Wat is MBAG?
Biodiversiteit in Vlaams landbouwgebied: er zijn nog veel raadsels op te lossen
Wie in de jaren ‘60 of ‘70 opgroeide, herinnert zich vast de tjirpende krekels, jodelende veldleeuweriken en dartelende kieviten van het boerenland. Vandaag is het er overwegend stil. Alleen houtduiven en kraaien laten nog van zich horen. De algemene broedvogelmonitoring bevestigt wat veel mensen aan den lijve ervaren: onze akkervogels gaan achteruit, al heel wat decennia na elkaar. Meer details over deze achteruitgang hebben we echter niet. Wat zijn de precieze oorzaken? Vinden ze niet genoeg regenwormen en insecten om zich te voeden? Slagen ze er niet in om hun jongen groot te brengen?
Ook insectenpopulaties gingen de voorbije decennia sterk achteruit, maar over hun toestand in het Vlaamse landbouwgebied tasten we nog grotendeels in het duister. Dat geldt ook voor het leven dat zich in de bodem afspeelt. Nochtans spelen al die lagen van de biodiversiteit een cruciale rol bij het goed functioneren van landbouwecosystemen, wat ook belangrijk is voor de landbouw zelf.
Het ontbreekt ons dus aan heel wat informatie over de biodiversiteit in landbouwgebied in Vlaanderen, zowel wat betreft de huidige toestand, maar ook wat betreft de evolutie van deze toestand doorheen de tijd.
(lees verder onder de foto)
Biodiversiteit is ook van belang voor de landbouw
Dat de biodiversiteit in het landbouwgebied achteruitgaat, is ook een probleem voor natuurgebieden. Soorten uit natuurgebieden - zoals kiekendieven - zoeken dikwijls voedsel in het landbouwgebied. Daarnaast is de biodiversiteit in het landbouwgebied belangrijk om soorten tussen natuurgebieden te laten migreren. Maar biodiversiteit in het landbouwgebied is vooral ook belangrijk voor de landbouw zelf. Insecten helpen met bestuiving en zorgen voor natuurlijke plaagbeheersing. Hoe minder biodiversiteit in het landbouwgebied, hoe groter het risico dat plaagsoorten zoals bladluizen, tripsen en rupsen zich tot echte plagen ontwikkelen omdat hun natuurlijke vijanden grotendeels ontbreken. Ook de bodembiodiversiteit is van groot belang voor de landbouw. Zo helpen schimmels en bacteriën de gewassen bij de opname van voedingsstoffen en beschermen ze hen tegen ziekten.
(lees verder onder de foto)
Meten om te weten: MBAG in de steigers
In de Beleidsnota 2019-2024 werd het Meetnet Biodiversiteit in het Agrarisch Gebied (MBAG) aangekondigd: “We weten weinig over de biodiversiteit in agrarische landschappen. Europa vraagt ons nochtans om die biodiversiteit op te volgen en erover te rapporteren”. En precies op die vraag wil het INBO inzetten. Met dit meetnet willen we meer inzicht krijgen in wat er goed of fout loopt in het landbouwgebied. Daarbij luisteren we naar landbouwers en zoeken we samen naar oplossingen die goed zijn voor landbouw en voor natuur.
In het landbouwgebied vinden we onder meer zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen, spinnen, insecten, regenwormen, schimmels en bacteriën. Veel van die soorten leven onder de grond, waardoor het opvolgen ervan geen sinecure is. We kunnen dus niet alles monitoren, en daarom focussen we in de eerste plaats op het opvolgen van de biodiversiteit waarvan we verwachten dat Europa ons naar cijfers zal vragen. De klemtoon ligt daarbij op akkervogels, bestuivers, bodembiodiversiteit en landschapselementen met een hoge diversiteit. Daarnaast volgen we ook de druk van de landbouw op natuurgebieden op. Momenteel staat MBAG volop in de steigers; de verworven inzichten worden vertaald naar toepassingen op maat voor zowel beleidsmakers als landbouwers.
(lees verder onder de foto)
Graag samen met landbouwers
Niemand is beter vertrouwd met de natuur in het landbouwgebied dan de landbouwers zelf. Daarom willen we de resultaten van ons MBAG-onderzoek ook delen met landbouwers en willen we luisteren naar hun bevindingen. Misschien hebben zij ook suggesties voor het meetnet? Landbouwers zouden een belangrijke rol kunnen spelen bij het opvolgen van de biodiversiteit op hun eigen land.
Kortom, het Meetnet Biodiversiteit in het Agrarisch Gebied wordt een meetnet van en voor ons allemaal. Het woord ‘samen’ is hierbij essentieel: we leren samen uit het onderzoek, en zowel de natuur als de landbouw worden hier beter van.
(lees verder onder de foto)
Als u interesse hebt in MBAG, kan u vrijblijvend contact met ons opnemen via dit formulier.
Bekijk ook dit filmpje: