Onderzoek naar Vlaamse opleidingsincentives

Om een beeld te krijgen van de kennis, de attitude en het gebruik van Vlaamse opleidingsincentives bij de Vlaamse beroepsbevolking, lanceerde het Departement Werk en Sociale Economie, samen met iVOX, eind 2021 een enquête bij 1200 respondenten.

Met de enquête werd gepeild naar de Vlaamse opleidingsincentives voor werknemers (opleidingscheques, Vlaams opleidingsverlof/betaald educatief verlof en Vlaams opleidingskrediet/aanmoedigingspremie motief opleiding) en het zorgkrediet met motief opleiding voor Vlaamse ambtenaren, maatregelen in beheer van het Departement Werk en Sociale Economie. Ook enkele maatregelen van VDAB werden mee opgenomen in het onderzoek, namelijk loopbaanbegeleiding/loopbaancheques en Individuele Beroepsopleiding (IBO). Ook de leerattitude (houding ten aanzien van bijleren) werd bevraagd.

Vooral opleidingscheques zijn gekend

We stelden vast dat de meeste mensen niet spontaan een opleidingsincentive kunnen opnoemen. Van de respondenten die dit wel kunnen, kennen de meesten opleidingscheques.

Ook wanneer de respondenten een lijst met opleidingsincentives voorgelegd krijgen, komen opnieuw opleidingscheques naar voor als bekendste opleidingsincentive.

• Bijna zeven op tien respondenten zijn vertrouwd met de opleidingscheques (zie figuur 1).
• De helft kent Vlaams opleidingsverlof als financiële steunmaatregel voor het volgen van werkgerelateerde opleidingen.
• De aanmoedigingspremie voor opleidingskrediet is slechts gekend bij 27% van de respondenten.

Het valt op dat de meerderheid van de respondenten de opleidingsincentives enkel kennen van naam zonder een duidelijk beeld te hebben van wat de incentive juist inhoudt.

Kennis varieert naargelang de leeftijd en het opleidingsniveau

Niet iedereen is in dezelfde mate op de hoogte van de Vlaamse opleidingsincentives.

• Vlamingen tussen 35 en 49 jaar zijn meer op de hoogte van het bestaan van opleidingscheques en Vlaams opleidingsverlof in vergelijking met de jongste leeftijdsgroep en 50-plussers.
• Jongeren (< 35 jaar) zijn dan weer meer de hoogte van de aanmoedigingspremie voor opleidingskrediet, in vergelijking met oudere leeftijdsgroepen.
• Opleidingscheques en het Vlaams opleidingsverlof zijn steeds beter gekend bij hooggeschoolden. Kortgeschoolden zijn dan weer beter op de hoogte van de aanmoedigingspremie voor opleidingskrediet.

VDAB, werkvloer en vakbond als belangrijkste bronnen

VDAB wordt het vaakst genoemd als organisatie die de mensen de verschillende opleidingsincentives leert kennen. Ook de werkvloer en de vakbond zijn belangrijke kanalen kennis te maken met de opleidingsincentives.

• In het algemeen zien we dat men het Vlaams opleidingsverlof het vaakst heeft leren kennen op de werkvloer (via de eigen werkgever of collega’s).
  • Twee op tien Vlamingen die de maatregel kennen, geven aan dat ze deze hebben leren kennen via de werkgever.
  • 17% zegt dat men het via één van de collega’s heeft leren kennen.
  • 17% geeft aan te zijn geïnformeerd door VDAB.
  • Iets meer dan één op tien heeft Vlaams opleidingsverlof leren kennen via de vakbond.
• Opleidingscheques leert men vaker kennen via VDAB.
  • Drie op tien Vlamingen die gekend zijn met de maatregel heeft opleidingscheques leren kennen via VDAB.
  • Ook mediaberichtgeving en het sociaal netwerk blijken een belangrijke informatiebron te zijn voor opleidingscheques. Zo geeft 14% aan dat ze opleidingscheques hebben leren kennen via een bericht in de media en 12% heeft het leren kennen via vrienden of familie.
  • Iets meer dan één op tien werknemers heeft de opleidingscheque leren kennen via de eigen werkgever.
• Voor de aanmoedigingspremie voor opleidingskrediet blijkt dat iets meer dan twee op tien Vlamingen die gekend zijn met de maatregel deze hebben leren kennen via VDAB, gevolgd door de vakbond (16%), collega’s (16%) en bericht in de media (14%).

Nood aan informatie

4 op de 10 werkende en werkzoekende Vlamingen wil graag informatie ontvangen over de steun die ze kunnen krijgen om werkgerelateerde opleidingen (31%) of loopbaanbegeleiding (20%) te volgen. Dit zijn vaker jongeren.

Die informatie verkrijgen ze liefst via hun werkgever, gevolgd door VDAB.

Ze geven aan bij voorkeur geïnformeerd te worden in een persoonlijk contact (een gesprek: telefonisch of via e-mail), of via een website.

Opleidingsdatabank Vlaamse opleidingsincentives is weinig gekend

De opleidingsdatabank Vlaamse opleidingsincentives groepeert de opleidingen die recht geven op één of meer Vlaamse opleidingsincentives.

• Een kleine minderheid heeft ooit al de opleidingsdatabank Vlaamse opleidingsincentives bezocht.
• Meer dan de helft wist niet dat deze bestond. Ongeveer de helft van de respondenten die de opleidingsdatabank al bezocht, wist al welke opleiding ze wilden volgen.
• Zes op tien respondenten die de opleidingsdatabank al bezocht hebben, hebben de databank gevonden tijdens hun zoektocht naar opleidingen.

Opleidingscheques en betaald educatief verlof als populairste opleidingsincentives

De meeste werkende en werkzoekende Vlamingen hebben nog nooit gebruik gemaakt van opleidingsincentives. Diegenen die dat wel hebben gedaan, hebben meestal gebruik gemaakt van opleidingscheques en betaald educatief verlof (voorloper van het Vlaams opleidingsverlof).

Een derde geeft aan het afgelopen jaar een werkgerelateerde opleiding gevolgd te hebben. Daarvoor hebben de meesten geen financiële steunmaatregelen gebruikt. Dat is vooral omdat hun werkgever de opleiding betaalde of organiseerde. Maar verder geven bijna 2 op de 10 toe niet te weten dat zulke steun bestond.

Een kleine minderheid van de werkende en werkzoekende Vlamingen heeft het afgelopen jaar loopbaanbegeleiding gevolgd, waarvan de helft loopbaancheques heeft gebruikt. Meer dan één op de tien heeft wel overwogen om loopbaanbegeleiding te volgen. Van deze laatste groep geven drie op de tien toe dat ze toch geen loopbaanbegeleiding hebben gevolgd omdat ze de stap niet durfden zetten. Vrouwen geven dit zelfs dubbel zo vaak aan dan mannen.

Toekomstig gebruik opleidingsincentives

Meer dan vier op de tien werkende en werkzoekende Vlamingen geven aan dat ze overwegen om de komende 12 maanden een werkgerelateerde opleiding te volgen. Een kwart daarvan overweegt om financiële steun aan te vragen. Ouderen overwegen dit vaker niet. Hoger opgeleiden weten vaker nog niet of ze hiervan gebruik gaan maken.

Ongeveer twee op de tien werkende en werkzoekende Vlamingen overweegt om het komende jaar de eigen loopbaan te veranderen. Bijna 3 op de 10 overweegt om daarvoor loopbaanbegeleiding te volgen.

Conclusie

• Uit een bevraging bij 1200 respondenten blijkt dat de meesten niet spontaan een opleidingsincentive kunnen opnoemen. Wanneer de respondenten een lijst met opleidingsincentives voorgelegd krijgen, komen opleidingscheques naar voor als bekendste opleidingsincentive.
• 4 op de 10 werkende en werkzoekende Vlamingen wil graag informatie ontvangen over steun voor het volgen van werkgerelateerde opleidingen. Dit zijn vaker jongeren. Voor informatie over steun voor het volgen van werkgerelateerde opleidingen, willen geïnteresseerden liefst geïnformeerd worden via hun werkgever, gevolgd door de VDAB. Die informatie krijgen ze het liefst in een persoonlijk contact (een gesprek: telefonisch of via e-mail), maar ook via een website worden mensen graag geïnformeerd.
• Meer dan 4 op de 10 werkende en werkzoekende Vlamingen geven aan dat ze overwegen om de komende 12 maanden een werkgerelateerde opleiding te volgen, waarvan een kwart overweegt om hiervoor financiële steun aan te vragen.