Over dit onderzoek

De creatieve sector in Vlaanderen omvat een rijke variatie aan activiteiten, organisaties en bedrijven. Samen met vier sleutelorganisaties in de creatieve sector werd onderzocht welke nieuwe competentienoden de veranderingen met zich meebrengen. Die organisaties zijn:

• Flanders DC vzw(opent in nieuw venster), dat in opdracht van de Vlaamse overheid creatieve ondernemers ondersteunt bij de start, groei of professionele uitbouw van hun onderneming;
• Cultuurloket vzw(opent in nieuw venster), dat vooral zakelijke ondersteuning biedt aan creatievelingen;
• Mediarte(opent in nieuw venster), het Sociaal Fonds van de audiovisuele sector en de filmproductie in België;
• het Sociaal Fonds Podiumkunsten(opent in nieuw venster).

Hoe groot de verschillen binnen de creatieve sector soms ook zijn, toch zijn er enkele gemeenschappelijke uitdagingen. Net als andere sectoren wordt de creatieve sector geconfronteerd met digitalisering, met veranderende verwachtingen bij klanten en publiek en met duurzaamheidsvraagstukken.

Deze studie werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Mpiris aan de hand van meer dan 30 diepte-interviews. Op basis van die interviews kwamen zes prioriteiten naar voren over nieuwe kennis en vaardigheden en concrete behoeften van ondernemers, freelancers en medewerkers van kleinere organisaties:

1. Strategieën voor het vermarkten van online consumptie
2. Online marketing en verkoop;
3. Het maken van social media video’s
4. Crowdfunding voor creatieve en artistieke context
5. Segmentering van release en distributiekanalen voor audiovisuele content
6. Configuratie en bediening van digitale podiumtechnieken

Strategieën voor het vermarkten van online consumptie

Creatieve en artistieke content wordt steeds meer online geconsumeerd. Wie enkel offline-consumeerbare content genereert, of enkel de offline consumptie weet te verzilveren, mist dus een belangrijke potentiële inkomstenbron. Bedrijfsleiders, freelancers en alle strategische medewerkers in de creatieve sector, moeten weten hoe ook online inkomsten gegenereerd kunnen worden. Kennis over mogelijke verdienmodellen, over welke strategieën best aansluiten op hun product(en) en doelgroepen, alsook over te verwachten rendementen, zijn vandaag onontbeerlijk.

Online marketing en verkoop

De must om online aanwezig te zijn is niet nieuw, maar blijft aan belang winnen. Het toenemende aanbod en de evoluerende populariteit van bepaalde media maken dat dit domein constant in ontwikkeling is. Digital storytelling, het inzetten van influencers, het optimaliseren van het doelgericht en gepersonaliseerd bereiken van klanten, zijn competenties die men moet beheersen om zich met succes te onderscheiden in de massa van impulsen en informatie die ons overspoelt.

Het maken van social media video’s

De artistieke en creatieve sector ervaart dagelijks dat het maken van audiovisuele content voor de ‘vluchtige’ sociale media andere inhoudelijke en vormelijke eisen stelt dan de traditionele media, zoals lineaire tv. Door zich de do’s en don’ts voor sociale media video’s eigen te maken, en te leren hoe, en met welke tools, men dergelijke video’s van A tot Z kan produceren, kan men ook online consumptie genereren. Bovendien kan men er ook de offline content mee promoten. Het beheersen van deze vaardigheden levert zeker voordelen op.

Crowdfunding voor creatieve en artistieke context

Crowdfunding werd mogelijk dankzij de toenemende digitalisering. Het bestaat al een tiental jaren, maar Vlaanderen is bezig aan een inhaalbeweging. Crowdfunding biedt alternatieve financieringsmogelijkheden voor creatieve projecten en ideeën waarvoor de klassieke financieringskanalen geen, of onvoldoende middelen, verschaffen. Het is echter geen toveroplossing. Succes hangt samen met een stevige basiskennis over formules, platformen en het opzetten en plannen van campagnes.

Segmentering van release- en distributiekanalen voor audiovisuele content

In het audiovisuele segment winnen nieuwe release- en distributiemogelijkheden aan belang. Denk maar aan formules als preview, on demand, review en de opkomst van steeds meer (niche)streamingkanalen. Ze brengen nieuwe financieringsmodellen en tegelijk kansen om het traditionele windowssysteem te vervangen. Met dat laatste wordt verwezen naar het traditionele distributiemodel voor audiovisuele content, in het bijzonder film. Dit onderscheidde verschillende distributiekanalen die achtereenvolgens en voor een bepaalde periode (window) werden benut, en elk hun eigen bijdrage leverden tot de financiering van de film. Als opeenvolgende windows golden typisch: de bioscoop, de homevideo of dvd, betaaltelevisie en free-to-air tv. De nieuwe release-en distributiemogelijkheden vragen om een kennisgedreven strategie om de exponentiële groei aan distributiemodaliteiten slim te benutten.

Configuratie en bediening van digitale podiumtechnieken

Tot slot vragen de podiumtechnieken, die meer en meer digitaal en geautomatiseerd zijn, een set nieuwe competenties. Podiumtechniekers die de configuratie- en bedieningsprincipes van de genetwerkte systemen voor licht, geluid, beeld en decor niet beheersen, dreigen uit de markt te vallen. Bijscholing voor technici in conventionele technieken wordt dus een must, zeker omdat de nieuwe technieken vaak geïntegreerd moeten worden in de oudere technologie.

Conclusie van het onderzoek

Uit de meer dan dertig diepte-interviews blijkt duidelijk dat het niet vertrouwd zijn met elk van bovenstaande vaardigheden, een struikelblok is om succesvol te kunnen inspelen op de veranderingen waarmee organisaties en ondernemingen nu geconfronteerd worden. Gezamenlijke initiatieven die ‘sneller, efficiënter en effectiever’ de nodige competentie-ontwikkeling realiseren, zijn een win-win voor alle partijen.