Aantal Walen en Brusselaars dat werkt in Vlaanderen kan uitgebreid worden

Ondanks de krapte in Vlaanderen en hoge werkloosheidsgraden in Brussel en Wallonië, blijft het aantal Walen en Brusselaars tewerkgesteld in Vlaanderen laag. Dit onderzoek bekijkt hoe die mobiliteit kan vergroot worden.

Dat werd gedaan op basis van een kwantitatieve analyse van de huidige pendelstromen tussen de verschillende gewesten enerzijds en een analyse van de vraag- en aanbodzijde van de arbeidsmarkt anderzijds. Zowel de vacatures aan Vlaamse zijde, als de werkzoekenden aan Brusselse en Waalse zijde werden in beeld gebracht. Daarnaast werd een enquête afgenomen bij Waalse en Brusselse werkzoekenden om hun noden en drempels in kaart te brengen in verband met werken in Vlaanderen. Voor de vraagzijde werden verschillende Vlaamse werkgevers geïnterviewd om hun noden en stimulansen te begrijpen.

Brusselaars en Walen die in Vlaanderen werken

In 2019-2020 pendelden 51 533 (loontrekkende) Brusselaars richting het Vlaams Gewest of 15,4% van de loontrekkende Brusselse bevolking. Brusselaars pendelen vooral richting het arrondissement Halle-Vilvoorde en richting centrumgebieden (Leuven, Antwerpen, Mechelen, Gent).

56 371 Walen werkten aan de andere kant van de taalgrens in 2019-2020, of 4,8% van de Waalse loontrekkende bevolking. De Waalse pendelaars trekken voornamelijk richting de arrondissementen Halle-Vilvoorde, Kortrijk, Leuven, Hasselt, Gent en Antwerpen. Ze wonen vooral in Nijvel & Doornik-Moeskroen.

Drempels en beweegredenen bij werkzoekenden om in Vlaanderen te werken

• Uit de enquête bij werkzoekenden blijkt dat gemiddeld 7 op 10 Brusselse en 1 op 2 Waalse werkzoekenden bereid zijn om in Vlaanderen te werken.
• Slechts 1 op 10 Brusselse en Waalse werkzoekenden die bereid zijn om in Vlaanderen te werken, schatten hun kansen om er werk te vinden relatief groot in.
• De belangrijkste reden voor werkzoekenden die niet bereid zijn om in Vlaanderen te werken, is hun beperkte kennis van het Nederlands.
• Een groot deel Brusselse en Waalse werkzoekenden kent de weg niet naar jobs in Vlaanderen (bv. via de website van VDAB).
• Er is deels een mismatch tussen de sectoren waarin Brusselse en Waalse werkzoekenden willen werken en jobs waar er potentiële tewerkstelling is voor hen. Zo zouden de werkzoekenden het liefst willen werken in de administratie, in dienstverlening en in verkoop, wat sectoren zijn waar de taaleisen hoog zijn, en die dus minder toegankelijk zijn.

Drempels en beweegredenen bij werkgevers om in Wallonië en Brussel te rekruteren

• Er zijn verschillende stimulansen voor bedrijven om interregionaal aan te werven. Volgens de bevraagde bedrijven is de hoofdreden om over de grens te rekruteren de krapte op de arbeidsmarkt. De nodige profielen worden niet vlakbij gevonden of onder de Nederlandstalige bevolking. Vestigingen die dichtbij de grens liggen met Wallonië/Brussel, kijken al sneller over de grens als oplossing.
• Bedrijven ondervinden ook drempels om interregionaal aan te werven. De gebrekkige kennis van de Nederlandse taal bij potentiële medewerkers vormt één van de belangrijkste uitdagingen voor Vlaamse werkgevers. Veel bedrijven weten te weinig af van de mogelijkheid om aan te werven in Brussel en Wallonië. Ze hebben ook de indruk dat de technische vaardigheden van werkzoekenden in Brussel en Wallonië niet voldoen aan hun verwachtingen.

Het potentieel van interregionale tewerkstellingszones

Uit de administratieve data en de bevraging bij werkzoekenden en werkgevers blijkt dat er potentieel is om de pendel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest naar het Vlaams Gewest uit te breiden. Om die interregionale tewerkstelling te bevorderen, conceptualiseert deze studie interregionale tewerkstellingszones. Dat zijn zones waar potentieel ligt om de interregionale mobiliteit uit te breiden, omdat ze grenzen aan de Brusselse en Waalse regio en werkzoekenden en werkgevers aan elkaar gematcht kunnen worden op basis van hun profiel en vacatures.

Als resultaat werden drie zones geselecteerd: (1) Brussel – Halle-Vilvoorde, (2) Doornik - Moeskroen – Ieper, Roeselare & Kortrijk en (3) Luik – Hasselt & Tongeren. In die zones is al een bepaalde mate van interregionale tewerkstelling en werd er potentieel vastgesteld om de interregionale arbeidsmobiliteit te versterken, op basis van verschillende parameters (o.a. pendelstromen, interviews en analyse van de vacatures en werkzoekenden).