer dan 4 op 10 inwoners vindt dat het lokaal bestuur hen voldoende betrekt bij veranderingen. Ongeveer evenveel inwoners zijn tevreden over de wijze waarop het lokaal bestuur omspringt met hun vragen. Dat beeld treffen we zowel aan in de centrumsteden, de provinciale steden als in de rest van Vlaanderen. In de rest van Vlaanderen liggen de scores iets hoger dan in de centrumsteden en de provinciale steden.
Burgers praten mee
Nog een stap hoger in de participatieladder is dat inwoners bereid zijn om mee te praten over ontwikkelingen in de stad of gemeente. Daarmee geven ze aan dat ze begaan zijn met wat er gebeurt in hun stad of gemeente, ze er mee vorm aan willen geven en mee willen werken aan oplossingen. Die bereidheid is in de centrumsteden groter dan in de provinciale steden en elders in Vlaanderen. In de centrumsteden is 4 op 10 inwoners bereid om mee te praten over ontwikkelingen in de stad, in de provinciale steden en elders in Vlaanderen is dat minder dan 4 op 10 inwoners.
Vertrouwen in het lokaal bestuur
Ten slotte kan ook vertrouwen in de lokale overheid het maatschappelijk engagement en het burgerschap verhogen. Gemiddeld hebben 3 op 10 inwoners veel vertrouwen in het lokaal bestuur. Ook hier valt op dat bij inwoners van de centrumsteden het vertrouwen in het stadsbestuur hoger ligt dan in de provinciale steden en elders in Vlaanderen.
Conclusie
Een lokaal bestuur heeft sleutels in handen om de lokale democratie levendiger te maken en te houden.