Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers

Anderstalige nieuwkomers zijn kinderen en jongeren die nog niet lang in België wonen en die niet voldoende Nederlands kennen.

De groep van de anderstalige nieuwkomers bestaat onder andere uit:

• Kinderen van vluchtelingen en asielzoekers (al dan niet in een asielcentrum)
• Kinderen die via gezinshereniging in België terechtkomen
• Niet-begeleide minderjarigen
• Adoptiekinderen
• Kinderen van werknemers van internationale organisaties in België

Voorwaarden om onthaalonderwijs te volgen

Om onthaalonderwijs te kunnen volgen, moeten anderstalige nieuwkomers aan al de volgende voorwaarden voldoen:

• Maximaal 1 jaar ononderbroken in België verblijven
• Maximaal 9 maanden in het Nederlandstalig onderwijs ingeschreven zijn (juli en augustus niet inbegrepen)
• Niet het Nederlands als thuistaal of moedertaal hebben
• Onvoldoende Nederlands spreken of begrijpen om de lessen te kunnen volgen

Daarnaast gelden er ook leeftijdscriteria:

• In het basisonderwijs moeten de leerlingen ten laatste op 31 december van het schooljaar 5 jaar of ouder zijn.
• In een school voor voltijds secundair onderwijs moeten zij ten laatste op 31 december van het schooljaar minstens 12 en nog geen 18 zijn.
• In het centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) moeten zij ten laatste op 31 december van het schooljaar 15 of 16 en nog geen 18 jaar zijn.
  

Afwijkingen op de voorwaarden in het secundair onderwijs

In het secundair onderwijs kan de toelatingsklassenraad afwijkingen toestaan op de voorwaarden voor de leeftijd, verblijfsduur en schoolloopbaan. Leerlingen kunnen dan toch starten in het onthaaljaar.

Door het capaciteitstekort in het onthaaljaar dat zich momenteel in sommige regio’s voordoet, kan de klassenraad tijdelijk alleen afwijken van de leeftijdsvoorwaarde:

• Voor 11-jarige leerlingen die starten na de krokusvakantie
• Voor 18-jarige leerlingen die al waren ingeschreven in het onthaaljaar tijdens het voorgaande schooljaar
  

Geen anderstalige nieuwkomer

Niet alle jongeren die nog niet lang in België wonen en onvoldoende Nederlands spreken, zijn ‘anderstalige nieuwkomers’. Er zijn uitzonderingen:

• Buitenlandse jongeren die tijdelijk in een secundaire school zijn ingeschreven voor een uitwisselingsprogramma
• Leerlingen uit het Franstalig onderwijs in Brussel of Wallonië

Wie niet aan alle voorwaarden tegelijk voldoet, is sowieso geen ‘anderstalige nieuwkomer’, en kan niet in aanmerking komen voor onthaalonderwijs.

Doel

Onthaalonderwijs heeft tot doel om anderstalige nieuwkomers in het gewoon basis- en secundair onderwijs Nederlands te leren en hen te integreren in de klaspraktijk en in de samenleving.

Organisatie is anders in basis, secundair en CDO

Het onthaalonderwijs is anders georganiseerd in scholen voor basisonderwijs en in centra voor deeltijds beroepsonderwijs (CDO) dan in scholen voor voltijds gewoon secundair onderwijs.

• In voltijds secundaire scholen volgen onthaalleerlingen les in aparte klassen (OKAN-klassen), Leerlingen die OKAN-onderwijs willen volgen, schrijven zich in in een school die het onthaaljaar aanbiedt (OKAN)(opent in nieuw venster).
• In het basisonderwijs en in centra voor deeltijds onderwijs zitten onthaalleerlingen meestal in dezelfde klas of volgen ze dezelfde opleiding als de andere leerlingen. Anderstalige nieuwkomers kunnen zich inschrijven in elke school of in elk CDO van hun keuze.

Elke anderstalige nieuwkomer heeft in elke basisschool recht op ondersteuning om Nederlands te leren en om te integreren in de klas. Vanaf een bepaald aantal anderstalige nieuwkomers krijgt de school extra middelen.

In het basisonderwijs omvat het onthaalonderwijs:

• Een onthaaljaar: leerlingen die in september inschrijven, worden voor 1 schooljaar beschouwd als anderstalige nieuwkomer. Voor leerlingen die in oktober of later inschrijven, kan het onthaaljaar nog het hele volgende schooljaar verderlopen.
• Na het onthaaljaar worden die leerlingen ‘gewezen anderstalige nieuwkomer’ (GAN). Ook aan gewezen anderstalige nieuwkomers kan de school taalondersteuning aanbieden.

Basisscholen kunnen zelf beslissen hoe zij het onthaalonderwijs aanbieden. Zij kunnen:

• De anderstalige nieuwkomers opnemen in een bestaande klas
• Een aparte leerlingengroep met anderstalige nieuwkomers maken
• Beide mogelijkheden combineren
• In het lager onderwijs: een taalbad organiseren voor de anderstalige nieuwkomers, eventueel samen met andere anderstalige leerlingen

Het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers (OKAN) bestaat in het voltijds gewoon secundair onderwijs uit:

• Een onthaaljaar voor anderstalige nieuwkomers
  Vind een lijst met scholen die het onthaaljaar aanbieden(opent in nieuw venster).
• Ondersteuning, begeleiding en opvolging van gewezen anderstalige nieuwkomers door een vervolgschoolcoach in het vervolgonderwijs

Het leerprogramma van het onthaaljaar is gericht op Nederlands leren en op integratie en inburgering.

Een leerling die het onthaaljaar voltooit (tijdens of na het schooljaar dat het onthaaljaar start, of tijdens of na het schooljaar erna), ontvangt een attest van regelmatige lesbijwoning in het onthaaljaar.

Wie het attest heeft gehaald én minstens 9 maanden onthaalonderwijs gevolgd (tijdens 1 of 2 schooljaren, juli en augustus niet meegerekend), is vrijgesteld van een inburgeringstraject.

Na het onthaaljaar starten de leerlingen in een studierichting, finaliteit en onderwijsvorm (open definitie) die aansluit bij hun interesses en capaciteiten. De klassenraad van het onthaaljaar geeft advies voor verdere studies: in het secundair onderwijs, in het volwassenenonderwijs of in een andere opleiding of vorming.

Ook anderstalige nieuwkomers die ingeschreven zijn in een centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) krijgen onthaalonderwijs. De leerlingen volgen een opleiding en geen aparte onthaalklas. Het onthaalonderwijs is gericht op taalvaardigheid, inburgering en zelfredzaamheid.

In het onthaalonderwijs gelden dezelfde regels voor leerplicht als voor Belgische kinderen en jongeren. Anderstalige nieuwkomers zijn leerplichtig tussen 5 en 18 jaar vanaf de 60ste dag na hun inschrijving in een Belgische gemeente.

Meer over de leerplicht:

• Leerplicht van 5 tot 18 jaar
• Leerplicht voor kinderen met een andere nationaliteit

Ouders hebben het recht om hun kind in te schrijven in de school of in het centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) van hun keuze.

Elke school of elk CDO moet een anderstalige nieuwkomer inschrijven als die aan de toelatingsvoorwaarden voldoet en als de school of het centrum niet volzet is.

Meer over inschrijven en toelatingsvoorwaarden.

Ook anderstalige ‘niet-nieuwkomers’ in het gewoon basisonderwijs en het voltijds gewoon secundair onderwijs krijgen ondersteuning Nederlands waar dit nodig blijkt.

Meer over:

• Taalscreening en taalintegratietraject in het gewoon basisonderwijs

• Taalscreening en ondersteuning in het voltijds gewoon secundair onderwijs