Publicatiedatum: 2023-09-04T10:00:00+01:00
Tijdens de mid-maandelijkse watervogeltellingen in de winter van 2023-2024 werden geen vogels meer waargenomen in Vlaanderen. Op basis van losse waarnemingen werd een maandmaximum van zes waargenomen vogels berekend verspreid over twee gebieden. Naar schatting zijn dus in Vlaanderen in de winter nog slechts een handvol vogels aanwezig als gevolg van een snelle respons bij elke melding.
De indicator toont het aantal overwinterende rosse stekelstaarten (Oxyura jamaicensis) in Vlaanderen sinds 1979 berekend op basis van de midmaandelijkse watervogeltellingen (tellingen oktober-maart) en het maandmaximum van het aantal waargenomen vogels in Vlaanderen. Dat maandmaximum wordt berekend als de som van de maxima per maand en per gebied. Daarnaast geven we ook een overzicht van het aantal bestreden vogels.
In het wild levende uitheemse rosse stekelstaarten vormen een bedreiging voor de instandhouding van de internationaal bedreigde inheemse witkopeend (Oxyura leucocephala) (Munoz-Fuentes e.a. 2006, 2007; Rhymer en Simberloff 1996; Kumschick en Nentwig 2010). De Conventie van Bern stelde daarom als doel om rosse stekelstaart uit te roeien in het wild in Europa en Noord-Afrika tegen 2015 (Hughes e.a. 2006; Cranswick en Hall 2010). Als subdoel gold een jaarlijkse reductie van 50% van het aantal overwinterende vogels. Deze aanbeveling werd vastgelegd in internationale verdragen (Conventie van Bern - Recommendation No. 149 (2010), AEWA, Vogelrichtlijn). In het Verenigd Koninkrijk, waar de grootste populatie in Europa zich ophield, werd de soort intensief bestreden (I. Henderson 2006; I. S. Henderson 2010; Gutiérrez-Expósito e.a. 2020). In 2005 werd hier een Life project opgestart, wat tot een populatiereductie van 98% leidde in 2013. Ten gevolge van deze en acties in andere Europese landen werd de Europese populatie ondertussen gereduceerd tot minder dan 7% van die in 2000 (Robertson e.a. 2015). De doelstelling werd van het eerste actieplan (2011-2015) werd gehaald in de UK en Spanje, maar nog niet in Nederland, België en Frankrijk waar nog vogels aanwezig zijn (Hall 2016). Het plan werd daarom gereviseerd (Hall 2016) en verlengd tot 2020 (Convention 2016). In Frankrijk, waar de grootste populatie zich momenteel ophoudt, loopt momenteel (2018-2023) een Life+ project (Oxyura against Oxyura, LIFE17 NAT/FR/000542, 2018-2023) met als doel rosse stekelstaarten uit het wild te verwijderen (Gutiérrez-Expósito e.a. 2020). Natuurpunt, Hubertusvereniging Vlaanderen, Vogelbescherming Vlaanderen, Aviornis International en de Vlaamse overheid (ANB en INBO) werkten in 2011 een plan uit voor de bestrijding van rosse stekelstaart in Vlaanderen (Adriaens, Spanoghe, en Devos 2011; Adriaens en D’hondt 2017). Voorheen werden broedgevallen lokaal aangepakt door terreinbeheerders. Sinds 2012 worden er acties uitgevoerd waarbij vogels bestreden worden onder coördinatie van het ANB en het INBO. De verwachting is dat het aantal rosse stekelstaarten in Vlaanderen zal afnemen naarmate deze acties volgehouden worden en de inspanningen in de ons omringende landen verder gezet worden (Robertson e.a. 2015). In de periode 2009-2024 werden in totaal in Vlaanderen 61 volwassen en 25 juveniele vogels/pulli bestreden via afschot. Er werden ook enkele ontsnapte kweekvogels weggevangen.
jaar |
afschot adult man |
adult vrouw |
juveniel pullus |
afvangst adult man |
adult vrouw |
juveniel pullus |
totaal |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2009 | 2 | 3 | 6 | 0 | 0 | 0 | 11 |
2010 | 5 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 6 |
2011 | 3 | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 9 |
2012 | 2 | 1 | 0 | 2 | 1 | 0 | 6 |
2013 | 3 | 2 | 7 | 0 | 0 | 0 | 12 |
2014 | 4 | 3 | 2 | 0 | 0 | 0 | 9 |
2015 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
2016 | 2 | 6 | 5 | 0 | 1 | 0 | 14 |
2017 | 6 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 8 |
2018 | 2 | 2 | 2 | 0 | 0 | 0 | 6 |
2019 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
2020 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
2021 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
2022 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
2023 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
totaal | 34 | 27 | 25 | 2 | 2 | 0 | 90 |
Publicatiedatum: 2023-09-04T10:00:00+01:00
Deze indicator toont het aantal overwinterende rosse stekelstaarten in Vlaanderen sinds 1979 berekend op basis van de midmaandelijkse watervogeltellingen (tellingen oktober-maart) en het maandmaximum van het aantal waargenomen vogels in Vlaanderen. Dat maandmaximum wordt berekend als de som van de maxima per maand en per gebied.
Deze indicator toont het aantal losse observaties van rosse stekelstaarten in Vlaanderen (buiten de vaste protocols van de midmaandelijkse watervogeltellingen). Net zoals de wintermaxima wordt ook deze indicator berekend als de som van de maxima per maand en per gebied.
Deze indicator toont de resultaten van de beheeracties die sinds 2009 ondernomen worden tegen rosse stekelstaarten in Vlaanderen. De grootte van het taartdiagram is proportioneel met het totaal aantal bestreden rosse stekelstaarten in een gebied. Deze gegevens zijn beschreven en open ter beschikking op GBIF (Adriaens e.a. 2019).
De gegevens van de mid-maandelijke winterse watervogeltellingen zijn verzameld met een vast monitoringprotocol. Aangezien niet alle waterrijke gebieden elk jaar geteld worden tijdens deze watervogeltellingen, zijn de cijfers van het aantal overwinterende rosse stekelstaarten in Vlaanderen te beschouwen als een minimale schatting. De gegevens voor de berekening van het aantal rosse stekelstaarten op basis van losse waarnemingen zijn afkomstig van www.waarnemingen.be en worden niet volgens een vast protocol verzameld. Dubbeltellingen (vb. dezelfde vogel waargenomen in meerdere bij elkaar gelegen gebieden) kunnen hierdoor niet uitgesloten worden. De gegevens van de losse waarnemingen vormen dus mogelijks een overschatting van de werkelijke aantallen.
Broncode indicator: rosse_stekelstaart.Rmd
Broncode metadata: rosse_stekelstaart_metadata.Rmd
Beschrijving | Gegevens | Metadata |
---|---|---|
Wintermaxima | winter_maxima.csv | winter_maxima.yml |
Losse observaties | losse_observaties.csv | losse_observaties.yml |
Beheeracties | tabel_beheersacties.csv | tabel_beheersacties.yml |